توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 به نظر میرسد برای شناخت کامل شخصیت #ساتان باید نگاهی چند وجهی را سرلوحه بررسی قرار دهیم. این عنوان در طول تاریخ تمدن و ادیان بارها به شیوه ها و منسبهای مختلف معرفی و توصیف شده است و این تعاریف هر بار به نسلهای متاخرتر منتقل شده اند.

میدانیم که در کل برای اولین بار مسلک #یهودیت به شکل رسمی شخصیت #ساتان را معرفی کرده است. این تعریف با چیزی که امروزه دین #اسلام از شخصیت #ابلیس ارائه داده است قرابت زیادی دارد. به بیان ساده #ساتان یا "شاتان" کلمه ای عبری به معنای عامه "معترض" و "معاند" است و این نام اشاره به حکایت معروف اعتراض این شخصیت به آفرینش انسان در درگاه خدای یکتا دارد. همگی میدانیم که ساتان پس از اعتراض و عناد خود از عرش الهی رانده شد و طبق اعتقاد یهودیت حتی به قعر دوزخ سقوط کرده و از آن پس منزلگاه او همانجا بوده است‌. این توصیف از طرفی کاملا موازی با چیزیست که بعدها فرهنگ #لاتین و #مسیحیت رومی از شخصیت #لوسیفر ارائه داد اما باید بدانیم که بسیاری از تقسیم بندی ها بعدها این دو را عناصری جدا از هم دانسته اند. به هر حال اسلام نیز به همان شیوه یهودیت #الشیطان را همان بنده مقرب درگاه الهی میداند که به خاطر عناد و سرپیچی از ستایش انسان از عرش رانده شد. تنها تفاوت این دو دیدگاه در این است که یهودیت ساتان را یک "فرشته" مسقوط میداند اما اسلام از ابتدا نیز نژاد شیطان یا #ابلیس را از جنس "جن" معرفی کرده و او را از نژاد "ملائک" جدا دانسته است.

پس از جمع آوری کامل #عهد_عتیق به عنوان دفاتر مشترک مقدس یهودیت و مسیحیت، از قرون وسطی تا کنون طبق بندی های زیادی در مورد نسل و شجره شیاطین جهنمی وضع شده و شخصیت ساتان نیز با سمتهای متفاوتی در اغلب این تقسیم بندی ها جای گرفته که در این مجال به بررسی چند مورد اصلی می پردازیم.

طبق ابتدایی ترین طبقه بندی انجام شده نام ساتان را در شمار "نه گانه" شیاطین جهنمی می یابیم. این طبقه بندی توسط #آگریپا برای اولین بار در کتاب مشهورش به نام #مغ (The Magus) مطرح شده و تنها فهرستی است که با استناد به نص واقعی عهد عتیق جمع آوری شده. این سیستم شامل چندین طبقه بندی است که نام ساتان را در یکی از آنها به نام "مقامهای نه گانه" می یابیم. دفتر #سفر_آفرینش (جنسیس) ساتان را یکی از شهزادگان نه گانه جهنمی میداند که هر کدام از آنان موکل جنبه خاصی از "شرارت" هستند و بر لشگرهایی از شیاطین جهنمی حکمرانی میکنند. در این طبقه بندی توکل خاص ساتان "تقلید معجزات" است. او با ایجاد توهمات مومنان به معجزات الهی را میفریبد و ایمان آنان را متزلزل میسازد و باعث میشود که او را به عنوان پیامبر دروغین بپذیرند.

در قرن 16 میلادی تئولوژیست آلمانی"پیتر بینزفلد" مفهوم تازه ای تحت عنوان #هفت_گناه_کبیره را مطرح میکند. طبق نظر بینزفلد این گناهان در اعتقادات مسیحیت بزرگترین خطاها و "نابخشودنی" هستند. او در ادامه هفت تن از شرورترین شیاطین جهنمی را موکل بر هر کدام از این گناهان کبیره میداند. طبق این طبقه بندی #ساتان موکل بر گناه "خشم" است. البته باید بدانیم که این توکل با تقسیم بندی هفت گانه تقریبا مشابهی پیش از این در متن کتاب "فانوس نور" قید شده که در سنه ابتدایی قرن 15 میلادی در انگلستان تالیف شده و در این متن نیز شخصیت ساتان موکل بر گناه "خشم است.

همچنین یکی دیگر از مهمترین نقش آفرینی های ساتان در کتاب #آبراملین در قرن 14 یا 15 میلادی ثبت شده است. طبق نظر آبراملین #ساتان به همراه سه تن دیگر از بزرگترین شیاطین جهنم یعنی #لوسیفر، #لویاتان و #بلیال چهار لرد بزرگ و اصلی دوزخ هستند که هر کدام در یکی از چهار جهت جغرافیای اصلی جهنم حکمرانی میکنند و هر کدام وزرا و مشاورین و لشگرهای سرسپرده و مخلص خاص خود از شیاطین جهنمی را دارند.

موقعیت دیگر تذکر نام ساتان در کتاب "دایره المعارف جهنمی" تالیف "کالین د پلانسی" است که در سنه ابتدایی قرن 19 میلادی جمع آوری شده است. این کتاب را شاید بتوان شرحی بر کتاب معروف #کلید_کوچکتر_سلیمان دانست. طبق دایره المعارف جهنمی، ساتان یکی از شهزادگان معزول جهنمی دانسته شده که میتوانسته به مقام حکمرانی کل جهنم برسد. اما به خاطر طینت بسیار متخاصم و خلق تحریک پذیر و دمدمی مزاجش از دربار حکمرانی تبعید شده و به عنوان مقام فرماندهی لشگر پیشقراول شیاطین ایفای نقش میکند.

◽️ @Torecilik

🔗 torecilik.ir

👁‍🗨 شخصیت #بلیال یکی از مخوف ترین و پلیدترین شیاطین معرفی شده در عرصه اعتقادات #یهود است. در مورد خاستگاه او دو عقیده وجود دارد که می تواند با شخصیت خدای #کنعانی یعنی #بعل یا دیتی عقابگر یعنی #بالور از اساطیر بسیار باستانی #سانسکریت در اروپا یکی پنداشته شود.

بلیال به معرفی #کلید_کوچکتر_سلیمان یکی از هفتاد و دو شیطان مخوف جهنم است که به خدمت #سلیمان (ع) درآمد. او در طبقه بندی سلسله مراتب اجنه جهنمی فرمانده هشتاد لژیون از شیاطین جزء و شصت لشگر از ارواح پلید است. باید بدانیم جایگاه بلیال در کنار همتایان خود همچون #لوسیفر، #دانتالیون و #آشتاروث، به عنوان یکی از شاهان جهنم، جایگاهی تاکید شده است.

طبق تعاریف قدرت بلیال در تسخیر بدنهایی است که از شعور برخوردارند. او با پذیرفتن بدن ستایشگران به عنوان قربانی قدرت خود را اعمال می نماید. هر چند حسب متن تلمود میدانیم که عاقبت کسی که با بلیال معامله کند، مرگ و تباهی مطلق است! اما چنین شخصی پیش از فرا رسیدن مرگ شومی که در انتظارش است قدرت مخرب و غیر قابل تصوری را در اختیار خواهد داشت!

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #لوسیفر نام قبل از سقوط شیطانی است که بنابر متون ادیان #ابراهیمی موجب سقوط #آدم شد.

ریشه نام لوسیفر از زبان لاتین به معنی آورنده نور است. به همین دلیل است #زهره گاهی نیز لوسیفر خوانده می‌شود. 

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 تا کنون سخن از خدابانویان بسیاری در این مجال به میان آمده است اما از این میان جایگاه خدابانویان موکل بر قدرتهای "طبیعت"، "زمین" و "زایندگی" جایگاهی ویژه است. اعتقاد به بسیاری از خدایان دنیای متمدن جدید در اصل برخاسته از اعتقاد به یک "مادرخدا" ی بسیار باستانی است. در واقع نیاکان ابتدایی ما در بسیاری از نقاط کره خاکی "زمین زاینده" را به عنوان تنها خالق و قدرت برتر در نظر گرفته بودند و خدایان انواع دیگر بعدها با گسترش تفکر پرستش عناصر به وجود آمده اند.

یکی از خدابانویان بسیار مشهور موکل بر قدرت طبیعت در دنیای قدیم #دیان یا #دیانا از مجموعه خدایان مورد اعتقاد تمدن #روم است. #دیان را میتوانیم کاملا موازی با شخصیت #آرتمیس یونانی بدانیم. او خدابانوی موکل بر مفاهیم "طبیعت"، حیوانات و "شکار" است. همچنین همانند آرتمیس، دیان نیز مالک قدرت و تمامیت عنصر "ماه" است.

برای نام #دیانا شاید چند خاستگاه مورد طرح باشد. محتمل ترین این موارد واژه "دئوس" رومی به معنای آسمان است پس میتوان دیانا را "زاده آسمان" معنی نمود. به عنوان پایه ای دیگر شاید بتوان بن واژه "دی" از ریشه "هندو اروپایی" باستانی را مطرح نمود که بار معنایی از مفهوم "دادار" و "خدا" را . شاید مورد دوم باز هم بیش از پیش ما را به یاد پایه اعتقادی دیان بیندازد که خدابانویی مادرگونه از اعتقادات آسیای صغیر است.

دیان در تمامیت خود ویژگی های بارز #آرتمیس و #هکاته از دیانت #یونان باستان را در خود جمع دارد. او خدابانویی "باکره" است که در دوران متاخر و پیشرفته مذهب رومی فرزند "ژوپیتر" و "لاتونا" خوانده می شود. همواره با کمانی در دست به عنوان اصلی ترین نمادش نمایانده میشود که این کمان از طرفی تداعی کننده کمان "هلال ماه" نیز هست. او همچنین حامی مادران شیرده و باروری است و شاید این اعتقاد برخاسته از افسانه یونانی مرتبط با شخصیت آرتمیس باشد که او پس از تولد از مادر خود #لتو، به عنوان یک مامای کوچک و معصوم به مادرش کمک میکند تا برادر دوقلویش #آپولو را به دنیا آورد! همین افسانه بعدها در مورد #دیان و برادرش #لوسیفر در اساطیر رومی مطرح شده است.

یکی از نمادهای معروف دیان گوزن زرین شاخ اوست. گوزن عظیم الجثه #سرینیس یا #سرینیا که در نسخه یونانی اسطوره نیز موجود بود و به شکل کاملا حفظ شده وارد افسانه رومی نیز شده است. در اسطوره یونانی گوزن سرینیا را حیوان مخلوق مخصوص آرتمیس می یابیم. او گوزنی عظیم الجثه با شاخهایی طلایی است که از طرف آرتمیس مامور شده تا با دستکاری طبیعت توسط انسانها مقابله کند. بنابراین تنها وظیفه اش آسیب رساندن به زمینهای زراعی و ضایع نمودن محصولات کشاورزی است و اینگونه آرتمیس و اپولو را خشنود می نماید! در ادامه میخوانیم که چگونه #هرکول در جریان یکی از خوان های دوازده گانه اش به دستور شاه #اوریستس بر گوزن سرینیس زخم می زند و او را بر دوش گرفته و به شاه تحویل می دهد. البته که این عمل خشم آرتمیس و آپولو را بر می انگیزد اما در این خوان نیز مانند تمام دیگر ماموریت ها هرکول با زیرکی و چرب زبانی خود را از خشم خدایان می رهاند.

جنبه ای کاملا متفاوت از دیانا او را بیشتر به #هکاته متصل می نماید و پرستش دیان به عنوان خدابانوی "سه گانه" جهنمی مرتبط با جادو و چندراهی ها و تاریکی شب در مناطق شمالی تر امپراتوری روم به این صورت پررنگ می شود.

اما باید بدانیم که اصلی ترین پرستشگاه دیان معبد دریاچه #نمی از توابع رم است که فستیوال معروف #نمورالیا به افتخار دیان #نمورالیس در این مکان برگزار می شده است و مراسمی در ستایش طبیعت و زایندگی زمین بوده است.

دیانا در ظاهر یکی از محبوب ترین خدایان روم بوده است. یکی از مجموعه خدابانویان سه گانه "باکره" به همراه #مینروا و #وستا (معادل #آتنا و #هستیا ی یونانی) که به بهترین و برازنده ترین شمایل ها نمایانده می شدند. دیان در هنر مجسمه سازی روم همواره بانویی بلند قامت و زیباروی بوده و به نماد حمایت از شیردهی گاها با پستانهایی بزرگتر از حد طبیعی یا حتی پستانهای متعدد نیز نمایش داده میشد! اما شکل محبوب و معمولتر یک بانوی شکارچی با کمانی در دست به همراه یک آهوی ماده و دو سگ شکاری است که این بانو لباس کوتاه و زیبایی به تن دارد و گیسوانش را به شیوه بانوان روستایی بافته و دور سرش جمع نموده و در ظاهر یک بانوی فریبنده و والاتبار است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در اساطیر #آریایی و دیانت #زرتشتی، #ترومئیتی را دیو دهشتناک غرور و خودپسندی دانسته اند.

شخصیت وی قابل مقایسه با #لوسیفر در اساطیر مسیحیت می باشد. او مصاف ایزد #زامیاد است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در اساطیر #مسیحیت و #عهد_عتیق او را شیطان موکل بر گناه کبیره ی غرور پنداشته اند.

#لوسیفر پلیدترین فرشتگان مسقوط و فرمانده ی لشگریان شرق یا شمال جهنم است.

▫️ @Torecilik