توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 یکی از مهمترین جنبه های مورد توجه در پرستش لرد #شیوا فرزندان او هستند. برای ماها دیو دو فرزند والاتبار در نظر گرفته می شود که هر دو حاصل عشق او و خدابانو #پارواتی هستند و نیز هر دو خدایانی بزرگ و پر قدرتند که جایگاه والایی در اعتقاد جامع پانتئون #هندو و اساطیر #هند دارند. این دو فرزند #گانش و #اسکاندا هستند.

هر چند هر دوی این خدایان تا حد زیادی اهمیت دارند اما در هر صورت باید بپذیریم که محبوبیت و جهان شمولی لرد #گانش فیل سر بسیار بیشتر است. در مورد تقدم به دنیا آمدن و قدمت وجود این خدایان نیز در مناطق مختلف امپراتوری هند اختلاف عقیده وجود دارد. در برخی نقاط گانش را فرزند ارشد لرد شیوا میدانند حال آنکه در دیگر مناطق اسکاندا را برادر بزرگتر می پندارند.

لرد #گانش یا #گانپاتی که با صفاتی همچون #دوا و #بابا نیز خوانده میشود فرزند فیل سر و والاتبار شیوا و پارواتی است. طبق سنت کلی اسطوره شناسی فرزندان یک خدای بزرگ و اصلی همچون شیوا باید هر کدام وجهه ای از قدرت و پتانسیل والد خود را به ارث ببرند. این قانون در مورد گانش نیز صادق است و او وارث جنبه "حکمت" و "دانش" از صفات شیوا است.

گانش در تعریف ساده کلام خدای موکل بر حکمت و دانش است. او برطرف کننده مشکلات و برآورنده حاجات مومنان است. او هنر را دوست می دارد و طرفدار کتابت و کسب علم است تا خدی که در طول تاریخ دانش آموزان و فراگیران علم او را خدای خاص خود دانسته اند.

در مورد ولادت و علت چهره عجیب و نامتعارف او روایت معروف و ثابتی وجود دارد که با اختلاف اندک مورد قبول تمام مومنان هندو است. هر چند بسیاری از پیروان هندوییسم او را فرزندی طبیعی حاصل معاشقه شیوا و پارواتی می دانند اما یک روایت مشهور بیان می دارد که او بدون دخالت شیوا تنها توسط خدابانو پارواتی آفریده شد. به این شکل که خدابانو در خلوت خود لبریز از مهر مادری شد و دلش فرزندی نیکو خواست که همه خدایان و شیاطین و انسانها وی را دوست بدارند! پس از روح عطوفت و مهربانی خالص خود پسری زیباروی آفرید و او را گانش نام نهاد. چون گانش دوا از عطوفت خالص خدابانو زاده شده بود، مطلقا فرمانبردار و سرسپرده مادر بود و هنوز پدر خود را نمی شناخت.

در ادامه روایت شاهدیم که ماها پارواتی قصد استحمام در برکه بهشتی شخصی خود را میکند و فرزند والاتبارش را به نگهبانی از حمام میگمارد و به او دستور میدهد که اجازه ندهد هیچ کسی (مطلقا هیچ شخصی) خلوت او را به هم زده و به حریم شخص اش نفوذ نماید. پس گانپاتی اطاعت به جای می آورد و به نگهبانی می ایستد. هنگامی که لرد شیوا برای دیدار همسر خود نزدیک به حمام می شود با پسری روبرو میشود که از ورود او به خلوت همسرش جلوگیری می نماید و چون شیوا این پسر را نمیشناسد در یک آن خشم وجودش را لبریز نموده و با نیزه سه شاخه خود سر پسر را قطع نموده و وارد حمام میشود!

پارواتی با دیدن شیوا پریشان میشود و میفهمد که اتفاقی برای پسرش افتاده که شوهرش توانسته وارد حمام شود و چون بیرون رفته و جسد بی سر فرزندش را میبیند شیون سر می دهد! او حین عزاداری به شوهرش توضیح میدهد که این پسر فرزند دلبند آنها بوده و هنوز پدرش را نمی شناخته است. پس شیوا از کرده خود پشیمان میگردد و در صدد جبران بر می آید اما سر قطع شده گانش از آسمان به زیر افتاده بود و گم شده بود. (روایات در مورد اینکه سر قطع شده گانپاتی چه سرنوشتی داشته است در این نقطه فراوان و متنوع هستند). پس شیوا در صدد بر می آید که سر زیباترین موجود را به جای سر خدا جایگزین نماید. به این منظور از او از سر یک بچه فیل سفید رنگ و زیبا که چشمان درشت و عاجهای درخشان داشت استفاده نمود و با چسباندن آن به بدن گانش دوباره فرزند خود را زنده کرده و خود را به او معرفی نمود و برای بیان اعتذار به او محبت و حکمت خود را بخشید.

فرزند دیگر لرد شیوا #اسکاندا است. او را #کارتیک و #موروگان نیز نامیده اند. کارتیک را در اصل یک خدای پره ودیک بسیار باستانی دانسته اند که در نواحی جنوبی هند و حتی در ملل امروزی مالزی و سنگاپور پرستیده می شده است. بعدها او با توجیهات اساطیری فرزند لرد شیوا تلقی شد اما مشخصا او از پایه یک خدای مرتبط با "جنگ" و "پیروزی" در نظر گرفته شده است.

کارتیک شجاعت و قدرت پدر را به ارث برده است. او از بین برنده هیولاهای بسیاری از نژاد #اسورا است. در مورد اسطوره ولادت او گفته شده که شیوا و پارواتی در حال معاشقه بوده اند. اما به دلیل بی احتیاطی شیوا نطفه خدای جنگ را به جای اناقال به زهدان مادر بر زمین میریزد که این مایع در رود #گانگا فرود می آید. پس نطفه خدایی روح مقدس رود را بارور کرده و جنین ابتدایی شکل میگیرد. این جنین توسط #آگنی خدای والاتبار آتش گرم و محافظت میگردد تا کارتیک به دنیا می آید. برخی روایات کارتیک را فرزند خود آگنی نیز دانسته اند که میدانیم سندیت ضعیفتری دارند.

◽️ @Torecilik

👁‍🗨 یکی از قابل توجه ترین تقابل ها در اساطیر #هند و دیانت #هندو، شخصیت #اسکاندا در مقابل برادرش #گانپاتی است.

#کارتیکای، #اسکاندا و #مورگان اسامی هستند که هندوان در سراسر آسیای جنوبی به فرزند والاتبار لرد #شیوا و خدابانو #پارواتی داده اند. او برخلاف شخصیت آرام، متوازن و مهربان برادرش گانش، توکل بر موضوع جنگ و خونریزی دارد. اسکاندا قربانی های خونین می پذیرد تا بواسطه آن پیروز در جنگ را پدید آورد. مرکب او غالبا یک طاووس است. طاووس در چنین منظره ای نمودی از شاهنشاهی و والاتباری است. اسکاندا در یک عبارت "سلطان جنگ" است!

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 شاید در شجره دیواناگری و تبار خدایان #هندو، #گانش به عنوان خدایی در نسلهای دوم یا سوم مطرح شده باشد. اما به جرئت می توان او را محبوبترین و پر پرستنده ترین خدای دیانت هندو و اساطیر #هند دانست.

#گانش، #گانپاتی یا به اصطلاح #بابا یا #گانپاتی_بابا، از بزرگترین و مشهور ترین خدایان هندوست. او به اعتقاد جامع هندوان فرزند لرد #شیوا و همسرش #پارواتی است. اما در اینکه او قبل از برادرش #اسکاندا (یا #موروگان) متولد شده یا پس از او، اختلافاتی وجود دارد. در هر صورت بنا به نظر جمیع گانش از اهمیت بسیار والاتری نسبت به اسکاندا برخوردار است.

گانش را خدای "مشکل گشا" دانسته اند. او حامی هنر و دانش است. نام او معنا و معادل "هوش" و "درایت" دانسته شده و ستایش او منتهی دعای بندگان است. پرستندگان گانش او را برای رسیدن به خوشبختی و مقصود در عشق و طلب علم و هنر عبادت می کنند و به درگاهش نذوراتی از گل و میوه و عطر و عود و ادویه جات و جواهرات تقدیم می نمایند. او از رقص و نقاشی و مجسمه سازی و خواندن کتاب با صدای بلند بسیار خشنود میشود و دوست دار رنگهای زیبا، روایح شیرین و روح نواز و طعم تند غذاها و ادویه هاست!

اصلی ترین منبع مطالعاتی دیانت هندو در باب گانش، کتاب باستانی #گانشا_پورانا است که شامل مطالبی در باب شناخت اساطیر و افسانه های مربوط به او و شرحی بر نحوه عبادات و مناسک و نگهداری معابد گانپاتی است.

جالب است بدانیم که گانش فیل سر تنها خدای هندو است که همچون خدایان مصری سر حیوان و بدن انسان دارد که البته این موضوع دلیلی شایان توجه را مطرح می کند و در پیشینه آن داستانی جذاب نهفته است.

طبق پورانا، گانش حاصل عنصر خالص "عشق" از سوی مادرش #پارواتی (خدابانوی عشق) است و در این مورد خاص لرد شیوا دخالتی در تولد این فرزند نداشته. بدین دلیل گانپاتی را در تمامی اساطیر نمونه بی نظیری از سرسپردگی و عشق و تسلیم محض در برابر مادرش می یابیم. اساطیر گفته اند که روزی پارواتی گانش را همچون نگاهبانی بر خود می گمارد تا گاهی که در حوض مرمر شاهانه اش در حال استحمام است، کسی بر حریمش ورود نکرده و خلوتش را بر هم نزند. بنابراین گانش حتی وقتی که پدرش قصد ورود به حمام را داشته در مقابل وی ایستادگی نموده و به او اجازه ورود نداده است. شیوا نیز در نتیجه خشم ناگهانی سر گانش را از بدنش جدا می کند، اما سپس پشیمان می شود و در مقابل گریه و زاری جگرسوز پارواتی تصمیم میگیرد جانی دوباره به پسرش ببخشد. بنابراین به جای سر گانش که پس از جدا شدن همچون بخار لطیف خوشبویی به آسمان صعود کرده بود، سر یک فیل سپید و زیبا را انتخاب کرده و بر گردن پسرش می نشاند و با قدرت خود دوباره او را زنده می کند. به همین دلیل گانش همواره با سر یک فیل زیبا و با چهره ای آراسته تصویر می شود.

اگر به نگاره های به جای مانده از گانش بنگریم در کنار او چندین عنصر قابل توجه را می یابیم. در یکی از چند دست خدای پیل سر معمولا ظرفی از شیرینی دارچینی تصویر میشود که غذای مورد علاقه وی است! در دست دیگرش یک گل لوتوس یا نیلوفر آبی به نشانه عشق از سوی مادرش میبینیم و در دستی دیگر یک تبرزین به نشانه اطاعت از امر و صلابت پدرش. در مقابلش همواره طبق هایی از گل و عود و #سیندور (ادویه خوشبو و قرمز رنگ فرهنگ هندو که نشانی از خوشبختی است) نقش شده و گاها موشی در کنارش تصویر شده که پورانا وی را به زبان #سانسکریت باستانی #موشاکا نامیده است و به عقیده اسطوره شناسان نشانه ای از این است که مشکلات و حاجات پرستندگان برای گانش بزرگوار همچون موشی کوچک در برابر هیبت فیل ظاهر می شوند و به راحتی از بین رفته و براورده می شوند. امکان دارد در برخی نگاره ها دو همسر گانپاتی نیز در دو سویش نقش شده باشند. این دو خدابانو که به صورت دو روح پاک و انتزاعی در نظر گرفته می شوند #ریدهی و #سیدهی نام دارند و نماینده ای از صفت "دانش" و "هنر" از نزد همسرشان هستند.

نماد و مانترای مقدس #اوم به عنوان نمایانگری از گانش مورد قبول تمام هندوان است و توکل او را بر چاکرای اول یا چاکرای پایه (#مولادرا) دانسته اند که در تنظیم تمایلات و نیازهای پایه جسمانی تاثیرگذار است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #گانش یا #گانپاتی را باید محبوب ترین #دوا در دیانت #هندو و اساطیر #هند بدانیم.

او فرزند #شیوا و #پارواتی است و توکل بر هنر، دانش، عقل و خوشبختی دارد. کتاب مقدس او #پورانا است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #ریتدی (Riddhi) و #سیتدی (Siddhi) نام دو خدابانوی همسر #گانش در اساطیر #هند است

این دو الهه به ترتیب نمودی از تظاهر "کامیابی" و "تسلط" در وجود #گانپاتی می باشند و همواره با همند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #موسیقی اساطیری

#بهرام_جی یکی از #مانترا خوانان معروف #هند است. پیشتر راجع به مفهوم مانترا توضیح دادیم. اکنون تقدیم میکنیم مانترا در وصف #گانپاتی که بهرام جی آن را به آواز دراورده و ستایشی جذاب و شنیدنی ساخته است.

با هم گوش فرا میسپاریم به قطعه #درباره_خدا

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #موسیقی اساطیری

فیلم "Any body can dance" محصول بالیوود و ساخته کشور #هند است. این فیلم روایت جذابی از اهمیت فرهنگ "رقص" در آیین #هندو را به تصویر میکشد و با درونمایه ای از رقص و اساطیر هندوئیسم، به خصوص دوا #گانپاتی (گانش) درآمیخته است.

قطعه #گانپاتی_باپا_موریا از آلبوم موسیقی این فیلم ستایشی پرشور در مدح #گانپاتی است که با موسیقی هندی آمیخته با راک به آواز درآمده است. این قطعه را تقدیم میکنیم به عزیزان همراه کانال توره و تمام شیفتگان فرهنگ و اساطیر هند.

▫️ @Torecilik