بریده‌ها و براده‌ها

♦️غم بزرگ، کار بزرگ♦️
(شجریان‌هایی که فراموش می‌شوند)

▪️بیایید یک لحظه فکر کنیم که شجریان، شناخته نمی‌شد... در تنهایی می‌خواند و در تنهایی، می‌رفت. استادی دست او را نمی‌گرفت. یارانی بر گردش حلقه نمی‌زدند. ابتهاجی به او مجال حضور نمی‌داد. چه می‌شد؟ چه کابوسی...

▪️تمامی نخبگان فرهنگی و علمی، شانس شناخته‌شدن را پیدا نمی‌کنند. به خصوص در شرایط جامعه‌ی ما و جوامعی مثل ما، درگیر استبداد و نابرابری در آموزش و فشارهای اقتصادی، فرصت و امکان شناخته‌شدن را پیدا نمی‌کنند. چه بسیار هنرمندان و ادیبان و پژوهشگرانی که در عین کیفیت و همت، حتی توسط تحصیلکردگان و اهالی علم هم شناخته نمی‌شوند و قدر نمی‌بینند. بسیاری تنها پس از مرگ، شناخته می‌شوند و بسیاری دیگر، در کوچه پس کوچه‌های تاریخ یک جامعه، گم می‌شوند.

▪️قدر دیدن و شناخته‌شدن، لزوماً و تنها به خود فرد و کیفیت هنری و فرهنگی و علمی‌اش بستگی ندارد. عوامل مختلف اجتماعی و فرهنگی و سیاسی و اقتصادی باید دست به دست هم بدهند تا یک نخبه، دیده شود و مورد توجه قرار بگیرد و بر صدر بنشیند. خوشبختانه برای شجریان این عوامل تا حد زیادی اتفاق افتاد. او از سوی جامعه، شناخته شد و قدر دید. درست است که حاکمان و اهالی قدرت قدر او را ندانستند و طردش کردند. اما جامعه‌اش و هم‌صنف‌های او در هنر و اهالی فرهنگ، می‌دانستند که چه وجود تربیت‌شده‌ و ارزشمندی در زمانه‌ی آن‌ها زیست می‌کند.

▪️تاریخ، سخت فراموشکار است. بر خلاف آنچه می‌گویند، تاریخ، به صورت خود به خودی، به خاطر نمی‌سپارد. حافظه و به خاطر سپردن، امری اجتماعی است. برای به خاطر سپردن و شناخته‌شدن، باید یک "پروژه‌ی کشف" داشت. پژوهشگران و اهالی فرهنگ و هنر، باید در برابر این میل طبیعی به فراموشی، قد علم کنند. باید چون کاشفانی جسور و پیگیر، به دنبال کشف چهره‌های با کیفیت فرهنگ و هنر خودی باشند. باید بشناسیم و بشناسانیم. این کشف و حفظ و معرفی، جز با صرف عمر و دانش میسر نمی‌شود. باید خودمان را جدی بگیریم. چهره‌های علمی و فرهنگی و هنری‌مان را جدی بگیریم. باید با نگاهی دقیق و تحلیلی و انتقادی، به دنبال شجریان‌هایی بگردیم که همین الان، در گمنامی در کنار ما نفس می‌کشند، در سکوت می‌آفرینند. پژوهش می‌کنند. خلق می‌کنند. اما در مرز فراموش شدن هستند.

▪️امروز #مرتضی_فرهادی‌، #نجیب_مایل_هروی‌، #هادی_سیف‌، #ژاله_آموزگار، #ناصر_تکمیل_همایون‌، #سیروس_پرهام‌، #عبدالله_کوثری‌، #محمد_احصایی‌، #محمود_زند_مقدم‌، #جواد_مجابی‌، #بابک_احمدی‌، #جلال_ستاری، #حسن_مرتضوی‌، #محمدرضا_درویشی‌ پژوهشگر... این‌ نام‌ها و فراوان دیگر از این چهره‌ها که شجریان‌های حوزه‌های خودشان هستند و هنوز در میان ما نفس می‌کشند و قدر و قیمتی که باید را ندیده‌اند. زندگی‌ها و آثارشان نیازمند پژوهش و صرف عمر است تا بشناسیم و بشناسانیم‌شان. وگرنه در خاموشی، فراموش می‌شوند. آن وقت ماییم که از دست می‌رویم. در هر حوزه‌ای، در هر شهری، در گوشه گوشه‌ی سرزمین‌های غیرغربی و همسایه، شجریان‌هایی شناخته ناشده هستند. پیش از فراموشی، کشف‌شان کنیم.

▪️غم بزرگ امروزمان را به کاری بزرگ بدل کنیم. خودمان را جدی بگیریم.

#حافظه|#استخراج_و_تصفیه_منابع_فرهنگی|#ما

اینکجا
ایده‌نوشت‌های مهدی سلیمانیه
@inkojaa