توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 برای هر محققی که در عرصه اساطیر تمدن #سلت و #ایرلند فعالیتی داشته باشد، بی شک نام #ثوات_د_دانان آوایی آشنا دارد. خاندان اساطیری اصیلترین خدایان پیش از مسیحیت مردم سلت و انگلستان که بخش بزرگی از پانتئون تمام خدایان مورد پرستش را تشکیل می دهد.

"ثوات د دانان" یک اصطلاح به زبان باستانی مردم گول است و به خاندان خدایان ایرلندی اطلاق میشود. در یک تعریف ساده لغت "ثوات" را به معنای "قوم و تبار" ترجمه میکنیم و "د" (Dé) نیز بی شک برای ما آوایی آشنا از ریشه هندو اروپایی "دِی" به معنای "خدا" دارد. پس بدون مضاف دیگری خود ترکیب تا به اینجا می تواند به معنای "قوم خدایان" باشد. اما همین اصطلاح بعدها توسط کاهنان مسیحی به قوم بنی اسرائیل و در معنای "مردان خدا" اطلاق شد. پس واژه "دانان" به ترکیب فوق برای متمایز کردن موضوع اضافه شد که اشاره به شخصیت #دانو مادرخدای بزرگ ایرلند و خالق تمام زمین و زمان و خدایان دارد. در نهایت "ثوات د دانان" را به معنای "خاندان خدایان اعقاب دانو" تعبیر می نماییم.

به اعتقاد فرهنگ سلتیک خاندان خدایان ثوات د دانان در زمانی اسطوره ای که کسی از آن خبر ندارد از شهرهای شمالی (یا آسمانی؟!) به سمت سرزمین ایرلند آمدند و با پیروزی بر نژادهای پیش از انسانها که به نوعی تایتانهای سلتیک بوده اند، پادشاهی مستحکمی را در سرزمین بنا نهادند. این شهرها با نام های #فالیاس، #گوریاس، #موریاس و #فینیاس شناخته می شدند. نکته قابل تامل که از توصیفات کهنه ی مسیحی در قرون متاخر بر می آید این است که شخصیتهای ثوات د دانان و مردم پیش از آنان را شاهان و مردمی واقعی در تاریخی دور دانسته اند و بدین گونه آسترال بودن آنان را نفی نموده اند. حتی بعضا آنان را با "پریان" یا "فرشتگان مسقوط" یکی کرده اند.

افسانه ها حکایت می کنند که ثوات د دانان به رهبری #نمد (Nemed) از شهرهای بهشتی خود با کشتی به جزیره ایرلند آمدند و پس از مرگ نمد پسرش #نوادا خدای جنگ رهبری آنان را بر عهده گرفت. در این روایت می شنویم که خدایان در هاله ای از دود و مه غلیظ وارد ساحل شدند اما مورخان مسیحی این افسانه را اینگونه توجیه نمودند که آنان پس از رسیدن به سواحل ایرلند به فرمان نوادا برای جلوگیری از پشیمان شدن و بازگشت کشتی های خود را آتش زدند و از آن دود و مه غلیظی حاصل شد. پس مردم چنین خرافه ای را در ذهن پروراندند که خدایان از میان دود و مه بر زمین فرود نمودند.

پس از مدتی سکونت آنان با نژاد بومی سواحل غربی یعنی #فیربولگ به جنگ پرداختند و این نبرد که به چند نوبت دیگر نیز کشیده شد، جنگ #مگ_تویرید نام گرفت. در اولین نبرد ثوات د دانان بر فیربولگ پیروز شدند اما شاه نوادا در این نبرد یک بازوی خود را از دست داد و در عوض #دیان_شخت خدای پزشکی بازویی از جنس نقره ناب برای وی ساخت و با جادوگری کاری کرد که بر آن بازو گوشت و پوست قرار گیرد و اینگونه نوادا دوباره توانست شمشیر بسیار سنگین خود را با دو دست بلند نماید.

در نبرد دوم مگ تویرید، خاندان خدایان با #فومورین ها به نبرد پرداختند که خاندانی از هیولاهای دهشتناک بودند و توسط شیطان قدرتمند یعنی #بالور رهبری می شدند. در این نبرد نوادا بوسیله چشم زهرآگین بالور به قتل رسید اما در عوض، #لوگ خدای صنعت و پهلوان بزرگ ثوات د دانان با نیزه آسمانی خود چشم بالور را از حدقه درآورد و او را هلاک ساخت. پس از این نبرد لوگ پادشاهی ثوات د دانان را بر عهده گرفت.

نبرد سوم مگ تویرید نیز بین خاندان میلسین ها و سه خدابانوی خواهر آتش (بریجیدها) یعنی #آیری، #بانبا و #فولدا به وقوع پیوست که در این نبرد نهایی ثوات د دانان آخرین دشمنان خود را نیز شکست داده و کاملا بر جزیره مسلط گشتند و پادشاهی میان همسران سه خدابانو یعنی #مک_کویل، #مک_شخت و #مک_گرین تقسیم گشت.

نکته مهم این است که فرهنگ سلتیک در موارد عمده ای اقتباس گیری کاملی از اساطیر رومی داشته است. خدایانی همچون #تارانیس (خدای رعد)، #بلنوس (خدای خورشید)، #مانانوان (پدر خدای پیر دریا) و حتی خود #داگدا که شخصیتی تقلید شده از #ژوپیتر رومی به عنوان ریاست خاندان خدایان دارد و بارزتر از همه شخصیت خدابانو #موریگان به عنوان یک خدابانوی شوم موکل بر بلایا و جنگ و بعضا مرگ که واضحا نسخه ای کپی شده از شخصیت یونانی-رومی خدابانو #هکاته است و حتی مانند او وجهه ای سه گانه پیدا می کند. اما نمی شود فقط و فقط پانتئون رومی را خاستگاه خدایان ثوات د دانان دانست. بعضا شخصیتهایی از پانتئون سلتیک را می یابیم که وصف آنان تنها بر توصیفاتی باستانی از خدایان بومی منطقه یا فرهنگ باستانی سانسکریت منطبق است. یا اینکه با شواهد مستدل تاریخی این خدایان را به واقع شاهان یا ملکه هایی می یابیم که روزگاری بر ای سرزمین حکم رانده اند (کما اینکه به عقیده مورخان مسیحی قرون وسطی تمام این‌خدایان چنین اند!)

◽️ @Torecilik

👁‍🗨 تا کنون سخن از خدابانویان بسیاری در این مجال به میان آمده است اما از این میان جایگاه خدابانویان موکل بر قدرتهای "طبیعت"، "زمین" و "زایندگی" جایگاهی ویژه است. اعتقاد به بسیاری از خدایان دنیای متمدن جدید در اصل برخاسته از اعتقاد به یک "مادرخدا" ی بسیار باستانی است. در واقع نیاکان ابتدایی ما در بسیاری از نقاط کره خاکی "زمین زاینده" را به عنوان تنها خالق و قدرت برتر در نظر گرفته بودند و خدایان انواع دیگر بعدها با گسترش تفکر پرستش عناصر به وجود آمده اند.

یکی از خدابانویان بسیار مشهور موکل بر قدرت طبیعت در دنیای قدیم #دیان یا #دیانا از مجموعه خدایان مورد اعتقاد تمدن #روم است. #دیان را میتوانیم کاملا موازی با شخصیت #آرتمیس یونانی بدانیم. او خدابانوی موکل بر مفاهیم "طبیعت"، حیوانات و "شکار" است. همچنین همانند آرتمیس، دیان نیز مالک قدرت و تمامیت عنصر "ماه" است.

برای نام #دیانا شاید چند خاستگاه مورد طرح باشد. محتمل ترین این موارد واژه "دئوس" رومی به معنای آسمان است پس میتوان دیانا را "زاده آسمان" معنی نمود. به عنوان پایه ای دیگر شاید بتوان بن واژه "دی" از ریشه "هندو اروپایی" باستانی را مطرح نمود که بار معنایی از مفهوم "دادار" و "خدا" را . شاید مورد دوم باز هم بیش از پیش ما را به یاد پایه اعتقادی دیان بیندازد که خدابانویی مادرگونه از اعتقادات آسیای صغیر است.

دیان در تمامیت خود ویژگی های بارز #آرتمیس و #هکاته از دیانت #یونان باستان را در خود جمع دارد. او خدابانویی "باکره" است که در دوران متاخر و پیشرفته مذهب رومی فرزند "ژوپیتر" و "لاتونا" خوانده می شود. همواره با کمانی در دست به عنوان اصلی ترین نمادش نمایانده میشود که این کمان از طرفی تداعی کننده کمان "هلال ماه" نیز هست. او همچنین حامی مادران شیرده و باروری است و شاید این اعتقاد برخاسته از افسانه یونانی مرتبط با شخصیت آرتمیس باشد که او پس از تولد از مادر خود #لتو، به عنوان یک مامای کوچک و معصوم به مادرش کمک میکند تا برادر دوقلویش #آپولو را به دنیا آورد! همین افسانه بعدها در مورد #دیان و برادرش #لوسیفر در اساطیر رومی مطرح شده است.

یکی از نمادهای معروف دیان گوزن زرین شاخ اوست. گوزن عظیم الجثه #سرینیس یا #سرینیا که در نسخه یونانی اسطوره نیز موجود بود و به شکل کاملا حفظ شده وارد افسانه رومی نیز شده است. در اسطوره یونانی گوزن سرینیا را حیوان مخلوق مخصوص آرتمیس می یابیم. او گوزنی عظیم الجثه با شاخهایی طلایی است که از طرف آرتمیس مامور شده تا با دستکاری طبیعت توسط انسانها مقابله کند. بنابراین تنها وظیفه اش آسیب رساندن به زمینهای زراعی و ضایع نمودن محصولات کشاورزی است و اینگونه آرتمیس و اپولو را خشنود می نماید! در ادامه میخوانیم که چگونه #هرکول در جریان یکی از خوان های دوازده گانه اش به دستور شاه #اوریستس بر گوزن سرینیس زخم می زند و او را بر دوش گرفته و به شاه تحویل می دهد. البته که این عمل خشم آرتمیس و آپولو را بر می انگیزد اما در این خوان نیز مانند تمام دیگر ماموریت ها هرکول با زیرکی و چرب زبانی خود را از خشم خدایان می رهاند.

جنبه ای کاملا متفاوت از دیانا او را بیشتر به #هکاته متصل می نماید و پرستش دیان به عنوان خدابانوی "سه گانه" جهنمی مرتبط با جادو و چندراهی ها و تاریکی شب در مناطق شمالی تر امپراتوری روم به این صورت پررنگ می شود.

اما باید بدانیم که اصلی ترین پرستشگاه دیان معبد دریاچه #نمی از توابع رم است که فستیوال معروف #نمورالیا به افتخار دیان #نمورالیس در این مکان برگزار می شده است و مراسمی در ستایش طبیعت و زایندگی زمین بوده است.

دیانا در ظاهر یکی از محبوب ترین خدایان روم بوده است. یکی از مجموعه خدابانویان سه گانه "باکره" به همراه #مینروا و #وستا (معادل #آتنا و #هستیا ی یونانی) که به بهترین و برازنده ترین شمایل ها نمایانده می شدند. دیان در هنر مجسمه سازی روم همواره بانویی بلند قامت و زیباروی بوده و به نماد حمایت از شیردهی گاها با پستانهایی بزرگتر از حد طبیعی یا حتی پستانهای متعدد نیز نمایش داده میشد! اما شکل محبوب و معمولتر یک بانوی شکارچی با کمانی در دست به همراه یک آهوی ماده و دو سگ شکاری است که این بانو لباس کوتاه و زیبایی به تن دارد و گیسوانش را به شیوه بانوان روستایی بافته و دور سرش جمع نموده و در ظاهر یک بانوی فریبنده و والاتبار است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #دیان یا #دیانا یکی از مجموعه سه خدابانوی والاتبار باکره در اساطیر #روم و مطابق با #آرتمیس یونانی است.

خدابانوی محترم طبیعت، حیوانات، شکار و ماه که گاها وجهه ای تاریک دارد. اما از طرفی حامی مادری و شیردهی نیز هست.

▫️ @Torcilik