آمین

‍ ▪️
چرا انقلاب شد؟

دو تفسیر بسیار متفاوت در تبیین عوامل ریشه‌ای انقلاب اسلامی عنوان شده است.
بر پایه‌ب تفسیر نخست (که مورد پذیرش طرفداران رژیم پهلوی است) انقلاب اسلامی بدان سبب روی داد که روند نوسازیِ شاه برای مردم سُنت‌زده و واپسگرای او بیش از حد و گسترده بود.
بر پایه‌ی تفسیر دیگر (که مورد نظر مخالفان رژیم است) نوسازی ناکافی شاه و دست‌نشانده‌ی سازمانِ سیاه بودن او در عصر ملی‌گرایی، بی‌طرفی و جمهوری‌خواهی، عللِ اصلی انقلاب بود...

دو تفسیرِ نام‌برده نادرست یا به بیان دقیق‌تر، نیمه‌درست است؛ یعنی علت وقوع انقلاب این بود که شاه در حوزه‌ی اقتصادی- اجتماعی نوسازی کرد و در نتیجه، طبقه‌ی متوسط جدید و طبقه‌ی کارگر صنعتی را گسترش داد اما نتوانست در حوزه‌ی دیگر (حوزه‌ی سیاسی) نوسازی نماید؛ و این ناتوانی حلقه‌های پیونددهنده‌ی حکومت و ساختار اجتماعی را فرسوده کرد؛ راه‌های ارتباطی میان نظام سیاسی و مردم را بست، شکاف بین گروه‌های حاکم و نیروهای اجتماعی مدرن را بیشتر کرد و مهم‌تر از همه اینکه پل‌های ارتباطی اندکی را که در گذشته پیونددهنده‌ی نهاد سیاسی با نیروهای اجتماعی سنتی به‌ویژه بازار و مراجع دینی بود، ویران ساخت.
بدین ترتیب، در سال ۱۳۵۶، شکاف میان نظام اقتصادی- اجتماعیِ توسعه‌یافته و نظام سیاسی توسعه‌نیافته آن‌چنان عریض بود که تنها یک بحران اقتصادی می‌توانست کُل رژیم را متلاشی سازد. پس انقلاب نه به دلیل توسعه‌ی بیش از حد و نه توسعه‌نیافتگی، بلکه به‌سببِ توسعه‌ی ناهمگون روی داد...
شاه هرچند ساختار اجتماعی- اقتصادی را نوسازی کرد، برای توسعه‌ی نظام سیاسی -اجازه‌ی شکل‌گیری گروه‌های فشار، ایجاد فضای باز سیاسی برای نیروهای مختلف اجتماعی، ایجاد پیوند میان رژیم و طبقات جدید، حفظ حلقه‌های ارتباطی موجود میان رژیم و طبقات قدیمی و گسترش پایگاه اجتماعی سلطنت که عمدتاً به علت کودتای نظامی سال ۱۳۳۲ همچنان پابرجا مانده بود، تلاش چندانی نکرد.
او به‌جای نوسازی سیاسی، قدرتش را همانند پدرش بر روی سه ستونِ نیروهای مسلح، شبکه‌ی حمایتی دربار و دیوان‌سالاری گسترده‌ی دولتی قرار داد.


[ ایران بین دو انقلاب | #یرواند_آبراهامیان | احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی ]


#کتاب
#روایت
#انقلاب
@aminhaghrah

▪️
هنگامی که #ناصرالدین_شاه برای احداث خط‌آهن تهران به حضرت عبدالعظیم (ری) با یک شرکت بلژیکی قرارداد بست، گاری‌چی‌ها به دلیل ترس از پدید آمدن رقیبی ارزان قیمت، روحانیون به دلیل مخالفت با نفوذ اجنبی و زائران نیز به دلیل هراس ناشی از مرگ یکی از زائران در زیر موتور بخار، دست به دست هم دادند تا خط آهن را ویران کنند...

[ #یرواند_آبراهامیان | ایران بین دو انقلاب ]

#کتاب
#روایت
@aminhaghrah

‍ ▪️
ایمان به «توهم توطئه» از نظر پیامدها یا کارکردهای روانی و اجتماعی، برای کسانی که به آن اعتقاد دارند، آرامش خاطر می‌آورد و همچون ساز و کارهای دفاعی روانی این فرصت را به آنان می‌دهد تا از خود رفع مسئولیت کنند و همه‌ی تقصیرها را به گردن توطئه بیگانگان بیندازند. مثلا عقب‌ماندگی سیاسی و اقتصادی و اجتماعی را به گردن استعمار بگذارند؛ و یا «به تاریخ پاسخ گویند» تا ناتوانی خویش در اداره‌ی امور کشور در لحظات بحرانی و شورش‌ها و انقلاب‌های ناشی از آن را به توطئه پشت پرده‌ی بیگانگان منتسب سازند و مسئولیت تاریخی خود را لوث کنند؛ و یا نابسامانی اقتصادی و سقوط ارزش پول را به توطئه‌ی بیگانگان نسبت دهند تا از خود رفع مسئولیت کنند...


[ جستارهایی درباره تئوری توطئه در_ایران | #یرواند_آبراهامیان | مترجم: محمدابراهیم فتاحی | نشر نی ]

#کتاب
#روایت
@aminhaghrah

گذشته و حال ایران...
[ چرا تاریخ چپ ایران پاک شده؟ ]
گفتگو با #یرواند_آبراهامیان

#تاریخ_معاصر
#گفتگو
#تاریخ
@aminhaghrah

[ چرا تاریخ چپ ایران پاک شده؟ ]
این گفتگوی #یرواند_آبراهامیان را با وبسایت ژاکوبن که در آوریل ۲۰۱۷ اتفاق افتاده بخوانید🔻

#تاریخ_معاصر
#گفتگو
#تاریخ
@aminhaghrah