مطالعات اسلامی | Islamic Studies

✍🏻 #یادداشت #اختصاصی

🔺 اولین قهوه‌خانه جهان در مکه 🔺

🔺The world's first coffeehouse was in Mecca🔺

مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی: قهوه با آمار مصرف سالانه ۴۰۰ میلیارد فنجان به یکی از دوست‌داشتنی‌ترین نوشیدنی‌های جهان تبدیل شده است. قهوه با غنا و تیرگی خاص خودش، جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره بسیاری افراد شده و با آداب و رسوم ملت‌های مختلف درآمیخته است. این نوشیدنی جهانی و دلنشین، ریشه‌های عمیقی در میراث عرب-اسلامی دارد. گرچه یمن خاستگاه درخت قهوه دانسته می‌شود، اما هر وجه قهوه، از خاستگاه و اسمش تا گسترش و آیین‌هایش، پیوندی ناگسستنی با فرهنگ عرب-اسلامی دارد.

این ماده‌ی مصرفی اساسی غرب، هدیه‌ای دیگر از...

برای مطالعه متن کامل یادداشت به این لینک مراجعه کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی
@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺پرتره‌های امپراتوری‌ها: آلبوم‌های هابسبورگ از خانه‌ی آلمانی‌ها در قسطنطنیه‌ی عثمانی

🔺 Portraits of Empires: Habsburg Albums from the German House in Ottoman Constantinople

👈🏻 نویسنده:  Robyn Dora Radway
👈🏻 ناشر:  Indiana University Press
👈🏻 سال انتشار : (2023)
👈🏻شابک:    9780253066916  

معرفی ناشر

در اواخر قرن شانزدهم، اقامتگاه سفیر هابسبورگ در قسطنطنیه، معروف به خانه‌ی آلمانی‌ها، مکان اقامتی صدها نفر از مسافران بود. اتباع امپراتور در این مسافرخانه‌ی مرکز شهر، غذا، نوشیدنی، سرپناه و همنشینی می‌یافتند و مجموعه‌ای شگفت از آلبوم‌ها - مملو از تصاویر، پیام‌ها، کاغذهای تزیین‌شده و دیگر موارد - از خود به جا ‌گذاشتند.

کتاب حاضر، روایتی جامع از این شکل نخستین رسانه‌‌های اجتماعی ارائه می‌کند که تأثیری ژرف بر شمایل‌نگاری بعدی اروپا گذاشت. این آلبوم‌های جیبی، با به تصویر کشیدن فرهنگی پویا و فرا-امپراتوری از منظر اقشار مختلف - مسلمان و مسیحی، اشراف و خدمتگزاران، دانشمند و اصطبل‌چی - گنجینه‌ی ارزشمندی از تصاویر و اطلاعات را در خود جای داده است که تاکنون ارتباطش با بسیاری دیگر اسناد باقی‌مانده از خانه‌ی آلمانی‌ها و ساکنانش، به طور کامل مشخص نشده است. نویسنده کتاب حاضر نه تنها به معرفی این اشیا، افرادِ مشارکت‌کننده در خلق آن‌ها و خانه‌ای که کانون شکل‌گیری این آلبوم‌ها بود می‌پردازد، بلکه درباره‌ی گاه‌شماری تبادلات، سنت‌های کارگاهی، تصدی شبکه‌های اجتماعی و مجموعه‌های تصویری (بر اساس جایگاه اجتماعی) و مقاصد این پرتره‌های به شدت شخصی‌شده، نظریاتی نیز مطرح می‌کند.

این کتاب با ارائه ۱۶۲ تصویر رنگی چشم‌گیر، دنیای اتباع هابسبورگ ساکن در قسطنطنیه‌ی عثمانی را بازسازی می‌کند و با استفاده از مجموعه‌ای غنی و منحصربه‌فرد از اشیا، پرسش‌هایی درباره‌ی تعلق به امپراتوری و شیوه‌های هنری به کار رفته برای بیان آن، مطرح می‌کند.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺خط و مصحف مقدس: نوشتن و دین در عربستان، حوالی ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلادی

🔺 Scripts and Scripture: Writing and Religion in Arabia circa 500–700 CE

👈🏻 ویراستاران:  Fred M. Donner and Rebecca Hasselbach-Andee
👈🏻 ناشر:  The Oriental Institute of The University of Chicago
👈🏻 سال انتشار : (2022)
👈🏻شابک:    9781614910732  

معرفی ناشر

چگونه قرآن عربی، کتاب مقدس اسلام، از غرب عربستان و در دورانی که آن سرزمین از نظر دینی چندپاره بود و سنت نوشتاری تثبیت‌شده‌ای برای زبان عربی وجود نداشت، ظهور کرد؟

این کتاب که حاصل یک همایش علمی است، در پژوهش‌های خود به زوایای گوناگون این پرسش می‌پردازد. باورهای دینی رایج در عربستانِ سده‌های پیش از اسلام، که نشان از وجود شرک و گونه‌های مختلف توحید، همچون یهودیت و مسیحیت دارد، از جمله مباحث این کتاب است. دشواری‌های نگارش زبان‌های شبه‌جزیره عربستان در سده‌های پیش و پس از ظهور اسلام – مانند نبطی و گویش‌های شمال عربستان از زبان‌های سامی – و پیدایش تدریجی خط عربی کنونی از خط نبطی که در اصل برای نوشتن گویشی از آرامی به کار می‌رفت نیز به تفصیل بررسی شده است.

دلالت‌های دینی سنگ‌نوشته‌های پیش از اسلام و صدر اسلام با دقت موشکافی شده است. شکل‌گیری اولیه‌ی قرآن، داده‌های آن درباره مسیحیت و دیگر ادیانِ زمان ظهور قرآن، تکامل مفاهیم کلیدی قرآن، و دگرگونی معنای برخی واژگان قرآنی، از دیگر مباحث این کتاب است.

فهرست مطالب
مقدمه
۱. خط و کتاب مقدس در عربستانِ اواخر دوران باستان: نگاهی گذرا. فرد ام. دانر.
۲. شفاهی و مکتوب در ادیان شمال عربستان باستان. مایکل سی. ای. مک‌دونالد.
۳. چشم‌انداز دینی شمال غرب عربستان در آیینه‌ی کتیبه‌های نبطی، نبطی-عربی، و عربی پیشا-اسلامی. لیلا نهمه.
۴. «واو»، فرمانروای مطلق: خاستگاه و سرنوشت مصوتِ «واو» در زبان و رسم‌الخط عربی. احمد الجلاد.
۵. عربی و عجمی در قرآن: زبان وحی در حجازِ محمد. رابرت هویلند.
۶. کتاب مقدس، زبان، و یهودیان عربستان. گوردون دی. نیوبی.
۷. خط، متن، و کتاب مقدس به عربی: گواه قرآن. سیدنی گریفیت.
۸. زبان طهارت آیینی در قرآن و عربی جنوبی باستان. سلیمان دوست.
۹. پیدایش یک کتاب مقدس. فرانسوا دروش.ش
۱۰. خط یا مخطوط مقدس؟ نخستین سنگ‌نبشته‌های عربی بر مزارها در پرتوِ سنگ‌نبشته‌های یهودی و مسیحی. کایل لانگورث.
۱۱. جنگِ دینی و شهادت در دیوارنگاره‌های عربی (۷۰-۱۱۰ هجری). ایلکا لیندستد.
۱۲. نگارش و تحول واژگانی «سوره»‌ی قرآنی. آدام فلاورز.
۱۳. هم‌قبیله‌ای ستیزه‌جو در روایت‌های قرآنی و ضدیت با پدرسالاری در میان مسلمانان نخستین. حمزه ام. ظفر.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺دای‌ها و بیگ‌های تونس، ۱۶۶۶-۱۹۲۲: از قدرت نظامی تا سلطنت

🔺 The Deys and Beys of Tunis, 1666–1922: From Military Power to the Monarchy

👈🏻 نویسنده: Leïla Temime Blili
👈🏻 ناشر:  American University in Cairo Press
👈🏻 سال انتشار : (2025)
👈🏻شابک: 9781649033406

معرفی ناشر

تاریخ‌نگاری تونسی درباره دوران مدرن این کشور، بر محور روایتی از سه قدرت متوالی شکل گرفته است: پاشاها، دای‌ها («عموهای نمادین» نیروهای نظامی ترک) و بیگ‌ها (حکام محلی برخاسته از دوران حفصیان) که دای‌ها را از قدرت برکنار کردند. این روایت، مؤلفه‌های یک روایت ملی را این‌گونه فراهم می‌آورد: تضعیف اقتدار پاشا را نتیجه‌ی خودمختاری ایالت تونس می‌داند و جنگ‌های میان دای‌ها و بیگ‌ها را به عنوان یک کشمکش هویتی بین ترک‌ها و جمعیت بومی تفسیر می‌کند.

با وجود انسجام ظاهری این روایت خطی، پرسش‌هایی همچون دخالت نیروهای خارجی (به‌ویژه امپراتوری عثمانی) در امور ایالت، بی‌پاسخ می‌ماند. ایالت تونس عملاً تحت کنترل عثمانی‌ها بود که نهاد پیشین حفصیان یعنی «محله» را احیا کرده بودند. این قدرت سیّار با وضع قوانین مالیاتی و عقد پیمان‌های زناشویی با قبایل، صلح را برای عثمانی‌ها به ارمغان آورد. بدین ترتیب، ایالت تونس با بنیان نهادن خاندانی سلطنتی - که به صورت نمادین با امپراتوری عثمانی مرتبط و از نظر اجتماعی در قلمرو خود ریشه داشت -  از سایر ایالت‌های امپراتوری متمایز شد.

نویسنده کتاب حاضر با اتکا به منابع محلی موجود در بایگانی‌های تونس، جایگاه ایالت تونس را در قلمرو امپراتوری عثمانی مشخص می‌کند، ارتباطات پیچیده بین مرکز امپراتوری و این استان دورافتاده را آشکار می‌کند، و نظریه دیرینه‌ی خودمختاری تونس را به چالش می‌کشد. بررسی نویسنده از استمرار اجتماعی در زمانه آشفتگی‌های سیاسی، نقش زنان را در روند تشکیل حکومت برجسته می‌کند و بر اهمیت سیاست‌های زناشویی حکمرانان و نقش‌های سیاسی-اجتماعی زنان در ایالت تأکید ‌می‌کند.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📹 #ویدئو #تاریخ #حج #اختصاصی

🔺 ضیافت بزرگ مکه (۱۹۲۸): نخستین مستند تصویری از سفر حج 🔺

فیلم مستند ضیافت بزرگ مکه (۱۹۲۸) اثر جورج کروگرز (۱۸۹۰-۱۹۶۴) فیلمساز هلندی نخستین فیلم مستند کامل از سفر مقدس حج است. این فیلم همراه با زائران مسلمان اندونزی که در آن زمان تحت سلطه استعماری هلند بود راهی یک سفر دریایی از جاوه به مقصد جده می‌شود و در عین حال قدیمی‌ترین تصاویر متحرک از شبه جزیره عربستان را هم در بر دارد.

موسیقی متن:
The Music of Islam Vol. 15: Muslim Music of Indonesia, Aceh and West Sumatra

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📹 #ویدئو #تاریخ #حج #اختصاصی

🔺 ضیافت بزرگ مکه (۱۹۲۸): نخستین مستند تصویری از سفر حج 🔺

فیلم مستند ضیافت بزرگ مکه (۱۹۲۸) اثر جورج کروگرز (۱۸۹۰-۱۹۶۴) فیلمساز هلندی نخستین فیلم مستند کامل از سفر مقدس حج است. این فیلم همراه با زائران مسلمان اندونزی که در آن زمان تحت سلطه استعماری هلند بود راهی یک سفر دریایی از جاوه به مقصد جده می‌شود و در عین حال قدیمی‌ترین تصاویر متحرک از شبه جزیره عربستان را هم در بر دارد.

علاوه بر اهمیت بصری این اثر در ترسیم عناصر بومی فرهنگ عربستان و سختی‌های سفر حج در آن دوران، زاویه‌دید استعماری فیلمساز و نگاه خیره‌ی او به چشم‌اندازهای چشم‌گیر شرقی نیز جلب توجه می‌کند.

«رقیه رایکلینگ» (دانشگاه آمستردام) در مقاله‌ای با عنوان «نگاهی استعماری به مکه: شبکه‌های پیرامونِ نخستین مستند دربارۀ حج» ابعاد مختلف این فیلم مستند را بررسی کرده است. برای مطالعه خلاصه‌ای از این مقاله اینجا کلیک کنید.

برای مشاهده ویدئو كامل به این لینک مراجعه کنید.

تهیه و تدوین: مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی


🔺The Great Mecca Feast (1928): A Pioneering Visual Record of the Hajj 🔺

The 1928 documentary, The Great Mecca Feast, directed by Dutch filmmaker George Krugers (1890-1964), offers a groundbreaking filmic account of the Hajj pilgrimage. Journeying alongside Indonesian Muslim pilgrims under Dutch colonial rule, the film captures their sea voyage from Java to Jeddah and presents the earliest known moving images of the Arabian Peninsula.

Beyond its historical significance in documenting the cultural nuances of Arabia and the arduous journey of Hajj in the early 20th century, the film also reveals Krugers' colonial perspective and his fascination with the exotic Eastern landscapes.

Rukayyah Reichling (University of Amsterdam) has explored the multifaceted nature of this documentary in her article, "A Colonial Gaze on Mecca: Networks Surrounding the First Documentary about the Hajj."

Edited by: Center and Library of Islamic Studies in European Languages

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺مدیترانه‌ی قرون میانه در میان اسلام و مسیحیت: تبادلات هنری، معماری، و فرهنگ مادی

🔺 The Medieval Mediterranean between Islam and Christianity: Crosspollinations in Art, Architecture, and Material Culture

👈🏻 ویراستاران: Sami Luigi De Giosa and Nikolaos Vryzidis
👈🏻 ناشر:  American University in Cairo Press
👈🏻 سال انتشار : (2025)
👈🏻شابک: 9781649031877

معرفی ناشر

همزیستی مسیحیت و اسلام در مدیترانه‌ی قرون میانه، به مجموعه‌ای از تبادلات علمی در معماری و فرهنگ مادی انجامید که دامنه‌اش از مرزهای مذهبی و جغرافیایی فراتر می‌رفت. بهره‌گیری از اشیاء اسلامی در محیط‌های مسیحی، تبدیل کلیساها به مساجد، و جابجایی صنعت‌گران فقط نمونه‌هایی از این فرایند است. از صلیب‌هایی که در مساجد یافت شده‌اند گرفته تا سکه‌های اروپایی-مسیحی با نوشته‌های شهادتین-گونه، فرهنگ مادی قرون میانه گنجینه‌ای است از شواهد بصری که درآمیختگی این دو دین در اشیاء و بناهای تاریخی را به تصویر می‌کشد.

در این کتاب، سیزده پژوهشگر بین‌المللی، جنبه‌های گوناگون مواجهات مسیحی-اسلامی در فرهنگ مادی و هنر در سراسر مدیترانه را – از پارچه‌ها گرفته تا روغن‌های گرانبها، از فلزکاری گرفته تا سفالگری – بررسی می‌کنند و بخش عظیمی از مدیترانه و همچنین بخش‌هایی از پس‌کرانه‌های آن، از اسپانیا و ایتالیا گرفته تا مصر و گرجستان را سیاحت می‌کنند.

در این میان، یکی از مرتبط‌ترین،  اما کمتر کاوش‌شده‌ترین زمینه‌های پژوهش، «فضای زیبایی‌شناختی» است. این نگرش بر این باور استوار است که لذت زیبایی‌شناختی، مرزها را درمی‌نوردد و زمینه را برای یک تجربه و درک بینا-دینی فراهم می‌آورد. چنان‌که در روایتی آمده است، «خدا زیباست و زیبایی را دوست ‌دارد»، و این ندای جهانی زیبایی بصری است که در میان همه‌ی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها طنین‌انداز می‌شود.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺جهان رو به دگرگونی یک جماعت مسلمان در بمبئی، ۱۸۷۰-۱۹۴۵

🔺 The Changing World of a Bombay Muslim Community, 1870 - 1945

👈🏻 نویسنده: Salima Tyabji
👈🏻 ناشر:  Oxford University Press
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9780192869746

معرفی ناشر

مسلمانان بمبئی در سده‌ی نوزدهم، جماعتی متنوع و ناهمگون بودند. اسلامی که ظاهراً میان گروه‌های گوناگون مشترک بود، نمی‌توانست وحدت و انسجامی برای مردمانی با این همه تنوع زبانی، فرهنگی و همچنین گوناگونی در باورها و سنت‌های دینی، فراهم آورد. تا میانه‌ی سده‌ی نوزدهم، طبقه‌ای از کشتی‌داران، کشتی‌سازان و بازرگانان ثروتمند – برآمده از اجتماعات مختلف شهر که مسلمانان بخش مهمی از آن بودند – شکل گرفت. این طبقه، برون‌گرا، مدرن و عموماً دارای نگرش اصلاح‌طلبانه بود: فرقی نداشت گجراتی باشند‌ یا مهاراشترایی، اهدافشان در زمینه‌های اصلاحات اجتماعی، آموزش و آگاهی سیاسی، به تدریج در میان اجتماعات مختلف و به طور فزاینده در مناطق مختلف، به اهداف مشترک تبدیل شد. پرسش‌هایی که در هیاهوی اجتماعی آن دوران میان هندوها مطرح بود حول مسائلی چون آموزش زنان، سن ازدواج، ازدواج مجدد زنان بیوه و گوشه‌نشینی زنان جریان داشت. این مسائل برای مسلمانان ناآشنا نبود؛ و نقش رهبران مسلمان بمبئی در بحث و گفتگو درباره آن‌ها با توجه به جمعیت و عقب‌ماندگی نسبی این بخش از جامعه، قابل توجه بود. با عنایت به این فضا، کتاب حاضر با استفاده از سه منبع اصلی – نوشته‌های خانوادگی، خاطرات/یادداشت‌های شخصی و نامه‌هایی که از اروپا به مقصد وطن ارسال می‌شد ‌– هویت رو به تحول یک خانواده‌ی اهل بمبئی و دیدگاه‌های اجتماعی و سیاسی در حال تغییر آن‌ها را در اواخر سده‌ی نوزدهم و اوایل سده‌ی بیستم، پی می‌گیرد.

فهرست مطالب
مقدمه
۱. خانواده‌ی طیبجی و «اخبار» آن
۲. جریان‌های دگرگونی ۱۸۷۶-۱۹۳۹، چنانکه در «اخبار» بازتاب یافته است
۳. بریده‌هایی از «اخبار»
۴. یک زن مدرن: یادداشت‌های صفیه جبیر علی، ۱۹۲۶-۱۹۴۵
۵. نامه‌هایی از اروپا: ۱۸۷۰

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺ورای دوگانه‌انگاری: جنسیت و شخصیت حقوقی در فقه اسلامی

🔺 Beyond the Binary: Gender and Legal Personhood in Islamic Law

👈🏻 نویسنده: Saadia Yacoob
👈🏻 ناشر:  University of California Press
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9780520393806

معرفی ناشر

یکی از پرمناقشه‌ترین مباحث در اخلاق اسلامی معاصر، جایگاه زن در شریعت است. از یک سو صاحب‌نظران سنت‌گرا، احکام فقهیِ جنسیت‌محور را بازتاب‌دهنده‌ی نقش‌های مکمل زن و مرد می‌دانند، و از سوی دیگر، رویکردهای فمینیستی اسلامی، شریعت را موجب تابعیت زن و نیازمند اصلاح می‌شمارند. با این همه، پیش‌فرض مشترک هر دو این است که جنسیت، مبنای شکل‌گیری شخصیت حقوقی فرد است. کتاب حاضر با بررسی گستره‌ای وسیع از مباحث فقه حنفی سده‌های نهم تا دوازدهم، از جرایم جنسی تا رضایت در ازدواج، نشان می‌دهد حقوقدانان مسلمان در آن دوران، جهانی را متصور بودند که نه بر تمایز دوگانه زن و مرد، بلکه بر سلسله‌مراتبِ متداخلِ جنسیت، سن، بردگی، نسب، طبقه و دیگر نقش‌های اجتماعی، بنا شده بود. نویسنده این کتاب با قرائتی نو از شریعت، بر این باور است که درکِ رابطه‌مند و چندبعدیِ شخصیت حقوقی در این نظام، بستر مناسبی برای فمینیست‌های مسلمان فراهم می‌آورد تا به جای بسنده کردن به نقد، با سنت فقهی اسلامی و از خلال آن، به بازاندیشی بپردازند.

فهرست مطالب
مقدمه
۱. جنسیت‌بخشی به سوژه حقوقی
۲. جنسیت و برساخت سوژه‌های برده
۳. سن و شخصیت حقوقیِ جنسیتی
۴. جنسیت و شخصیت حقوقی در فقه حنفی

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📣 #رویداد

🔺کارگاه آنلاین «بررسی پیوندهای حساس میان گذشته و حال در آموزش هنر و معماری اسلامی» 🔺

🔺HIAA ONLINE WORKSHOPS: "Addressing Fraught Proximities between the Historical and the Contemporary in the Teaching of Islamic Art and Architecture" 🔺

🔹 سامانه زوم، ۲۱ نوامبر ۲۰۲۴ 🔹

«انجمن مورخان هنر اسلامی» قصد دارد در روز ۲۱ نوامبر ۲۰۲۴ یک کارگاه آنلاین با عنوان «بررسی پیوندهای حساس میان گذشته و حال در آموزش هنر و معماری اسلامی» برگزار کند.

در توضیحات این برنامه آمده است:

این پیش‌فرض که می‌توان پژوهش و آموزش هنر و معماری کهن خاورمیانه را فارغ از مسائل سیاسی و فرهنگی روز منطقه دنبال کرد، با رویکردهای انتقادی پسااستعماری به کلی رنگ باخته است. با این همه، این پرسش اساسی که رویکردهای آموزشی و برنامه‌های درسی هنر و معماری «اسلامی» چگونه می‌توانند به این دغدغه‌ها پاسخ دهند، همچنان بی‌پاسخ مانده است. این موضوع هم برای دانشجویان علاقه‌مند به این حوزه و هم برای اساتیدی که اغلب ابزارهای انتقادی لازم برای بررسی آثار و مواد تاریخی در موقعیت‌های مجاور مرگ، ویرانی و منازعه را ندارند، از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این کارگاه، جمعی از مورخان هنر و متخصصان رشته‌های مرتبط که آثار و پژوهش‌هایشان به واکاوی پیوندهای میان مطالعه هنر و معماری کهن و این دغدغه‌های جاری می‌پردازد گرد هم می‌آیند. این دغدغه‌ها مواردی چون شیوه‌های استثمار نو-استعماری، جنگ، پاکسازی قومی، نسل‌کشی، اسلام‌هراسی، حقوق بشر، پاسداری از میراث فرهنگی و دیگر موارد مشابه را در بر می‌گیرد. علوم انسانی پاسخ‌های ساده یا روش‌های از پیش‌ تعیین‌شده‌ای برای مواجهه با این درهم‌تنیدگی‌های چالش‌برانگیز پیش روی ما نمی‌گذارد، اما ضرورت بحث و گفتگو درباره آنها انکارناپذیر است.

مدیر جلسه: تئودور ون لون (دانشگاه واشنگتن و لی)

اعضای پنل: آلساندرا امین (دانشگاه جانز هاپکینز)، استفنی مولدر (دانشگاه تگزاس در آستین)، کریستن شید (دانشگاه آمریکایی بیروت)، محمد مرتجی (دانشگاه واشنگتن و لی)، سیما اختر (کالج بارنارد)

این برنامه ساعت ۲۰:۳۰ به وقت تهران برگزار خواهد شد. برای ثبت‌نام و دریافت لینک حضور از طریق سامانه زوم اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺بیگانگان در دیار: متون سیّار، دیگری‌های برساخته و جان‌هایِ اسیر در سنت‌های یهودی، مسیحی و اسلامی در دوران باستان متأخر و قرون میانه

🔺 Strangers in the Land: Traveling Texts, Imagined Others, and Captured Souls in Jewish, Christian, and Muslim Traditions in Late Antique and Mediaeval Times

👈🏻 ویراستاران: Miriam L. Hjälm and Marzena Zawanowska
👈🏻 ناشر:  BRILL
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9789004691797

معرفی ناشر

این کتاب به این موضوع می‌پردازد که نمایندگان آیین‌های توحیدی چگونه خویشتن را به عنوان «دیگری» می‌دیدند یا چگونه در نظر معاصرانشان به عنوان «دیگری» انگاشته و وصف می‌شدند. این مقوله کلیدی – که نه تنها پیروان دیگر ادیان، بلکه نوکیشان، بیگانگان، فرقه‌گرایان و زنان را نیز در بر می‌گیرد – با تکیه بر متون گوناگون به‌جامانده از نویسندگان یهودی، مسیحی و مسلمان در دوران باستان متأخر و قرون میانه واکاوی می‌شود. تصویرپردازی از چنین «دیگری»هایی غالباً با مفهوم تبعید – که مقوله مهم دیگری است که در این اثر بررسی می‌شود – درهم‌تنیده است.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺اسلام‌گرایان و نظم جهانی: میان مقاومت و پذیرش

🔺 Islamists and the Global Order: Between Resistance and Recognition

👈🏻 نویسنده: Hanna Pfeifer
👈🏻 ناشر:  Edinburgh University Press
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9781399515856

معرفی ناشر

کتاب حاضر، این باور عمومی را که اسلام‌گرایان یک‌صدا نظم جهانیِ غرب‌محور را رد می‌کنند، به چالش می‌کشد. از سال ۲۰۰۱ به این سو که جورج دبلیو بوش «جنگ جهانی بر ضد ترور» را اعلام کرد، تصویر اسلام‌گرایان غالباً با خشونت، مخالفت با ارزش‌های لیبرال و برهم زدن نظم تداعی شده است. اما نگاهی ژرف‌تر نشان می‌دهد که فقط گروه کوچکی از آنان که «اسلام‌گرا» خوانده می‌شوند، در عمل با نظم جهانی می‌ستیزند. این کتاب با واکاوی دقیق گفتمان‌های جنبش النهضه تونس و حزب‌الله لبنان، نشان می‌دهد که مواضع اسلام‌گرایان در برابر نظم جهانی، ایجاد توازنی ظریف بین مقاومت در برابر برخی وجوه نظم غرب‌محور و پذیرش برخی دیگر از وجوه آن است.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📣 #رویداد

🔺مجلس آنلاین «پاپیروس‌های مسیحی و اسلامی از خربه المرد، فلسطین: بایگانی‌ای از سده‌های هفتم و هشتم میلادی» 🔺

🔺CSI Monday Majlis: CHRISTIAN AND MUSLIM PAPYRI FROM KHIRBET MIRD, PALESTINE: AN ARCHIVE FROM THE 7TH AND 8TH CENTURIES 🔺

🔹 دانشگاه اگزتر و سامانه زوم، ۱۸ نوامبر ۲۰۲۴ 🔹

«موسسه مطالعات عربی و اسلامی» دانشگاه اگزتر در ادامه سلسله مجالس آنلاین خود که هر هفته دوشنبه برگزار می‌شود، قصد دارد در روز ۱۸ نوامبر ۲۰۲۴ مجلسی با عنوان «پاپیروس‌های مسیحی و اسلامی از خربه المرد، فلسطین: بایگانی‌ای از سده‌های هفتم و هشتم میلادی» برگزار کند.

رابرت هویلند (استاد تاریخ خاورمیانه در موسسه مطالعات جهان باستان، دانشگاه نیویورک) در این برنامه سخنرانی خواهد کرد.

در توضیحات این برنامه آمده است:

در سال‌های ۱۹۵۲-۱۹۵۳، مجموعه‌ای از پاپیروس‌ به زبان‌های یونانی، آرامی فلسطینی مسیحی و عربی، متعلق به  سال‌های ۵۰۰ تا ۸۰۰ میلادی، در غاری نزدیک صومعه‌ی خربه المرد، در ۱۰ مایلی شرق بیت‌لحم کشف شد. تا همین اواخر، به جز ویرایشی که آدولف گرومان از ۱۰۰ قطعه از این مجموعه به دست داد، هیچ‌یک از این هزار و اندی قطعه به  شکل دیجیتال در نیامده بود، و بنابراین توجه چندانی به آن‌ها نشده بود. اکنون با پروژه‌های دیجیتال‌سازی در لوون، محل نگهداری متون یونانی، و اورشلیم،  محل نگهداری متون آرامی و عربی، این وضعیت در حال تغییر است. این سخنرانی به ماهیت و محتوای این متون و ترکیب پیکره این مجموعه می‌پردازد و توجه ویژه‌ای به این پرسش خواهد داشت که چگونه اسناد مسیحی و اسلامی در یک مکان بایگانی شده‌اند و گذشته‌ی این دو جامعه چگونه در این اسناد حفظ شده است.

این برنامه ساعت ۲۰:۳۰ به وقت تهران برگزار خواهد شد. برای ثبت‌نام و دریافت لینک حضور از طریق سامانه زوم اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📣 #رویداد

🔺سمینار آنلاین «دگرگونی مسیر حرکت در مناطق مرزی ایران و هند و فراسوی آن» 🔺

🔺Redirecting Movement in the Indo-Iranian Borderlands and Beyond 🔺

🔹 دانشگاه اگزتر و سامانه زوم، ۱۲ نوامبر ۲۰۲۴ 🔹

«مرکز مطالعات خلیج [فارس]» در دانشگاه اگزتر قصد دارد در روز سه‌شنبه ۱۲ نوامبر ۲۰۲۴ سمینار آنلاینی با عنوان «دگرگونی مسیر حرکت در مناطق مرزی ایران و هند و فراسوی آن» برگزار کند.

میکیا کویاگی (استاد تاریخ خاورمیانه مدرن، دانشگاه تگزاس) در این برنامه سخنرانی خواهد کرد و پروفسور لاله خلیلی (سواس) مدیریت جلسه را برعهده خواهد داشت.

در توضیحات این برنامه آمده است:

این گفتار، سرزمین‌های مرزی ایران و هند را نه چونان حاشیه‌ای میان امپراتوری‌ها، بلکه به مثابه پیوندگاه مسیرهای ارتباطی چندگانه‌ای معرفی می‌کند که ایران را با هند، هند را با اتحاد جماهیر شوروی و نقاط درون‌مرزی را به سواحل خلیج فارس و فراتر از آن پیوند می‌داد. این تحلیل، چگونگی دگرگونی جریان کالا، انسان و اندیشه در نواحی مرزی ایران و هند و پیرامون آن را با محوریت دزدآب (زاهدان امروزی) به عنوان گره‌گاهِ نوپای زیرساختی، واکاوی می‌کند. طلوع دزدآب در دوران میان دو جنگ جهانی، در رقابت با قطب‌های تجاری پرسابقه چون بندرعباس و بوشهر که دچار فرسودگی زیرساخت‌های جاده‌ای متصل به شهرهای داخلی بودند، جغرافیای حمل و نقل منطقه را دگرگون ساخت. اگرچه حکومت جدید دزدآب را یک منبع درآمدزای مهم تلقی می‌کرد، همزمان تلاش می‌کرد جریان‌های متنوع کالا، از شکر و چای گرفته تا تریاک و نشریات انقلابی را کنترل کند.

این برنامه ساعت ۲۰:۳۰ به وقت تهران برگزار خواهد شد. برای ثبت‌نام و دریافت لینک حضور از طریق سامانه زوم اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺حیات فکری حجاز پیش از وهابیت: الهیات تصوف ابراهیم الکورانی (م. ۱۱۰۱/۱۶۹۰)

🔺  Intellectual Life in the Ḥijāz before Wahhabism: Ibrāhīm al-Kūrānī’s (d. 1101/1690) Theology of Sufism

👈🏻 نویسنده:  Naser Dumairieh
👈🏻 ناشر:  BRILL
👈🏻 سال انتشار : (2021)
👈🏻شابک:    9789004499041  

معرفی ناشر

نویسنده در این کتاب استدلال می‌کند که در قرن هفدهم میلادی، حجاز به دلیل تغییر شرایط جهانی و تسهیل جابجایی علما و متون، یکی از مهم‌ترین مراکز فکری جهان اسلام بوده و همچون حلقه‌ی وصلی میان بخش‌های مختلف آن عمل می‌کرده است.

این کتاب ابراهیم الکورانی (م. ۱۱۰۱/۱۶۹۰) را نماینده‌ی فعالیت‌های فکری حجاز پیش از وهابیت معرفی می کند و بر این باور است که نظام فلسفی منسجم او ترکیبی از چندین سنت مهم پساکلاسیک اندیشه‌ی اسلامی، یعنی کلام و برداشت‌های اکبری از مابعدالطبیعه‌ی ابن‌سینا، را ارائه می‌دهد. اثر کورانی نقطه‌ی اوج سنت اکبری فلسفی‌مآب است؛ چرا که با تلفیق اندیشه‌های ابن عربی و کلام اشعری، اندیشه‌های ابن عربی را به الهیات اسلامی بدل ساخت.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺حاکمان شیعی، رقیبان سنی و مسیحیان در میانه: روابط مسلمانان و مسیحیان در فلسطین و مصر فاطمی

🔺 Shi'ite Rulers, Sunni Rivals, and Christians in Between: Muslim-Christian Relations in Fāṭimid Palestine and Egypt

👈🏻 نویسنده: Steven M. Gertz
👈🏻 ناشر:  Gorgias Press
👈🏻 سال انتشار : (2023)
👈🏻شابک: 9781463244736

معرفی ناشر

مطالعه پدیده‌ی فرقه‌گرایی در اسلام و بررسی مناسبات مسلمانان و مسیحیان، هر دو شاخه‌هایی پررونق در میان پژوهشگران اسلام‌شناسی است. اما کمتر اتفاق می‌افتد که این دو حوزه در تعامل با یکدیگر قرار گیرند. نویسنده در این اثر، با پیوند دادن این دو عرصه، در پی پاسخ به این پرسش است که شکاف سنی و شیعه چه تاثیری بر روابط مسلمانان با مسیحیان داشته است. آیا تنش‌های درون‌دینی اسلام به تقویت پیوند مسلمانان با مسیحیان انجامیده یا به تضعیف آن؟ گرتز در پاسخ به این پرسش، تاریخ خلافت فاطمی در فلسطین و مصر را در سده‌های چهارم/دهم و پنجم/یازدهم می‌کاود. او به طور ویژه می‌کوشد چگونگی تاثیر اصول دینی فاطمیان (استخراج شده از متون فقهی) و سیاست‌های ایشان (برگرفته از مطالعات تاریخی) بر مسیحیان را، با توجه به رقابت فاطمیان و عباسیان، تبیین کند. در این مسیر، سهمی ارزشمند در شناخت شکل‌گیری هویت دینی اسلام در پیوند با فرقه‌گرایی و روابط بینا-دینی با غیرمسلمانان، ارائه می‌دهد.

فهرست مطالب

فصل ۱) درآمد

فصل ۲) فرقه‌گرایی و اهل ذمه در نهج‌البلاغه

فصل ۳) فرقه‌گرایی و اهل ذمه در دعائم‌الاسلام

فصل ۴) حکمرانی بر اهل ذمه در فلسطین و مصر: نگاه فاطمیان

فصل ۵) حکمرانی بر اهل ذمه در فلسطین و مصر: نگاه ملکیان

فصل ۶) جمع‌بندی

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📣 #رویداد

🔺مجلس آنلاین «بحث بر سر گیاه‌خواری در عالم اسلام قرون میانه: رویارویی المعری با داعی شیعی الموید فی‌الدین الشیرازی» 🔺

🔺CSI Monday Majlis : DEBATING VEGANISM IN THE MEDIEVAL ISLAMIC WORLD: A DEBATE BETWEEN AL-MAʿARRĪ AND THE SHIITE MISSIONARY AL-MUʾAYYAD FĪ L-DĪN AL-SHĪRĀZĪ 🔺

🔹 دانشگاه اگزتر و سامانه زوم، ۱۱ نوامبر ۲۰۲۴ 🔹

«موسسه مطالعات عربی و اسلامی» دانشگاه اگزتر در ادامه سلسله مجالس آنلاین خود که هر هفته دوشنبه برگزار می‌شود، قصد دارد در روز ۱۱ نوامبر ۲۰۲۴ مجلسی با عنوان «بحث بر سر گیاه‌خواری در عالم اسلام قرون میانه: رویارویی المعری با داعی شیعی الموید فی‌الدین الشیرازی» برگزار کند.

کوین بلنکینشیپ (استاد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بریگم یانگ) در این مجلس سخنرانی خواهد کرد.

در توضیحات این برنامه آمده است:

ابوالعلاء المعری (م. ۴۴۹ هـ. ق.)، گیاه‌خوار، طنزپرداز، اخلاق‌پیشه و سخن‌سنج مسلمان قرون میانه، بیش از همه به پدیدآوری رساله الغفران شهره است؛ سیری دانته‌مسلکانه در بهشت و دوزخ که آکنده از جستارهایی در باب شعر، صرف و نحو، بدکیشی و دیگر مباحث است. آنچه کمتر در کانون توجه بوده است اما به همین اندازه اهمیت دارد، شیفتگی و دلبستگی ژرف المعری به حیوانات است، خواه در جامه نمادهای ادبی، خواه در کسوت سرمشق‌های اخلاقی، و خواه به عنوان آفریدگانی که به‌خودی خود سزاوار مهر و شفقت‌اند. در این گفتار، نخست به معرفی زندگی و آثار المعری پرداخته، سپس نگاشته‌های او در باب جانوران را می‌کاوم و آنگاه به طور ویژه به یکی از این آثار می‌پردازم: سلسله‌ای از نامه‌نگاری‌ها با داعی شیعی الموید فی‌الدین الشیرازی (م. ۴۷۱ هـ.ق.) که خود شاعری توانمند بود. این دو مرد بر سر یکی از سروده‌های المعری که مردمان را به دوری از بهره‌گیری از فرآورده‌های حیوانی فرا می‌خواند، به مناظره برخاستند. این جدل را با دیگر نامه‌های المعری که در آنها از ستم بر حیوانات می‌نالد، همسنجی می‌کنم؛ همچنین مناظره‌ای میان الموید الشیرازی و پیروانش درباره چگونگی رویارویی با گیاه‌خواری المعری را که از دید ایشان نوعی گستاخی به ساحت اسلام پنداشته می‌شد بررسی می‌کنم. این همه گرچه گواهی است بر شیوه زیست معری، اما پرده از چگونگی واکنش دیگران به او هم برمی‌دارد و زیروبم دفاع از گیاه‌خواری در گستره جهان اسلامی سده‌های میانه را هویدا می‌کند.

این برنامه ساعت ۲۰:۳۰ به وقت تهران برگزار خواهد شد. برای ثبت‌نام و دریافت لینک حضور از طریق سامانه زوم اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺عروج محمد در اندلس اسلامی: شرح و جدل درباره معراج در مغرب قرن‌های یازدهم و دوازدهم

🔺 Muḥammad’s Ascension in Muslim Spain: Elaborations and Contestations of the Miʿrāj in the Eleventh- to Twelfth-Century Maghrib

👈🏻 نویسنده: Frederick S. Colby
👈🏻 ناشر:  State University of New York Press
👈🏻 سال انتشار : (2025)
👈🏻شابک: 9798855800746

معرفی ناشر

این کتاب نشان می‌دهد که سفر آسمانی پیامبر، آن‌گونه که در قرن‌های یازدهم و دوازدهم میلادی در غرب مدیترانه مطرح می‌شد، هم عرصه‌ی مباحثات جدلی بینا-دینی بود و هم بستر یک سنت غنی و پربرگ از تفسیرهای عرفانی. از این بستر بارور، دو مجموعه‌ گفتمان بسیار تأثیرگذار درباره معراج زاده شد: نخست، روایت «تمام و کمال» از معراج اسلامی که در سراسر جهان اسلام گسترش یافت؛ دوم، تأویل‌های عرفانی پیچیده و چندبُعدی سفر محمد از سوی یکی از نامدارترین صوفیان تاریخ، «شیخ اکبر» محی‌الدین ابن عربی (درگذشته‌ی ۱۲۴۰ میلادی). این اثر، منابع کلیدی این سنت فکری اندلسی را بررسی می‌کند و ترجمه‌ی کامل یکی از نخستین نوشته‌های آن را، که در نسخه‌ی خطی عربی منحصربه‌فرد و ناقصی حفظ شده، در بر می‌گیرد و برای نخستین بار این سند تاریخی ارزشمند را در اختیار پژوهشگران، دانشجویان و عموم علاقه‌مندان قرار می‌دهد.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺قدرت زنانه و تغییر دین در خاور نزدیک قرون میانه

🔺 Female Power and Religious Change in the Medieval Near East

👈🏻 نویسنده: Uriel Simonsohn
👈🏻 ناشر:  Oxford University Press
👈🏻 سال انتشار : (2023)
👈🏻شابک: 9780192871251

معرفی ناشر

این کتاب به دو بُعد غالباً مجزا در پژوهش‌های معاصر می‌پردازد: اسلامی‌شدن خاور نزدیک و جایگاه زنان در جوامع پیشامدرن آن. این کتاب نشان می‌دهد که چگونه می‌توان و باید این دو خط تحقیق را به گونه‌ای یکپارچه مطالعه کرد. مباحث اصلی تاریخی مانند گروش به اسلام، اسلامی‌شدن، خشونت‌های دینی و ضوابط حاکم بر روابط مسلمانان و غیرمسلمانان، با توجه به نقش غالباً پنهان اما بسیار معنادار زنان در این دوره، بازنگری و تحلیل شده است. این کتاب به تاریخ اسلام از منظر کنشگران اجتماعی زن می‌نگرد. کتاب استدلال می‌کند که زنان، فارغ از دین‌شان، ابزارهای مهمی برای تأثیرگذاری یا ممانعت از تغییرات دینی، نه تنها در شکل گرویدن به دینی دیگر، بلکه در پذیرش شعائر و ترسیم مرزهای اجتماعی، در اختیار داشته‌اند. کتاب با تمرکز بر نقش و اهمیت قدرت زنان در لحظات تغییر دین در خانواده‌ها، زاویه‌ای تاریخی را ارائه می‌دهد که تاکنون در پژوهش‌های معاصر کمتر به آن پرداخته شده است. این کتاب به جای یافتن نشانه‌های استقلال یا اقتدار زنان در حوزه‌های سیاسی، فکری، مذهبی یا اقتصادی، به ظرفیت زنان برای تأثیرگذاری بر وابستگی‌های اجتماعی دینی به واسطه‌ی پیوندهای خویشاوندی‌شان می‌پردازد.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies