کانون ترجمهٔ «الندوة»

💠هَٰذَا فِرَاقُ بَيْنِي وَبَيْنِكَ(کهف: ۷۸)؛
[خضر به موسی گفت:]اكنون زمان جدايىِ ميان من و توست

🔹در قطع روابط دوستانه، نیازی نیست یکی‌از دو طرف آدم بدی باشد، اما بازهم جدایی پایان راهِ رفاقت است.
بیرون‌رفتن برخی از انسان‌ها از زندگیَت به معنای پایان زندگی تو نیست، بلکه به معنای بازشدنِ آخرین جزء گره‌خوردهٔ وجودشان از زندگی توست.
روابط دوستانه به غذاهای پلمپ‌شده می‌مانند که هرکدام تاریخ‌مصرفی دارد؛ هر اقدامی پس‌از انقضای تاریخِ مصرف، کُشنده و آزاردهنده است. قطع رفاقتی را که تاریخ‌مصرفش تمام شده، هرگز به تأخیر مینداز.
انسانی یافت نمی‌شود که جایگزین نداشته باشد.
هیچ فرصتی، آخرین فرصت زندگی نیست.
تا زمانی که روح در کالبد آدمی‌ست چیزی به نام «پایان» وجود ندارد؛ هر پایانی، آغاز برگِ تازه‌ای در زندگی‌ست.
انسان‌ها کسانی را که ضامن بقایشان هستند اذیت می‌کنند. همیشه آمادگی کوچ‌کردن را داشته باش.

✍ادهم شرقاوی
✍ ترجمهٔ ولی‌الله رفیعی
👇
🕊@Valiallah_rafiee

ما عبادت می‌کردیم و می‌گفتیم: بارخدایا، ما را ما نمی‌باید. ما را از ما نجات دِه.

جمال‌الدین ابوروح
حالات و سخنانِ ابوسعیدِ ابوالخیر، به کوششِ محمدرضا شفیعیِ کدکنی، تهران: سخن، ۱۳۸۴، ص ۷۶.
‌

✍🏼 مترجم کاردان

مترجمی توانا و کارآمد می‌تواند بود و به‌درستی به خواست خویش از ترجمه می‌تواند رسید، که در زبان دوم، در زبانی که بدان ترجمه می‌کند ادب‌دان و نویسنده‌ای زبردست باشد، وگرنه هرچه در زبان نخستین، یعنی زبانی که از آن ترجمه می‌کند، استاد باشد، نخواهد توانست به ترجمه‌ای سنجیده و استوار و شایسته دست یازد. ... در کلاس‌های درس می‌بینم که بیشینۀ دشواری کار برای دانشجویان رشتۀ مترجمی و نارسایی و ناتوانی ایشان در کار ترجمه، از بیگانگی‌شان با زبان و ادب پارسی برمی‌خیزد و مایه می‌گیرد.

(مصاحبه با دکتر #میرجلال‌الدین_کزازی دربارۀ انه‌اید، فصلنامۀ مترجم، سال ۲، شمارۀ ۵ ،۱۳۷۱، ص ۲۰)
#ترجمه
https://t.center/cheshmocheragh

نفرین نکنیم!

✍ادهم شرقاوی/ ترجمهٔ ام رضوان اسماعیل‌زهی

مقری تلسمانی در کتاب «أزهار الرياض في أخبار القاضي عياض» می‌نویسد:

از زمخشری دربارهٔ علت قطع‌شدن پایش سؤال شد.

گفت: به نفرین مادرم؛ در کودکی گنجشکی را گرفتم ‌و پایش را با نخی بستم و کشیدم، پایش قطع شد. مادرم از این ماجرا آزرده‌خاطر شد و به نیایش گفت: خدا پایت را قطع کند، همان‌گونه که پایش را قطع کردی! در جوانی برای طلب علم راهی بخارا شدم. در مسیر از سواری افتادم و پایم شکست و باید قطع می‌شد.

شکی نیست که مادر زمخشری نیز همانند مادران امروز وقتی او را نفرین کرد، فقط با زبانش نفرین کرد نه از ته دلش. اگر زنده بود و صحنهٔ قطع‌شدنِ پای پسرش را می‌دید، و بین قطع‌شدن پای خود و پای پسرش اختیار داده می‌شد، قطعًا ترجیح می‌داد پای خودش قطع شود و پای پسرش سالم بماند.

باری، دعا/نفرین تیری است که خطا نمی‌رود. با لحظهٔ استجابت مصادف می‌شود، و پشیمانی دیگر سودی ندارد.

به همین‌سبب رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمود: خود و فرزندان و اموالتان را نفرین مکنید. مبادا نفرین شما با لحظهٔ اجابت دعا از سوی الله موافق افتد و مستجاب شود».

ادامه را در صبح تفتان ببینید

#جامعه
#صبح_تفتان
🆔@sobhetaftan_ir |تلگرام

🌐http://sobhetaftan.ir |وب‌سایت

📮taftankhabar@gmail.com |ایمیل

✍🏼 سعدی‌خوانی مترجمان

دوستی از من پرسید: من متن مکانیک ترجمه می‌کنم؛ #سعدی بخوانم که چه شود؟ گفتم: ببین، سعدی می‌تواند دو تأثیر برایت داشته باشد؛ یکی این‌که الگوهای زبانی به تو می‌دهد تا بتوانی واژه بسازی، و دیگر اینکه بنیهٔ زبانی‌ات را بالا می‌برد. به ورزش کردن می‌مانَد؛ حاصلش بازویمان را توانا می‌کند، حالمان را خوب می‌کند.
کلیات سعدی را یک بار خوانده‌اید؟ بازهم بخوانید. حج نیست که یک بار بروید و مادام‌العمر معاف باشید! بازخوانی کنید. هم بهرهٔ روحی می‌برید و هم توانایی زبانتان را بیشتر می‌کنید.
(برگرفته از گفت‌وگو با استاد #بهاءالدین_خرمشاهی، در: سی سال ترجمه، سی سال تجربه. به‌کوشش مهدی افشار. تهران: نشر واژه‌آرا. ص۴۰)

#ترجمه
https://t.center/cheshmocheragh

کسی که قرار است مترجمِ انگلیسی به فارسی شود، باید تسلطش به فارسی به مراتب بیش‌ از تسلطش به انگلیسی باشد.
متأسفانه این نکتۀ مهم را اکثرِ دانش‌جویانِ رشتۀ مترجمی نمی‌دانند و ای بسا برعکس فکر می‌کنند.

#بهروز صفرزاده
#ترجمه

ویراستار واقعی پیش از آن‌که ویراستار باشد، نویسنده و مؤلف بوده‌است

گپ و گفتی دوستانه با جناب بهروز صفرزاده ویراستار و فرهنگ‌نویس


لطفاً زندگی‌نامۀ مختصری از خودتان بفرمایید.
بهروز صفرزاده هستم، متولدِ اردیبهشتِ ۱۳۴۸ در تهران. از دانش‌گاهِ تهران لیسانسِ زبان و ادبیاتِ فارسی گرفتم و شش سال با مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا در ویرایشِ دو چاپِ کامپیوتریِ لغت‌نامه هم‌کاری کردم. پنج سال هم با فرهنگستانِ زبان و ادبِ فارسی هم‌کاری کردم.
تخصصم فرهنگ‌نویسی است و تا کنون یک‌تنه شش فرهنگ تألیف و تایپ و منتشر کرده‌ام. شاخص‌ترین اثرم فرهنگِ موضوعیِ فارسی است که برندۀ دو جایزۀ مهم شده‌است.

چه‌طور جذب حرفهٔ ویراستاری شدید؟
حساسیتِ زبانی و علاقۀ وافرم به واژه‌ها و واژه‌شناسی و فرهنگ‌نویسی، و به طورِ کلی زبانِ فارسی، مرا به ویرایش کشاند.

ویراستار فرهنگ لغت نیاز به چه مهارت‌هایی دارد؟
ویراستارِ فرهنگ باید شمِ زبانیِ قوی و دانشِ وسیع در زمینۀ واژه‌ها و کاربردِ دقیقشان داشته‌باشد.

ویرایش فرهنگ‌ها بعد از گذشت چند سال چه لزومی دارد؟
قبلاً حدودِ پنج سال یک بار بود، ولی در دنیای شتاب‌ناکِ امروزی هر چند ماه یک بار، بل‌که هر چند هفته یک بار، باید انجام شود.

جایگاه ویراستار و ویرایش در ایران را چگونه می‌بینید؟
خوش‌بختانه ویرایش و ویراستاران در سال‌های اخیر جای‌گاهی به مراتب بهتر از سال‌های نه چندان دور یافته‌اند.
اکنون عمومِ ناشرانِ جدی ویراستار دارند و ویرایش را جدی می‌گیرند.

خواندن شاهنامه، تاریخ بیهقی، کلیله و دمنه، کلاً متون کهن برای ویراستار ضرورت دارد؟ چرا؟
ویراستاری که متونِ کهن را خوب نخوانده‌باشد و با پیشینۀ زبانِ فارسی آشنا نباشد و ضمناً عربی‌دان هم نباشد ویراستار نیست.
ویراستار باید استادِ زبان باشد.
با این حساب اکثرِ ویراستارانِ امروزی ویراستارنما هستند، نه ویراستارِ واقعی.

خلاصه‌ای از فعالیت‌های مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا را شرح می‌دهید؟
مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا سه دوره داشته‌است:
دورۀ نخست، تألیف و انتشارِ لغت‌نامۀ دهخدا، که در سالِ ۱۳۵۹ به پایان رسید؛

دورۀ دوم، تألیف و انتشارِ لغت‌نامۀ بزرگِ فارسی (تا سالِ ۱۴۰۱)، که ناتمام ماند؛

دورۀ سوم، اجرای طرحِ «یک متن، یک فرهنگ»، به ابتکار و سرپرستیِ بهروز صفرزاده و تحتِ ریاستِ استاد دکتر حمیرا زمردی (از تابستانِ ۱۴۰۱).

به‌ نظر شما هوش مصنوعی می‌تواند جای‌گزین ویراستار برای ویرایش متون باشد؟
هوش مصنوعی در ویرایشِ ماشینی تواناست و در ویرایشِ خلاقانه ناتوان.

تفاوت ویرایش فنی و زبانی را می‌فرمایید؟
ویرایشِ فنی یعنی هر آن‌چه مربوط است به املا، رسم‌الخط، نشانه‌گذاری، فاصله‌گذاری، و حرکت‌گذاری.
ویرایشِ زبانی یعنی هر آن‌چه مربوط است به جمله‌بندی، کاربردِ واژه‌ها، تغییر و تبدیلِ واژه‌ها و ساختارِ کلام.

آیا صِرفِ حضور در کلاس ویرایش از یک نفر ویراستار می‌سازد؟
نه، هرگز.
ویرایش مهارتی است که در درازمدت و با تمرین و ممارستِ زیاد حاصل می‌شود.

از مشکلات این شغل و راه‌کارهای مقابله با آن برای علاقه‌مند این حرفه بگویید.
یکی از مشکلاتِ این شغل نبودِ تعرفۀ معقول و مشخص برای کارِ ویرایش است. البته این مشکل اخیراً به همتِ دوستانِ عزیزِ بنده در «انجمنِ صنفیِ ویراستاران» با تهیه و انتشارِ نرخ‌نامۀ ویرایش برطرف شده‌است.

رابطۀ ویراستار با ناشر در ایران را چگونه می‌بینید؟
معمولاً رابطۀ خوبی با هم دارند، گرچه ویراستاران بعضاً از پایین بودنِ دست‌مزدشان گِله‌مندند، یا گِله دارند که نامشان روی جلدِ کتاب یا در صفحۀ عنوان یا شناس‌نامۀ کتاب ذکر نمی‌شود.

چرا با وجود ویرایش کتاب‌ها باز هم کاستی‌هایی بعد از چاپ به‌ چشم می‌خورد؟
چند دلیل می‌تواند داشته‌باشد که مهم‌ترینشان شتاب‌زدگی و ندانم‌کاریِ ناشران است.

سخن آخر؟
متأسفانه معمولاً ویراستاران نویسندگان و مؤلفانِ شکست‌خورده‌اند.
ویراستارِ واقعی پیش از آن‌که ویراستار باشد، نویسنده و مؤلف بوده‌است.
https://farsnews.ir/Nashrnaran/1717878106955793079

💠‏خدانگهدار یحیی

✍️‌ادهم شرقاوی/ ترجمهٔ ام‌رضوان اسماعیل‌زهی ـ عضو انجمن مترجمان کانون «الندوة»

🔹خاک غزه را در جست‌وجویش زیرورو کردند؛ چون تحت‌ِ تعقیب‌ترین مرد این جهانِ تبه‌کار بود! جرمش آزادگی بود؛ زیرا هیچ‌چیزی به‌اندازهٔ تفنگ‌ به‌دست‌گرفتنِ یک آزاده، خاطرِ این جهان برده‌صفت را پریشان‌ نمی‌کند.
همواره بر این باور بود که دنیا بسان جنگلی‌ست که هیچ چیز آن مجانی نیست و هرگز کسی به تو نمی‌گوید که بیا حقت را بگیر! پس اگر در جست‌وجوی چیزی هستی، خودت برخیز و خلاف میل جهانیان آن را به دست آور. لگدی هم با کفش‌هایت به قانون این جنگل بزن!
[اینجا] هرقدر فریاد بزنی، کسی نمی‌پرسد که چه شده است؟! هرقدر خونت ریخته شود، به زخمت نگاهی نمی‌کنند و هرچه اعتراض یا محکوم کنی، هرگز به تو گوش نخواهند داد.
فقط لحظه‌ای که تفنگ و گلوله یا راکت و موشک یاسینِ [قسامی] دستت باشد، فریادهایت را می‌شنوند، و آنگاه صفحهٔ نخست روزنامه‌ها با چهره‌ات رنگین می‌شود!
🔹سرزمین غزه را در جست‌وجویش پاکسازی کردند. در تونل‌ها دنبالش می‌گشتند، به مردم جهان هم گفته بودند که گروگان‌ها را سپرِ خود کرده است تا از مرگ نجات یابد، اما آخرین تصویرش، لرزه به اندام ما و آن‌ها و تمام جهان انداخت! وقتی او را به‌عنوان شکار به تصویر کشیدند، دریافتند که او نه شکار که یک «شکارچی» است! به گمانِ خود، او را تحتِ تعقیب داشتند اما فهمیدند که خودشان در تعقیبِ او بوده‌اند!

🔹سرانجام، در خط مقدم نبرد یک مردِ ایستاده، بی‌باک و آماده برای شهادت را پیدا کردند... کسی که نه به جان خودش، نه به‌ آن‌ها و نه به این دنیا، ارزشی قایل نبود‌!
تصویر شهادتش نیز همچو تصویر زندگی‌اش شگفت‌انگیز خواهد ماند؛ تفنگ به‌ دست و اسلحه به کمر بود، لباس رزمی بر تن داشت، قرآن رفیقش بود‌ و تسبیح در جیبش، اذکار نیز توشهٔ سفرش و خونش گواه راهش!
او عذر به درگاه خدای آورد؛ جمجمه‌اش شکست، سرش شکافته شد و دستش خونریزی کرد و زانویش خُرد شد، اما تا آخرین رمق جنگید، وقتی هم تفنگش افتاد با عصایش آن‌ها را زد! حتی با شهادتش دشمن را شکست داد، دقیقا همانگونه که در زندگی‌اش آن‌ها را به زمین زد!

🔹آری، یحیی کتاب را محکم گرفت و بهانه‌ای برای هیچ‌کس برجا نگذاشت!

اگر آوارگی را به رخ‌اش می‌کشند، اکنون که او نیز زیر آوار است. اگر او را به‌خاطر خون‌ [مردم غزه] سرزنش می‌کنند، خون خودش ریخته شد. اگر به‌خاطر ترک صحنهٔ جهاد ملامتش می‌کنند، این آن‌ها و این جهادش! اگر به‌خاطر این‌‌همه شهید بر او خُرده می‌گیرند، حالا خودش شهید است!
اگر می‌گویند چرا این‌قدر عمر کرده است، بدانند که همهٔ عمرش را در تبعید‌ و تعقیب، اسارت و شهادت و جهاد و انگیزه سپری کرد. اگر او را متهم به آسایش‌ می‌کنند، او که روزگارش را با درماندگی گذراند. اگر به‌خاطر شهدای بدونِ قبر [غزه] سرزنش‌اش می‌کنند، حالا پیکر خودش نیز در دست دشمن است... او از همه چیزش گذشت، حتی از یک تشییعِ شایسته‌ای که زیبندهٔ شأنش باشد! اما آنچه پیش خداست، بهتر و پايدارتر است.

🔹دست از ملامت بردارید! خیلی بد است که یکی را به‌خاطر دلاوری‌اش سرزنش کنند! برایش داد و فغان هم نکنید! کسی که به آرمانش رسیده، گریه ندارد! گریه برای کسی‌ست که نتواند به آرزویش برسد. اما مگر می‌شود کسی همچو او به گمشده‌اش [شهادت] نرسد و گمشده‌ به استقبالش نشتابد! راستی اگر شهادت آرمان ما نیست، پس برای چه در این مسیر قدم برداشته‌ایم و چرا دستان‌مان را بلند کرده دعا می‌کنیم: «خدایا آنقدر از خون ما بگیر که راضی شوی!» یا چرا صبح‌وشام پیمان می‌بندیم که هرگز صحنه را رها نمی‌کنیم و اسلحه را بر زمین نمی‌گذاریم!

🔹باری، دشمن شاهرگ ما را نزده است، چون رزمندهٔ ما [یحیی] هرگز پنهان نشده بود؛ ما از دیرباز است که فرماندهان‌ را پیش از سربازان به خط‌ مقدم نبرد می‌فرستیم. این جنبش زاینده است و این شکاف هم پر می‌شود. اگر دلاوری پیشینیان نبود، دلاوری پسینیان را درک نمی‌کردیم!

🔹سلام ابوابراهیم، سلام بر تو در روزی که دوباره زنده خواهی شد؛ اسلحه به‌دست، لباس رزم بر تن‌ و تسبیح در جیب. آنگاه که از زخم‌هایت خون می‌ریزد، درست همچو روزی که زخمی شدی! سلام بر تو در روزی که با سر شکافته‌ و انگشت بریده و استخوان‌های خردشده، در برابر خدا می‌ایستی و خواهی گفت: خدای من، آیا راضی شدی؟!

🔹و اما شما ای عزیزان و برادران و خویشان یحیی! مصیبت بس دشوار است، پس برایش سوگواری نکنید، چون دیگر رمقی در واژه‌ها نمانده است. سوگِ در فراق او یعنی شهادت در راهش!

🔹ابوابراهیم، با جاودانان، جاودانه بمان!

#انجمن_مترجمان
#کانون_ترجمه_الندوة
🆔 @alnadwah_ir