💠💠💠▪️ در نزاع بین دو قطب قدرت در جهان قدیم، یعنی
#دربار و
#روحانیت، بعضی وقت‌ها هم شاه و شمشیر و سکه‌هایش پیروز می‌شده‌اند و بخش بزرگی از رهبران مذهبی را پیرو و همراه خود می‌کرده‌اند.
▪️ اگر هر متن و روایتی از اغلب دربارهای قدیم بخوانید، می‌بینید که آزادانه و بی هیچ پروایی از
#شراب و شراب‌نوشی سخن می‌گویند و واضح است که همواره مشغول آن بوده‌اند. اما چطور جامعۀ مذهبی و روحانیان مسلمان به آن‌ها سخت نمی‌گرفته‌اند؟ پاسخ در همان نکته است؛ قدرتِ دربار روحانیت را سرکوب و مطیع خود کرده بوده و آن‌ها هم ناچار بوده‌اند برای شراب‌نوشی توجیهات شرعی بسازند.
▪️ در فقه اسلامی چنین است که اگر آب‌انگور جوشیده شود و قل بخورد، شراب و مسکر و نجس و حرام محسوب می‌شود. اما پس چطور شیرۀ انگور می‌ساخته و مصرف می‌کرده‌اند؟ در فقه این‌طور است که اگر دوسوم آب‌انگور جوشانده و تبخیر شود، یک‌سومی که باقی می‌ماند و حالتی غلیظ دارد (همان شیره) پاک و حلال است.
▪️ اما دقیقاً در لحظۀ رسیدن آب‌انگور به یک‌سوم، یعنی دقیقا در مرز شراب یا شیره بودن و همان حرام و حلال بودن، آنچه باقی مانده و چیزی بین شراب و شیره است چه حکمی دارد؟ این‌جاست که زیرکی و رندی شراب‌دوستِ مسلمان راه چاره را پیدا می‌کند. سلطان فقیه را به این سمت مایل می‌کند که این حالت از آب‌انگور را به شیره معطوف کند و حلال بداند. طبیعی است که در چنین مرزی، آن آب‌انگور هم اندکی مسکر و مستی‌آور است، قطعا کمتر از شراب؛ اما به هر حال کاچی به از هیچی!
▫️ مثلا عمارۀ مروزی شاعر آغاز قرن پنجم وقتی بعضی فقها این نوشیدنی را حلال اعلام می‌کنند، می‌سراید:
«گو که سِیْکی حلال فرمودند/ این بشارت به خاص‌وعام رسان»
▪️ این نوع از آب‌انگور را سِیَکی (سه‌یکی) یا مثلّث می‌نامیدند، یعنی چیزی که دوسومش جوشانده شده و فقط یک‌سومش باقی مانده باشد. در فقه اهل سنت (به‌خصوص حنفی‌ها) تقریباً متفق بوده‌اند که
#سیکی حلال است و در فقه شیعه نیز مجتهدینی بوده‌اند که آن را حلال شمرده‌اند، هرچند اکثریت با آن مخالف‌اند.
▫️ یار صاحب‌عهد در شادی و غم
در طریق دوستی ثابت‌قدم
مجلس‌افروز سحر‌خیزان مست
همچو من
سیْکی‌خور و لولی پرست
این شراب پر به یاد و نام او
می‌خورم بر شادی ایام او (نزاری قهستانی)
@HezaroYekShab_Podcast
