توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 جایگاه اساطیری پهلوانان در اساطیر تمام ملل، مقامی تثبیت شده و محبوب است. هر تمدنی برای خود یک یا چند پهلوان بسیار نام آور و بزرگ دارد. اما امکان دارد رویکرد "دین" و "اسطوره" از "حماسه" و "ملیت" در این مسیر مجزا گردد. همه می دانیم که مشهورترین و بزرگترین پهلوان ملی اساطیر ایران شخصیت #رستم است. اما به دید دیانت #زرتشتی و میتولوژی #آریایی و حتی دوران پیش از آن، درخشان ترین کرسی این مجلس به شخصیت #گرشاسب میرسد!

#گرشاسب یکی از بزرگترین و مشهورترین پهلوانان و مردان مقدس در اعتقادات دین #زرتشتی و اساطیر #آریایی است. او نقشی پررنگ و سرنوشت ساز در تمام اعصار و تواصیف اساطیری بازی میکند و #اوستا ی مقدس بارها از او نام برده و در وصفش روایاتی آورده است. امروزه وصف شخصیت گرشاسب مجموعا از سه منبع #اوستا، #شاهنامه فردوسی و #گرشاسب_نامه اسدی طوسی در دسترس ماست.

#گرشاسب، در اوستایی و گفتار #سانسکریت "کَرَساسوا" (Karasasva) نامیده شده و این لفظ در مجموع به معنای "دارنده اسب لاغر" است. نمی توان مبدا دقیقی از حضور او در فرهنگ مردم سانسکریت یافت اما مبرهن است که او شخصیتی بسیار باستانی در فرهنگ سانسکریت است که زرتشتیت او را پذیرفته و تقدس نموده است. در مورد نسب او نظرات بسیاری به میان آمده. گرشاسب نامه او را از نوادگان #جمشید میداند و گاها او را از نسل #فریدون نیز دانسته اند. اوستا به وضوح به شرح شجره گرشاسب نمی پردازد اما او را فرزند #اثرط معرفی می نماید. در مناظره #زرتشت با #هوم_سپید در اوستا تولد گرشاسب را پاداش عمل نیک پدرش اثرط می یابیم که از رسته افرادی بود که گیاه هوم مقدس را فشرد و هوماب پاک را از آن ساخت:

"من (زرتشت) از او پرسیدم ای هوم! کدامین کس سومین بار در میان مردمان جهان استومند از تو نوشابه برگرفت؟ کدام پاداش بدو داده شد و کدامین بهروزی بدو رسید؟

آنگاه هوم اَشَوَن دور دارنده مرگ مرا پاسخ گفت:

سومین بار در میان مردمان جهان استومند #ثریته تواناترین مرد خاندان #سام از من نوشابه برگرفت و این پاداش بدو داده شد و این بهروزی بدو رسید که او را دو پسر زاده شدند. #اوراخشیه و #گرشاسپ. یکمین دادوری دادگزار. دومین جوانی گیسور و زبردست و گرز بردار"

از این گفت و گو می یابیم که گرشاسب برادر بزرگتری با نام "اوراخش" (در سانسکریت "رودراکشا") دارد که از اولین افرادیست که "قانون" را پدید آورده و این قابل توجه است.

در مورد خود گرشاسب اما القاب در متن اوستا فراوانند. او "گیسوَر" به معنای صاحب موی بلند و "نریمان" و "نرمش" به معنای دلاور و مردانه و سلحشور خوانده شده. در متن اوستا لغت #نریمان را لقب خود گرشاسب و نام #سام را، عنوانی برای خاندان او می یابیم. پس در دیدگاه اوستا، "گرشاسب"، "نریمان" و "سام" هر سه یک شخص و همان پسر اثرط هستند. بعدها در آب و تابهای شعرا و اسطوره نگاران و حماسه سرایان این سه عنوان از یکدیگر جدا شده و تشخص پیدا کردند. به شکلی که رستم را فرزند زال، زال را فرزند سام، سام را فرزند نریمان و نریمان را فرزند گرشاسب معرفی میکنند.

◽️ @Torecilik