توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 مصریان باستان همواره بر این باور بودند که افراد مرده همچنان به توجه و رسیدگی وارثان نیاز دارند و به همین علت باید مستمر به آنها آذوقه میرسید تا زندگی پس از مرگ آنها در رفاه کامل سپری شود! اما این وظیفه دشواری های خود را نیز به همراه داشت و گاهی مورد غفلت و سو استفاده واقع میشد. به همین علت اشراف مجبور به ابداع شیوه های دیگری برای تامین و تداوم تهیه مواد غذایی برای زمان بعد از مرگ خود شدند. و در این برهه زمانی بود که کاهن #کا (ka) یا "نگهبان روح" معرفی و منصوب شد.

مطابق با موقعیت و طبقه اجتماعی فرد، کاهن کا و اخلاف وی، موظف بودند که مراقب گورهای شخصی باشند و نیاز های روح یا کا را تامین کنند. اما این شیوه نیز خالی از اشکال نبود و بالاخره مالک مقبره مجبور شد، فقط به نقاشی بر روی دیوارهای مقبره اکتفا کند. این نقوش شامل فهرست و جزئیات زیاد و مشتمل بر طرح هایی بود که کارگران را مشغول تهیه غذا نشان میداد! صاحبان مقبره امید داشتند که این طرح ها، بعد از مرگ، فعال و قابل استفاده شوند تا آذوقه مورد نیاز متوفا را تامین کنند.

نظر شما درباره آیین دفن مصریان باستان چیست؟ آیا آنان اهمیت بیش از حد برای مردگان و زندگی پس از مرگ قائل بودند یا این آیین صرفا اقتضای شیوه زندگی و فرهنگ اساطیری این مردم بوده و کاملا قابل احترام است؟ نظر ما هرچه که باشد، به هیچ عنوان از جذابیت آموزه های مصریان درباره زندگی پس از مرگ نمی کاهد.

◽️ @Torecilik

👁‍🗨 معروفترین وجهه ی خدابانو #نفتیس از اساطیر #مصر باستان او را به عنوان خدابانوی "محافظت" معرفی می نماید.

نفتیس در جای خود موکل بر مفاهیمی چون "شب"، "مرگ" و "خاکسپاری" است. اما اصلی ترین وظیفه این خدابانوی والاتبار و تنها همسر #ست، محافظت از #کا و #با ی درگذشتگان است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 بخش قابل توجهی از متون و اشعار مذهبی #کتاب_مردگان یا #کتاب_تحوت که اصلیترین و باستانی ترین متن مذهبی دین #مصر باستان است، به توضیح سرنوشت رع در سفر شبانه روزی اش در زورق مخصوصش می پردازد.

در باور تمدن #مصر باستان، #رع، خورشید خدا و تجلی خورشید در تمام موقعیتهایش و به گونه ای خدای خدایان است. بنابراین طبعا مسائلی چون تغییر موقعیت خورشید در پهنه آسمان، طلوع از شرق و غروب در غرب و حتی غیبت شبانه خورشید همگی مواردی جدی در اساطیر و روایات تلقی می شدند و می بایست توجیهاتی سازمان یافته و دقیق می داشتند.

طبق کتاب #تحوت طلوع هر روزانه خورشید در آسمان معادل تولد رع است. آنجا که چون کودکی زیباروی از نیلوفر آبی شکفته در #نون (پهنه ی نیل آسمانی) سر بر می آورد و بر زورق آسمانی اش می نشیند. طبق روایاتی دیگر تناسخ هنگام طلوع رع معادل با #خپری (سوسک سرگین غلطان مقدس) پنداشته میشود که قرص خورشید را همچون گلوله سرگینی در آسمان قل می دهد!

چون نیمروز می رسد و خورشید به رفیع ترین جایگاه خود در آسمان می رسد، #رع نام میگیرد. خورشید خدای بزرگ عقاب سر و والا مقام که اکنون بلوغ یافته و با درخشش خود سرزمین مصر را برکت می بخشد.

در هنگام غروب تناسخ #آتوم جایگزین رع می شود که در زورق خود همچون شاهی کهنسال و فرتوت بر تخت روان جلوس نموده و تاجی از خورشید سرخ بر سر دارد. غروب خورشید در آیین خورشید پرستی برابر با فقدان و مصیبتی عظیم برای زندگان است. اما نباید این واقعیت فراموش شود که رع خدای هر دو جهان زندگان و جهان مردگان یا #دوات (Duat) است. بنابراین رع شباهنگام جایگاه خویش را به وزیر اعظم خود یعنی #تحوت می سپارد و صیانت از مقام شاهنشاهی آسمان تا طلوع دوباره خورشید بر عهده ماه می باشد. سپس رع با غروب خود در غرب می میرد و از آن پس #افورع (رع مرده) نام میگیرد.

افورع همانگونه که زورقش در حال حرکت است به جهان زیرین ورود می کند. در این جهان او در ادامه سفرش از دوازده منزل مشخص عبور می کند و در این دوازده منزل زورقش با اهریمنان و هیولاهای دهشتناک و تاریک بسیاری مواجه می شود که هر کدام به نوبه خود در صدد نابود کردن نورند اما بی شک بزرگترین خطر و تهدید تمامی دوازده منزل، افعی عظیم کیهانی یا #آپپ است. اهریمن مطلقی که معنای تاریکی است و همیشه در پی نابودی رع و از بین بردن تمام نوری که در کائنات وجود دارد است.

باید بدانیم که همراهی رع در جهان زیرین با خدایان و ارواح خاصی است که به جز روایت سفر رع در جهان زیرین کمتر جایی از آنان نامی می شنویم. ایزد بانو #وپواوت در این مسیر بر نوک زورق رع گشاینده ی مسیر و دور سازنده اهریمنان از سر راه قایق است. همچنین خدایانی چون #حو، #سیا و #هیک ملازم و خدمتگزار افورع هستند. سوای این خدایان روان (#کا) فراعنه و سلاطین درگذشته همچون ستارگانی تابناک مسیر سفر خورشید مرده را روشن می سازند.

در طول این سفر ارواح درگذشتگان در منازل خود رع را ستوده و سجده می کنند و از او نور و مغفرت می طلبند. همچنین خورشید خدا در این مناطق شاهد نحوه حسابرسی به کرداد درگذشتگان و ثواب و عقاب آنهاست. او هنگام عبور از منزل ششم با #آنوبیس ملاقات کرده و بر کار او نظارت می کند. چنین است که به یمن وجود نورانی افورع هیولای عظیم عذاب کننده ارواح گناهکاران یعنی #آموت رام شده و به خواب می رود و اینگونه ارواح عبور رع را شکر می گویند که موجب آرامش موقت آنان شده است.

در مورد پایان سفر رع در جهان زیرین دو نظر کلی وجود دارد. یکی این که او از همان ابتدای کار یعنی غروب توسط آپپ بلعیده شده است و تمام این منازل دوازده گانه قسمتهایی از داخل بدن افعی هستند و در پایان رع با پاره کردن شکم وی و پیروزی بر دشمن خود از نو طلوع کرده و متولد می شود. نظر ارجح و صحیح تر نیز این است که افورع در منزل انتهایی با آپپ رو در رو می شود و بدون اینکه بلعیده شود با وی جنگیده و او را شکست داده و دور می کند و اینگونه بزرگترین خطر سفر هر شبانه روزش را پشت سر گذاشته و مانند هر بامداد، تابناک و زیبا از شرق سر بر می آورد.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 شاید بتوان #آنوبیس را یکی از شناخته شده ترین اساطیر باستانی در عصر حاضر دانست. نام این خداوندگار شغال سر #مصر حتما یک بار به گوش هر کسی رسیده است.

آنوبیس خدای نگاهبان جهان "غرب" یا جهان مردگان است.. او را با سر شغالی سیاه رنگ در نگاره ها نمایانده اند. گفته میشود ارتباط راز آلودی بین خدای مرگ و حیوان شغال وجود داشته و آن این بوده که شغال ها پس از غروب خورشید و تاریکی در دره ی مردگان "غرب رود نیل در هر شهری" پرسه میزدند و از لا به لای مقبره ها خوراکی های نذر شده به مقابر را میدزدیدند... به همین علت دیدن شغال و تاریکی برای مصریان تداعی کننده مرگ و جهان غرب بوده.

در اساطیر نوشته شده مصری #آنوبیس را پسر #ست و #نفتیس می دانند. با این همه او خدایی شریف است و به هیچ عنوان در اعمال شیطانی پدرش نقشی نداشته و حتی در جریان جست و جوی #ایسیس به دنبال تکه های بدن #اوسیریس به کمک خاله ی خود می شتابد!

آنوبیس را همراهی کننده ی مردگان در منازل جهان غرب گفته اند. برای شادمانی او همواره شیرینی های سنتی مصری همراه با اجساد مومیایی شده دفن میشد. چرا که آنوبیس به شیرینی جات بسیار علاقه دارد! اما معروفترین نگاره از آنوبیس او را در حال وزن کردن روح اجساد با یک ترازوی دو کفه ای نشان میدهد. به این صورت که در کنار ترازو زانو زده و در پشت سر #تحوت (خداوندگار لک لک سر علم و دانش) قلم و پاپیروس به دست در حال ثبت نتایج است! اگر در این اندازه گیری وزن روح از یک پر شتر مرغ سبکتر بود این نشانگر خلوص روح و نیکوکاری فرد محسوب میشد و روان یا #کا مزبور را به بهشت مصری (به شکل گندمزاری سرسبز و روشن) بار میدادند. اما اگر روح به پر سنگینی میکرد آنوبیس مستقیم آن را در دهان هیولای دست آمور وحشتناکش یعنی #آموت می انداخت که سری به شکل تمساح و بدنی به هیبت شیر داشت.

در کتاب مردگان یا کتاب #تحوت (اولین کتاب نگارش شده ی جهان به اعتقاد بسیاری از باستان شناسان) در ستایش آنوبیس و کمک خواهی از او سرودهایی چند وجود دارد که توسط کاهنان برای آمرزش ارواح در مراسم تشییع جنازه خوانده میشده است.

▫️ @Torecilik