Iranian Relief Association
انجمن امداد ایرانیان
سازمان مردم نهاد با مجوز وزارت کشور در سطح ملی
بهداشت وسلامت، امور بشردوستانه، ایمنی ومدیریت شرایط اضطراری و آسیبهای اجتماعی
09021456215
@iranreliefngo
09123399564
@HesamNaraghi
#زمین_لرزه_بم را میتوان یکی از رویدادهای تاثیرگذار در توسعه دانش و تغییر نگرش در حوزه #مدیریت_شرایط_اضطراری و #مدیریت_بحران در ایران برشمرد. نباید در غم بم ماند و باید از این رویداد تلخ درس آموخت و در مسیر بهبود زیرساخت و توسعه دانش آحاد جامعه گام برداشت.
قبل از زمین لرزه بم #طرح_جامع_امدادونجات مصوب شده بود و در سال ۸۲ تب #سامانه_فرماندهی_حوادث یا #ICS همه را گرفته بود. هرجا میرفتیم یه چارت قشنگ روی دیدار بود و کلی همایش و سخنرانی و کارگاه آموزشی برای آن برپا شده بود. وقوع #زمین_لرزه_بم و حضور همه دستگاهها اعم از لشگری، کشوری، مردمی، عمومی بینالمللی و دولتی باعث شده بود همه باهم کار بکنند. البته موازیکاری و مشابهکاری هم جای خود داشت. ولی شاید تنها فرصتی بود که واقعا این سامانه و تدریسهای آن به آزمون گذاشته بشود. گذشت و شرایط بم از مرحله #امدادرسانی و #پاسخ به #بازسازی و #بازیابی و #بازتوانی وارد شد و تجربهای گران برجای گذاشت. هنوز بعد از ۱۵ سال شاهد کلاسها و جلسات آموزشی #سامانه_فرماندهی_حوادث هستیم و شاید تفاوت آن دوران و امروز در افزوده شدن یک واژه دیگر از این سامانهها یعنی #مرکز_عملیات_اضطراری یا #EOC باشد. متاسفانه مدرسین و ترویج کنندگان #ICS به تفاوت رویکردی سازمانهای ایرانی و غیرایرانی در استقرار این سامانه توجه نمیکنند. رویکرد اصلی این سامانه که #تشریک_مساعی و #همکاری و #هماهنگی بین همه دستاندرکاران است که با ایجاد #زبان_مشترک عملیاتی میشود. ترویج مفهوم #EOC در ایران با استقرار کامل آن در #سازمان_امدادونجات و ستاد استانهای کشور #جمعیت_هلال_احمر از سال ۸۸ و تشکیل ستادهای فرماندهی عملیات اضطراری در سایر دستگاههای امدادی مانند #اورژانس و #آتش_نشانی و تشکیل #سازمان_مدیریت_بحران_کشور از سال ۸۷ به عنوان ساختاری و رسمیت بخشی به ارتباطات و تعیین گلوگاههای ارتباط درون و بین سازمانی را میتوان یکی از اموختهها و دستاوردهای پس از #زمین_لرزه_بم برشمرد.
تجربه تلخ بروز #زمین_لرزه_بم بعد از #زمین_لرزه#رودبارومنجیل اولین و مهمترین #سانحه شهری در ایران بود. در کنار تلخی درگذشت جمعی از مردم ساکن بم این رویداد تلخ #درس_آموخته زیادی دارد که لازم بوده و هست که این نکات و تجربیات مورد توجه دستاندرکاران و جامعه قرار گیرد.
قبل از بروز زمین لرزه در بم #طرح_جامع_امدادونجات توسط #جمعیت_هلال_احمر تهیه و به #ستادحوادث_غیرمترقبه#وزارت_کشور ارائه شده بود. در این طرح پیشبینی شده بود مدیریت و فرماندهی #عملیات_امدادرسانی در سوانح با این نهاد غیردولتی عمومی باشد. ولی در فاصله ارایه و تایید و تهیه دستورالعملهای مربوطه رویداد زمینلرزه بم به وقوع پیوست. متاسفانه به اندازه کافی مستندات و گزارشات مستند و معتبر از روند مدیریت و تقسیم نقش و ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی و عملیاتی در بم وجود ندارد که بتوان #ارزشیابی و تحلیل فنی برای روندها و اقدامات صورت گرفته ارایه کرد. پس از تجربه بم کارگروههای تخصصی و ستادهای معین براساس طرح جامع امدادونجات در همه سطوح کشور توسعه پیدا کرد. همچنین موضوع #زبان_مشترک و تعامل و همکاری بیشتر بین دستگاههای مرتبط و دخیل در فرآیندهای #مدیریت_شرایط_اضطراری بیشتر مورد توجه قرار گرفت. همچنین میتوان به تشکیل واحدهای #مدیریت_بحران در تمام وزارتخانهها و دستگاههای مرتبط اشاره کرد.
به رغم وجود سالها تجربه بروز و مدیریت حوادث در کشور، تجربه میدانی و آگاهی از اهمیت موضوع #مشارکت_مردمی نظاممند و #هماهنگ متاسفانه در عملیات #امدادرسانی پس از #زمین_لرزه_ازگله یکی دیگر از مهمترین مشکلات و چالشهای آن روزها و حتی امروز عدم تعریف سازوکار #هماهنگی و #هدایت و #تعامل بین بخشهای دولتی و غیردولتی و گروههای خودجوش مردمی در عملیات #امدادرسانی و #بازیابی جوامع آسیبدیده بود. افرادی که یه دلیل انگیزههای متعدد انسانی و مادی و معنوی چه با تجربه و چه بیتجربه اقدام به بسیج منابع مختلف نقدی و غیرنقدی و انتقال آنها با روشهای مختلف به منطقه کردند. این نبود سازوکار هدلیت و حمایت باعث اتلاف انرژی و بعضاً بروز چالش و از همه بدتر موازیکاری میشد. افرادی که شاید در یک زمانی در یک حادثهای نقشی ایفا کرده بودند و اینبار نیز احساس کردند باید وارد شوند و باید مستقل از دستگاههای عمومی و حاکمیتی و دولتی کاری بکند. خیلی خوب است این همه حس انساندوستی و حمایتگری در جامعه هنوز هست ولی حساب کنیم اگر سازمانهای مسئول به پیشنهاداتی که توسط فعالین #سازمانهای_مردم_نهاد و #متخصصین آشنا به موضوع #کارداوطلبانه و #مدیریت_شرایط_اضطراری و #مدیریت_مشارکتهای_مردمی در فاصله #زمین_لرزه_ارسباران تا #ازگله گوش میدادند شاید شاهد این حجم از مشکلات و موازی کاریها در این منطقه نبودیم. شاید علت بروز اصلی این چالش تنها و تنها ضعف در #اعتمادعمومی به دستگاههای متولی به دلیل عدم #پاسخگویی آنها باشد و اینکه برخی خود را دانای کل فرض میکنند و متخصصین و فعالین حرفهای حوزه سوانح را هنوز بیتجربه فرض میکنند. به طور حتم اولین راهکار رفع این چالش یافتن #زبان_مشترک و ترویج #گفتگو در جامعه و پس از آن #اطلاع_رسانی مستمر و #شفافیت در متولیان است.
به رغم وجود سالها تجربه بروز و مدیریت حوادث در کشور، فرصت، دانش کلاسی و آگاهی از اهمیت موضوع و اجرای هزاران ساعت آموزشی متاسفانه در عملیات #امدادرسانی پس از #زمین_لرزه_ازگله آنچه کمتر میدیدیم #هماهنگی بین سازمانهای دستاندرکار اعم از دولتی، غیردولتی و گروهکهای خودجوش مردمی در منطقه حادثه دیده بود. دلیل اصلی این ناهماهنگی شاید بیشتر از همه عدم ایفای نقش توسط سازمانهای مسئول و متولی در طول مدت عملیات امدادی و بیشتر از آن قبل از بروز حوادث است. اگر #دستورالعمل و #استاندارد و #آموزش و #تمرین قبل از سوانح را جدی میگرفتند شاید شرایط بهتر بود. در کنار این کاستیها لزوم ایفای نقش فعالتر #مراکز_کنترل_و_هماهنگی_عملیات_اضطراری یا #EOC در ستاد سازمانهای دخیل در عملیات و پیادهسازی #سامانه_فرماندهی_حوادث#ICS میتوانست باعث افزایش هماهنگی میشد که نبود و نشد. یادمان باشد #هماهنگی در زمان #پاسخ_به_سوانح بدون #گفتگو و #شناخت قبلی و تقسیم نقش قبلی خیلی سخت و شاید نشدنی باشد و لازم است برای ایجاد هماهنگی اول #زبان_مشترک و پس از آن نیاز به #استراتژی و برنامه دقیق عملیاتی ورود، حضور و خروج از عملیات شرایط اضطراری است.