توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 به نظر میرسد برای شناخت کامل شخصیت #ساتان باید نگاهی چند وجهی را سرلوحه بررسی قرار دهیم. این عنوان در طول تاریخ تمدن و ادیان بارها به شیوه ها و منسبهای مختلف معرفی و توصیف شده است و این تعاریف هر بار به نسلهای متاخرتر منتقل شده اند.

میدانیم که در کل برای اولین بار مسلک #یهودیت به شکل رسمی شخصیت #ساتان را معرفی کرده است. این تعریف با چیزی که امروزه دین #اسلام از شخصیت #ابلیس ارائه داده است قرابت زیادی دارد. به بیان ساده #ساتان یا "شاتان" کلمه ای عبری به معنای عامه "معترض" و "معاند" است و این نام اشاره به حکایت معروف اعتراض این شخصیت به آفرینش انسان در درگاه خدای یکتا دارد. همگی میدانیم که ساتان پس از اعتراض و عناد خود از عرش الهی رانده شد و طبق اعتقاد یهودیت حتی به قعر دوزخ سقوط کرده و از آن پس منزلگاه او همانجا بوده است‌. این توصیف از طرفی کاملا موازی با چیزیست که بعدها فرهنگ #لاتین و #مسیحیت رومی از شخصیت #لوسیفر ارائه داد اما باید بدانیم که بسیاری از تقسیم بندی ها بعدها این دو را عناصری جدا از هم دانسته اند. به هر حال اسلام نیز به همان شیوه یهودیت #الشیطان را همان بنده مقرب درگاه الهی میداند که به خاطر عناد و سرپیچی از ستایش انسان از عرش رانده شد. تنها تفاوت این دو دیدگاه در این است که یهودیت ساتان را یک "فرشته" مسقوط میداند اما اسلام از ابتدا نیز نژاد شیطان یا #ابلیس را از جنس "جن" معرفی کرده و او را از نژاد "ملائک" جدا دانسته است.

پس از جمع آوری کامل #عهد_عتیق به عنوان دفاتر مشترک مقدس یهودیت و مسیحیت، از قرون وسطی تا کنون طبق بندی های زیادی در مورد نسل و شجره شیاطین جهنمی وضع شده و شخصیت ساتان نیز با سمتهای متفاوتی در اغلب این تقسیم بندی ها جای گرفته که در این مجال به بررسی چند مورد اصلی می پردازیم.

طبق ابتدایی ترین طبقه بندی انجام شده نام ساتان را در شمار "نه گانه" شیاطین جهنمی می یابیم. این طبقه بندی توسط #آگریپا برای اولین بار در کتاب مشهورش به نام #مغ (The Magus) مطرح شده و تنها فهرستی است که با استناد به نص واقعی عهد عتیق جمع آوری شده. این سیستم شامل چندین طبقه بندی است که نام ساتان را در یکی از آنها به نام "مقامهای نه گانه" می یابیم. دفتر #سفر_آفرینش (جنسیس) ساتان را یکی از شهزادگان نه گانه جهنمی میداند که هر کدام از آنان موکل جنبه خاصی از "شرارت" هستند و بر لشگرهایی از شیاطین جهنمی حکمرانی میکنند. در این طبقه بندی توکل خاص ساتان "تقلید معجزات" است. او با ایجاد توهمات مومنان به معجزات الهی را میفریبد و ایمان آنان را متزلزل میسازد و باعث میشود که او را به عنوان پیامبر دروغین بپذیرند.

در قرن 16 میلادی تئولوژیست آلمانی"پیتر بینزفلد" مفهوم تازه ای تحت عنوان #هفت_گناه_کبیره را مطرح میکند. طبق نظر بینزفلد این گناهان در اعتقادات مسیحیت بزرگترین خطاها و "نابخشودنی" هستند. او در ادامه هفت تن از شرورترین شیاطین جهنمی را موکل بر هر کدام از این گناهان کبیره میداند. طبق این طبقه بندی #ساتان موکل بر گناه "خشم" است. البته باید بدانیم که این توکل با تقسیم بندی هفت گانه تقریبا مشابهی پیش از این در متن کتاب "فانوس نور" قید شده که در سنه ابتدایی قرن 15 میلادی در انگلستان تالیف شده و در این متن نیز شخصیت ساتان موکل بر گناه "خشم است.

همچنین یکی دیگر از مهمترین نقش آفرینی های ساتان در کتاب #آبراملین در قرن 14 یا 15 میلادی ثبت شده است. طبق نظر آبراملین #ساتان به همراه سه تن دیگر از بزرگترین شیاطین جهنم یعنی #لوسیفر، #لویاتان و #بلیال چهار لرد بزرگ و اصلی دوزخ هستند که هر کدام در یکی از چهار جهت جغرافیای اصلی جهنم حکمرانی میکنند و هر کدام وزرا و مشاورین و لشگرهای سرسپرده و مخلص خاص خود از شیاطین جهنمی را دارند.

موقعیت دیگر تذکر نام ساتان در کتاب "دایره المعارف جهنمی" تالیف "کالین د پلانسی" است که در سنه ابتدایی قرن 19 میلادی جمع آوری شده است. این کتاب را شاید بتوان شرحی بر کتاب معروف #کلید_کوچکتر_سلیمان دانست. طبق دایره المعارف جهنمی، ساتان یکی از شهزادگان معزول جهنمی دانسته شده که میتوانسته به مقام حکمرانی کل جهنم برسد. اما به خاطر طینت بسیار متخاصم و خلق تحریک پذیر و دمدمی مزاجش از دربار حکمرانی تبعید شده و به عنوان مقام فرماندهی لشگر پیشقراول شیاطین ایفای نقش میکند.

◽️ @Torecilik

🔗 torecilik.ir

👁‍🗨 #باهموث نام جانوری افسانه ای در #عهد_عتیق و در کتاب ایوب است که به عنوان جانوری اهریمنی نام آن ذکر شده است.

باهموث اغلب شبیه به جانورانی چون فیل ،کرگدن و اسب آبی توصیف و کشیده می شد نام بهیموث به استعاره از اشیاء غول‌پیکر نیز به کار برده می‌شود.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 مردم مصر و آسیای غربی زوال و احیای سالانه حیات به ویژه حیات گیاهی را، با تجسم خدایی که هر سال می مرد و دوباره زنده می شد با نام های #اسیریس، #تموز ، #آدونیس و #آتیس نمایش می دادند. این آیین ها ظاهرا در هیچ جایی وسیع تر و باشکوه تر از سرزمین های واقع در شرق مدیترانه برگزار نمی شد و نام و تفصیل این آیین ها از جایی به جای دیگر فرق می کرد اما درونمایه تمامی آنها یکی بود.

اکنون مرگ و رستاخیز تصوریِ این خداواره شرقی، خدایی با نام های بسیار اما با ماهیتی اساسا یگانه را بررسی می کنیم...

تموز یا آدونیس!

آدونیس را مردم سامیِ #بابل و #سوریه می پرستیدند و مردم #یونان مدت ها پیش آن را در قرن هفتم پیش از میلاد از آنان به وام گرفتند. نام درست خداواره #تموز بود: ریشه نامگذاری آدونیس همان #آدون سامی به معنای سرور است که پیروانش برای احترام و افتخار خطاب به او به کار می بردند و در متن عبری #عهد_عتیق، "آدونای" یا "آدونی" به معنی "سرور من" غالبا به #یهوه اطلاق می شود.

ظاهرا هرسال با نوای اندوهناک، مردان و زنان در نیمه تابستان در ماهی که به نام او تموز نامیده می شد بر مرگ او نوحه سرایی می کردند، مرثیه را ظاهرا بر بالای سر مجسمه خدای مرده که با آب خالص شسته و روغن مالی شده بود و ردایی سرخ به تن داشت می خواندند و عطر بخور فضا را می انباشت تو گویی برای برای آنکه با رایحه تندش حواس فروخفته او را برانگیزد و از خواب مرگ بیدارش کند!

داستان سوگناک و آیین های افسرده آدونیس را از روی کتیبه های بازمانده از نویسندگان یونانی بیشتر شناخته ایم تا از قطعات باقی مانده از ادبیات بابلی یا اشارات مختصر #حزقیال نبی که شاهد نوحه زنان #اورشلیم بر تموز در دروازه شمالی معبد بوده است.

خداواره شرقی با انعکاس در آینه اساطیر یونانی به صورت جوانی زیبا روی در می آید که الهه عشق #یونان، #آفرودیت دلباخته اوست. الهه او را در کودکی در جعبه ای قرار داد و به #پرسیفون ملکه جهان دوزخ سپرد، اما پرسیفون چون جعبه را گشود و زیباییِ کودک را دید، دیگر او را به آفرودیت بازپس نداد.

پس الهه عشق خود به دوزخ رفت تا محبوبش را از بند جهان ظلمات برهاند. اختلاف بین دو الهه عشق و مرگ را #زئوس فیصله داد و مقرر داشت که آدونیس یک بخش از سال را با پرسیفون در جهان زیرین و بخش دیگر را با آفرودیت در جهان بیرون سر کند.

سرانجام جوان رعنا هنگام شکار گرازی کشته شد یا اینکه #آرس از روی حسادت چنین کرد و خود را به هیات گرازی در آورد تا مرگ رقیبش را نهان دارد. پس آفرودیت بر #آدونیس محبوب و از دست رفته اش سخت نوحه کرد.

در این روایت از اسطوره، مبارزه بین آفرودیت و پرسیفون بر سر تملک آدونیس آشکارا بازتاب ستیزه #ایشتار و #الاتو در سرزمین مردگان #بابل است (موازی با #اینانا و #ارشکیگال از تعریف تمدن #سومر)، درحالی که تصمیم زئوس مبنی بر این که آدونیس باید بخشی از سال را در زیر زمین و بخش دیگر را روی زمین بگذراند، صرفا روایت یونانیزه پدید و ناپدید شدن سالانه تموز است.

اسطوره آدونیس در دو نقطه آسیای غربی جایگیر و مراسمش با شکوه بیشتری جشن گرفته شد. یکی از آن دونقطه #بیبلیوس در ساحل #سوریه و دیگری #پافوس در #قبرس بود.

این دوجا مهم ترین محل پرستش آفرودیت یا همتای سامی او #استرته بود‌. و در هر دو مورد، اگر افسانه ها را بپذیریم، #سینیراس، پدر #آدونیس، شاه بود. از این دو شهر بیبلیوس باستانی تر بود و در واقع گفته اند که قدیمی ترین شهر #فنیقیه بوده، و در اوایل پیدایش جهان به دست #ئل خدای بزرگ که یونانیان و رومیان او را به ترتیب با #کرونوس و #ساتورن یکی می انگاشتند ساخته شده بود. هرگونه که بوده باشد، در دوران تاریخی مکانی مقدس، مرکز دینی کشور، مکه یا اورشلیمِ فنیقیه محسوب می شد!

شهر بر ارتفاعی در کنار دریا قرار داشت و صومعه بزرگی برای اَسترته در آن بنا شده بود که آیین های آدونیس در این معبد برگزار می شد. در واقع همه شهر نذر این معبد بود و نهر ابراهیم که کمی به طرف جنوب بیبلیوس به دریا می ریزد در عهد باستان آدونیس نامیده می شد.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در اعتقاد #یهودیت و #عهد_عتیق یکی از بزرگترین شیاطین اشرافی جهنم، دوک #دانتالیون است

#دانتالیون هزار چهره دانای سرنوشتها و علوم است و از شیاطینی است که به خدمت #سلیمان (ع) در آمد

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در اساطیر #مسیحیت و #عهد_عتیق او را شیطان موکل بر گناه کبیره ی غرور پنداشته اند.

#لوسیفر پلیدترین فرشتگان مسقوط و فرمانده ی لشگریان شرق یا شمال جهنم است.

▫️ @Torecilik