توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 کانال توره | اساطیر باستان با افتخار تقدیم میدارد:

▫️ اسلیمی. اسلامی یا ایرانی؟!

پیرو مباحثه پیش آمده با برخی دوستان عزیز و همراهان همیشگی کانال توره بر آن شدیم تا توضیح کوتاهی با عنوان فوق الذکر را تقدیم تمام علاقه مندان به تاریخ و معماری باستانی ایران بداریم.

همانطور که میدانیم اسلیمی یک سبک مشهور طراحی باستانی ایرانی است که در هنر معماری، نقاشی، کاشی کاری و قالی بافی به وفور در آثار ایرانی به کار رفته و به گونه ای شناسنامه ای برای آثار هنری پس از اسلام است. ازین رو نام آن را نیز ممالی از صفت وابسته به اسلام یعنی "اسلامی" یا #اسلیمی نامیده اند. یعنی هنری که به جای مانده از اسلام است. اما آیا به واقع اینگونه است؟

در تعریف دقیق تر و موشکافانه بنا به نظر اهل فن در معماری ایرانی، اسلیمی طرحی شامل پیچکهای رونده است که در مسیر خود به تولید برگهایی می انجامند و گاها شکوفه هایی از کناره های آن نمایان شده یا به یک گل پربار و متقارن منتهی میشود. از این شیوه در تزیین نماهای کاشیکاری صحن و گنبد مساجد، کاخها و حتی به عنوان نقش پرکاربرد فرش ایرانی استفاده شده.

لکن دقت به چند نکته ضروریست تا بتوانیم نتیجه گیری درست را حاصل بداریم. اصل تقارن در هنر طراحی معماری ایرانی، قانونی ثابت و پایدار است و نمیتوان جز آن را یافت. اغلب در اسلیمی ها دو پیچک رونده میبینیم که در کنار هم و پیچنده در هم صعود میکنند و اگر نیک بنگریم همواره یا به یک نقطه منتهی شده و یا از یک نقطه شروع شده اند. بعضا نقطه به هم رسیدن و تلاقی این دو پیچک جایی است که گلی پرپشت شکفته میشود و شکوفایی آغاز میگردد و این نقطه مقام آیه قرآن یا احادیث یا ابیات اشعار است.

مراد از تمامی این توضیحات این است که بازگو نماییم که دو پیچک در هم تننده در هنر طراحی ایرانی خواه ناخواه اسطوره #مشی_و_مشیانه را از ناخودآگاه ضمیر ایرانی بازخوانی می کند. چرا که در اولین اعتقاد #زرتشتی و #آریایی و سالها پیش از ظهور دین اسلام، اسطوره بوجود آمدن اولین والدین نسل بشر در ایران مرتبط با دو پیچک ریواس در هم تننده توضیح داده شده است که در نطفه پاکشان یعنی خاک آلوده به خون #کیومرث شهید، مشترک و به هم چسبیده اند. پس جای تعجب نیست اگر ادعا نماییم که پیچک های طرح اسلیمی الگوگیری شده از اسطوره مشی و مشیانه اند. چرا که به زیبایی تمامی ویژگی های آنان را بازگو میکنند.

علی ای حال مقال فوق بدین معنا نیست که تمدن اسلامی نقشی در اعتلای طرح اسلیمی نداشته و باید اقرار کرد که اتفاقا دوران اسلامی دوران شکوفایی اسلیمی در ایران در حد اعلای خود است و بی شک این نقوش زیبایی و ظرافت خود را وامدار تفکرات و هنر اسلامی هستند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 طرح های #اسلیمی از دیرباز تا کنون زینت بخش آثار هنر و معماری ایرانی #آریایی و #اسلامی بوده اند.

اما آیا تاکنون به خاستگاه و فلسفه چنین طرحی اندیشیده ایم؟ با ما همراه باشید!

▫️ @Torecilik