تاریخ و فرهنگ دره شهر

واژه ها و آیین های کهن

#آیت_کرد، کارشناس ارشد تاریخ باستان:

همه نوشته های ارائه شده در کانال تاریخ و فرهنگ آیین ها ی #کهن_شهر_مهرگان_کده است که قبلا در کتاب زیر عنوان (خداوندگاران مهرگان کده ) و به صورت هم نهشتی این آیین ها با نوشته های ایران باستان و زیر نظر استادان دکتر محمدزمان خدایی و دکتر علا الدین آذری و دکتر عبدالعزیز موحد به چاپ رسیده است.
تاریخ یک علم است مانند دیگر علوم از جمله ریاصی و فیزیک و رایانه و شیمی و...وقطعا تاریخ هم مستقل از این علوم نیست.

در این میان قسمتی از این تاریخ به صورت نامحسوس در بین مردم در جریان است و از نسلی به نسلی دیگر منتقل میشود و نیازمند کار تاریخی است
و همین که مردم آن را در سینه دارند و خواسته یا ناخواسته باعث انتقال آن میشوند و نقش یک گوسان(راوی رویداد تاریخی)را دارند برای یک نویسنده تاریخی. در نقش یک کتابخانه تاریخی است و نباید از آنها جدا ماند
به عنوان نمونه عبارت کنایی مرده شویی در گفتمان مردم #مهرگان_کده و یا مردم کنار رودخانه گاماسی(از نهاوند تا خلیج فارس) کنایه از فحش و ناسازا و دشنام است و فلانی آمد و مرده ها را شست همین مفهوم را دارد و دقیقا بیان کننده این ایده و عقیده کهن است که مرده ها رانبابد شست زیرا متوفی باعث ناپاکی آب و آتش و خاک و هوا میشود و آیا موی و ریش کردن مردان و زنان در کنار رودخانه گاماسی که از نظر آرا و عقاید دیانت زرتشتی کاری بد و به نوعی گناه محسوب شده و فقط برای آمرزش گناهان درگذشتگان و برای مدتی خاص مورد نظر بوده ،یادآور پشیمانی در روز جزا برای گناهانی نیست که انسان خواسته و یا ناخواسته در جهان مادی ،ناچار و یا به اختیار انجام می‌داده است همان طوری که در ارداویراف نامه آمده است؟ و مانع از ناپاکی مرد و زن در هنگام روبرو شدن با میت شده است؟ و....

این مطلب از پیش بینی های زرتشت است که شستن مرده در کنار رودخانه از نشانه های انحطاط ایرانیان است زرتشت در حدود1400تا1800قبل از میلاد زندگی کرده یعنی در حدود4000سال قبل....
بسیاری از آیین های که اکنون در کنار رودخانه گاماسی انجام میگیرد زمینه دینی کهن دارند و پایدار مانده اند از جمله:
خون بس. هم بیری .اجاق کوری. #پدرسالاری .#گیس بریدن. آیین های مرگ .چراع روشن کردن روی مزار. و فر ایزدی و قسم خوردن به #لیسک_هور . نامهای کهن .سروده های زاگرس . #نافه_بری.و.....
که خیلی از این آیین ها هر چند جهان شمول است ولی با اصول و عقاید دیانت زرتشتی و یا ایرانی قابل توجیه است
الف ....در ایران باستان چهار نوع پیمان وجود داشته است(وندیداد)
پیمان با گفتار
پیمان با دست
پیمان با حیوان
پیمان با انسان
خون بس انجام شده الان ، دقیقا همان خون بس و یا پیمان با انسان است که در زمان هیتی ها و میتانی ها صورت گرفت و خدایان آریایی از جمله میترا و ورونا و ناستیا و ....ناظر این پیمان هستندو نقش پیمان و یا مهر در این پیوند اجباری به عهده دختر است که نماینده میترا می‌باشد
و نمونه های تاریخی زیادی وجود دارد از زمان ایلامی و مادی و پارتی و ساسانی و حتی اساطیری ایران..و با این نوع ازدواج ، زمینه خونخواهی و یا اینکه در سطح بالاتری از روابط بین‌الملل ،شورش و قتل عام و هر گونه انتقام گیری از طرف دشمنان را از بین می بردند.
هر چند دیه تامین کننده مالی خانواده متوفی بود ولی نمی‌توانست جایگزینی مطمئن برای خون بس باشد و حق خونخواهی را قطعا از بین نمی برد.

میتوان گفت :
سعی طولانی ایرانیان باستان در برقراری این آیین ها که هنوز برقرارند ،تلاش ساکنان زاگرس برای ادامه دادن به روشی است که عادلانه تربن رفتار بشر در قبال پایداری صلح طرفین متخاصم بوده است که آن منع خونریزی است و یا به اصطلاح خون بس است و بیایید صلح کنیم
ب.....سروده های زاگرس که به صورت باور نکردنی قسمت هایی از یشت های اوستاست که به صورت عاشقانه بیان میشود که به عنوان نمونه:
#گران_گرتمه_گران_بی_دی....به روشنی به پاک ترین آتش ها که همان آتش بدون دود است اشاره دارد که به نظر می‌رسد همان آتشی باشد که در حضور اهورا مزدا روشن است ویا گران گرتمه چی هریس مرز ،به صورت آشکارا هر چند عاشق تمایلات عاشقانه خود را بیان میکند . دو نوع آتش از پنج نوع آتش دوره ساسانی را بیان میکند ،آتشی که در انسان است و آتشی که در گیاهان است و در اصل تشبیه آتش انسانی یعنی وهوفریان به آتش گیاهان یعنی اورو وازیشت است.

و یا ترانه های #سوزه-سوزه که همان سبز اندر سبز دوره ساسانی و یا ترانه های بالابرز که در ستایش ایزدان ایران باستان است و یا ماه ابر کوهان ایران باستان که همان( شو مونگ دیمه و سر کلاوان )است و.....

ادامه دارد ...
تاریخ و فرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN