توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 شاید در شجره دیواناگری و تبار خدایان #هندو، #گانش به عنوان خدایی در نسلهای دوم یا سوم مطرح شده باشد. اما به جرئت می توان او را محبوبترین و پر پرستنده ترین خدای دیانت هندو و اساطیر #هند دانست.

#گانش، #گانپاتی یا به اصطلاح #بابا یا #گانپاتی_بابا، از بزرگترین و مشهور ترین خدایان هندوست. او به اعتقاد جامع هندوان فرزند لرد #شیوا و همسرش #پارواتی است. اما در اینکه او قبل از برادرش #اسکاندا (یا #موروگان) متولد شده یا پس از او، اختلافاتی وجود دارد. در هر صورت بنا به نظر جمیع گانش از اهمیت بسیار والاتری نسبت به اسکاندا برخوردار است.

گانش را خدای "مشکل گشا" دانسته اند. او حامی هنر و دانش است. نام او معنا و معادل "هوش" و "درایت" دانسته شده و ستایش او منتهی دعای بندگان است. پرستندگان گانش او را برای رسیدن به خوشبختی و مقصود در عشق و طلب علم و هنر عبادت می کنند و به درگاهش نذوراتی از گل و میوه و عطر و عود و ادویه جات و جواهرات تقدیم می نمایند. او از رقص و نقاشی و مجسمه سازی و خواندن کتاب با صدای بلند بسیار خشنود میشود و دوست دار رنگهای زیبا، روایح شیرین و روح نواز و طعم تند غذاها و ادویه هاست!

اصلی ترین منبع مطالعاتی دیانت هندو در باب گانش، کتاب باستانی #گانشا_پورانا است که شامل مطالبی در باب شناخت اساطیر و افسانه های مربوط به او و شرحی بر نحوه عبادات و مناسک و نگهداری معابد گانپاتی است.

جالب است بدانیم که گانش فیل سر تنها خدای هندو است که همچون خدایان مصری سر حیوان و بدن انسان دارد که البته این موضوع دلیلی شایان توجه را مطرح می کند و در پیشینه آن داستانی جذاب نهفته است.

طبق پورانا، گانش حاصل عنصر خالص "عشق" از سوی مادرش #پارواتی (خدابانوی عشق) است و در این مورد خاص لرد شیوا دخالتی در تولد این فرزند نداشته. بدین دلیل گانپاتی را در تمامی اساطیر نمونه بی نظیری از سرسپردگی و عشق و تسلیم محض در برابر مادرش می یابیم. اساطیر گفته اند که روزی پارواتی گانش را همچون نگاهبانی بر خود می گمارد تا گاهی که در حوض مرمر شاهانه اش در حال استحمام است، کسی بر حریمش ورود نکرده و خلوتش را بر هم نزند. بنابراین گانش حتی وقتی که پدرش قصد ورود به حمام را داشته در مقابل وی ایستادگی نموده و به او اجازه ورود نداده است. شیوا نیز در نتیجه خشم ناگهانی سر گانش را از بدنش جدا می کند، اما سپس پشیمان می شود و در مقابل گریه و زاری جگرسوز پارواتی تصمیم میگیرد جانی دوباره به پسرش ببخشد. بنابراین به جای سر گانش که پس از جدا شدن همچون بخار لطیف خوشبویی به آسمان صعود کرده بود، سر یک فیل سپید و زیبا را انتخاب کرده و بر گردن پسرش می نشاند و با قدرت خود دوباره او را زنده می کند. به همین دلیل گانش همواره با سر یک فیل زیبا و با چهره ای آراسته تصویر می شود.

اگر به نگاره های به جای مانده از گانش بنگریم در کنار او چندین عنصر قابل توجه را می یابیم. در یکی از چند دست خدای پیل سر معمولا ظرفی از شیرینی دارچینی تصویر میشود که غذای مورد علاقه وی است! در دست دیگرش یک گل لوتوس یا نیلوفر آبی به نشانه عشق از سوی مادرش میبینیم و در دستی دیگر یک تبرزین به نشانه اطاعت از امر و صلابت پدرش. در مقابلش همواره طبق هایی از گل و عود و #سیندور (ادویه خوشبو و قرمز رنگ فرهنگ هندو که نشانی از خوشبختی است) نقش شده و گاها موشی در کنارش تصویر شده که پورانا وی را به زبان #سانسکریت باستانی #موشاکا نامیده است و به عقیده اسطوره شناسان نشانه ای از این است که مشکلات و حاجات پرستندگان برای گانش بزرگوار همچون موشی کوچک در برابر هیبت فیل ظاهر می شوند و به راحتی از بین رفته و براورده می شوند. امکان دارد در برخی نگاره ها دو همسر گانپاتی نیز در دو سویش نقش شده باشند. این دو خدابانو که به صورت دو روح پاک و انتزاعی در نظر گرفته می شوند #ریدهی و #سیدهی نام دارند و نماینده ای از صفت "دانش" و "هنر" از نزد همسرشان هستند.

نماد و مانترای مقدس #اوم به عنوان نمایانگری از گانش مورد قبول تمام هندوان است و توکل او را بر چاکرای اول یا چاکرای پایه (#مولادرا) دانسته اند که در تنظیم تمایلات و نیازهای پایه جسمانی تاثیرگذار است.

▫️ @Torecilik