توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 بخش قابل توجهی از متون و اشعار مذهبی #کتاب_مردگان یا #کتاب_تحوت که اصلیترین و باستانی ترین متن مذهبی دین #مصر باستان است، به توضیح سرنوشت رع در سفر شبانه روزی اش در زورق مخصوصش می پردازد.

در باور تمدن #مصر باستان، #رع، خورشید خدا و تجلی خورشید در تمام موقعیتهایش و به گونه ای خدای خدایان است. بنابراین طبعا مسائلی چون تغییر موقعیت خورشید در پهنه آسمان، طلوع از شرق و غروب در غرب و حتی غیبت شبانه خورشید همگی مواردی جدی در اساطیر و روایات تلقی می شدند و می بایست توجیهاتی سازمان یافته و دقیق می داشتند.

طبق کتاب #تحوت طلوع هر روزانه خورشید در آسمان معادل تولد رع است. آنجا که چون کودکی زیباروی از نیلوفر آبی شکفته در #نون (پهنه ی نیل آسمانی) سر بر می آورد و بر زورق آسمانی اش می نشیند. طبق روایاتی دیگر تناسخ هنگام طلوع رع معادل با #خپری (سوسک سرگین غلطان مقدس) پنداشته میشود که قرص خورشید را همچون گلوله سرگینی در آسمان قل می دهد!

چون نیمروز می رسد و خورشید به رفیع ترین جایگاه خود در آسمان می رسد، #رع نام میگیرد. خورشید خدای بزرگ عقاب سر و والا مقام که اکنون بلوغ یافته و با درخشش خود سرزمین مصر را برکت می بخشد.

در هنگام غروب تناسخ #آتوم جایگزین رع می شود که در زورق خود همچون شاهی کهنسال و فرتوت بر تخت روان جلوس نموده و تاجی از خورشید سرخ بر سر دارد. غروب خورشید در آیین خورشید پرستی برابر با فقدان و مصیبتی عظیم برای زندگان است. اما نباید این واقعیت فراموش شود که رع خدای هر دو جهان زندگان و جهان مردگان یا #دوات (Duat) است. بنابراین رع شباهنگام جایگاه خویش را به وزیر اعظم خود یعنی #تحوت می سپارد و صیانت از مقام شاهنشاهی آسمان تا طلوع دوباره خورشید بر عهده ماه می باشد. سپس رع با غروب خود در غرب می میرد و از آن پس #افورع (رع مرده) نام میگیرد.

افورع همانگونه که زورقش در حال حرکت است به جهان زیرین ورود می کند. در این جهان او در ادامه سفرش از دوازده منزل مشخص عبور می کند و در این دوازده منزل زورقش با اهریمنان و هیولاهای دهشتناک و تاریک بسیاری مواجه می شود که هر کدام به نوبه خود در صدد نابود کردن نورند اما بی شک بزرگترین خطر و تهدید تمامی دوازده منزل، افعی عظیم کیهانی یا #آپپ است. اهریمن مطلقی که معنای تاریکی است و همیشه در پی نابودی رع و از بین بردن تمام نوری که در کائنات وجود دارد است.

باید بدانیم که همراهی رع در جهان زیرین با خدایان و ارواح خاصی است که به جز روایت سفر رع در جهان زیرین کمتر جایی از آنان نامی می شنویم. ایزد بانو #وپواوت در این مسیر بر نوک زورق رع گشاینده ی مسیر و دور سازنده اهریمنان از سر راه قایق است. همچنین خدایانی چون #حو، #سیا و #هیک ملازم و خدمتگزار افورع هستند. سوای این خدایان روان (#کا) فراعنه و سلاطین درگذشته همچون ستارگانی تابناک مسیر سفر خورشید مرده را روشن می سازند.

در طول این سفر ارواح درگذشتگان در منازل خود رع را ستوده و سجده می کنند و از او نور و مغفرت می طلبند. همچنین خورشید خدا در این مناطق شاهد نحوه حسابرسی به کرداد درگذشتگان و ثواب و عقاب آنهاست. او هنگام عبور از منزل ششم با #آنوبیس ملاقات کرده و بر کار او نظارت می کند. چنین است که به یمن وجود نورانی افورع هیولای عظیم عذاب کننده ارواح گناهکاران یعنی #آموت رام شده و به خواب می رود و اینگونه ارواح عبور رع را شکر می گویند که موجب آرامش موقت آنان شده است.

در مورد پایان سفر رع در جهان زیرین دو نظر کلی وجود دارد. یکی این که او از همان ابتدای کار یعنی غروب توسط آپپ بلعیده شده است و تمام این منازل دوازده گانه قسمتهایی از داخل بدن افعی هستند و در پایان رع با پاره کردن شکم وی و پیروزی بر دشمن خود از نو طلوع کرده و متولد می شود. نظر ارجح و صحیح تر نیز این است که افورع در منزل انتهایی با آپپ رو در رو می شود و بدون اینکه بلعیده شود با وی جنگیده و او را شکست داده و دور می کند و اینگونه بزرگترین خطر سفر هر شبانه روزش را پشت سر گذاشته و مانند هر بامداد، تابناک و زیبا از شرق سر بر می آورد.

▫️ @Torecilik