تاریخ و فرهنگ دره شهر

🌷🌷جشن سده و سنتهای ایرانی :

تدوین و پژوهش: #عبدالرضا_بازگیر
َ
جشن سده سال ۱۳۸۹ در مارکار تهرانپارس:
در روز دهم بهمن، جشن َسده برپا میشود که احترام ایرانیان باستان را به آتش- این عنصر حیاتی- نشان میدهد. با درود به روان پاک #آتشنشانان_فداکار و ازجان گذشته و برای یادآوری تاریخی، به چگونگی این سنت دیرین وطنمان اشاره میشود. تاریخ پرفراز و نشیب کشور ما پیوسته شاهد مبارزاتی پیگیر برای دفاع سرسختانه از اصالت ملی در همه مشاغل نظامی، فرهنگی، زمینه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و... بوده و در این راه، پدران ما به طور دائم با عقیدتی و... مبارزه کرده اند و موجودیت خود را که با هویت، آيین، زبان، سنتها و فرهنگ خاص آنان درآمیخته بود، به شدت
پاس می داشتند. تبار ایرانی، گذشته پرافتخارش را به فراموشی نسپرد و آن را در تمام جلوهگاههای ادب، هنر، شعر، موسیقی، فولکلور، رسوم روزمره خود و بالخره حفظ سنتها و از آن جمله جشن های #نوروز، #یلدا، #مهرگان، #سده، #سپندارمذگان و... همواره زنده نگاه داشته است. به روال آیین باستان، در پسین روز دهم بهمن هرساله در نقاطی از ایران مانند کرمان، اصفهان، یزد، تهران و... جشن سده با شکوه تمام برگزار می شود و زرتشتیان و ایرانیانی که تابع سنن و آداب خود مانده اند، در این شادی حضوری فعال دارند. در کرمان از چند روز قبل، مردم در باغی به نام بداغآباد که در نزدیکی شهر قرار دارد، جمع شده و در اتاقهای آن سکنی میگزینند تا برای چند روزی زندگی مشارکتی را به رسم اجداد خود تجربه کنند و در روز دهم بهمن همزمان با غروب خورشید، موبدان در لباس مخصوص و سر تا پا سفید و مشعل به دست درحالیکه نوای دف و دایره نواخته میشود و آنان را همراهی میکند، برای روشنکردن آتش حرکت میکنند و پس از برافروختن کوهی از خارهای روشن شده، دور این آتش انبوه جمع و خداوند صاحب آتش را نیایش کرده و هرکس در دل خود آرزویی برای بهْزیستی مردم و جامعه، رفع شر و دروغ و بدی میکند و آتش با اسپند و کندری که به آرزورسیده ها در آن میریزند، همه جا را خوشبو میکند و از فردای آن روز مردمان برای استقبال از نوروز آماده میشوند. در یزد این جشن در یک محوطه بدون درخت برگزار میشود و با توجه به اینکه در گذشته وسایل ارتباط جمعی نبود، مردم به روال قدیم فرصت دیدار یکدیگر را در این روز همراه با سنت آتش افروزی و دعا و نیایش غنیمت میشمرند که از لحاظ اجتماعی بسیار حائز
اهمیت است.
در اصفهان، در دو جانب زاینده رود که از پشته های هیزم و خار پر شده، نوازندگان گرد میآیند و همه شهر، گنبدها و مناره ها با شمع و مشعل آراسته میشود و به پای پرندگان، گردوهای توخالی پرشده به نفت و قیر که مشتعل شده اند، بسته و آنان را رها میکنند. میگویند سلا طین وقت اینگونه مراسمی را کافی ندانسته و باشکوهتر از آنچه که به خلا صه گفتیم انتظار داشتند؛ به طوریکه در کتاب تاریخ بیهقی شرح جشنی رفته است که در آن آتش چندان بزرگ بود که فروغ آن از ١٠ فرسنگی از هر سو دیده میشد. فردوسی دراینباره میگوید:
@ceymarian
بهشتم بباید ز آتشکده / چون نزدیک شد روزگار سده
بیرونی در کتاب التفهیم علت نام سده را به عدد صد ارتباط داده و میگوید: از او تا نوروز ۵٠ روز است و ۵٠ شب و در آثارالباقیه آورده است که این جشن درست صد روز پس از آغاز زمستان که پنج ماه بود و از اولین روز آبان آغاز میشد،
گرفته میشود؛ زیراکه ایرانیان باستان سال را به دو بخش میکردند؛ تابستان هفت ماهه و زمستان پنج ماهه. این وجه تسمیه و هنگام اصلی جشن، به عهد ساسانیان میرسد. وجه دیگر سده، آن است که میگویند چون تولد آدم به صد رسید و
مصادف با دهم بهمن بود، آن را سده نام نهادند و در آن شب آتشبازی کردند و کوههای آتش از هیمه و چوب برافروختند.
@ceymarian
ز هوشنگ ماند این سده یادگار /بسی باد چون او دگر شهریار
(فردوسی)
بعضی جشن سده را به فریدون نسبت داده اند:
سده جشن ملوک نامدار است / ز افریدون و از جم یادگار است
(عنصری)
منوچهری میگوید:
آمد ای سید احرار شب جشن سده / شب جشن سده را حرمت بسیار بود
در این روز پارسیان جشن مفصلی برپا میکردند و آتش بسیار برمیافروختند و ملوک و سلا طین وقت مرغان و جانوران صحرایی را گرفته، دسته های گیاه خشک بر پای آنان بسته و شعله ور میساختند و رهایشان میکردند تا آتش در همه کوه و صحرا افتد و سده هرچه باشکوهتر و وسیعتر برقرار شود.
اینک بیامده است به پنجاه روز. پیش جشن سده طلیعه دار نوروز و نوبهار
(منوچهری)
«صد» به «صاد» معرف «سد» به «سین» است، چون در کلام الفرس قدیم «صاد» نیامده و در قدیم «صد» را به «سین» می نوشتند.
ارسالی از: #عبدالرضا_بازگیر
تاریخ و فرهنگ دره شهر 👇👇
https://telegram.me/joinchat/B0nZgT4zXAV1FXbI03MGog