توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 در رسته عقاید هر مومن #هندو در باب لرد #شیوا بی شک به سرگذشت و مفاهیم مربوط به خدابانو #شاکتی یا #ساتی می رسیم. این رسته عقاید تا حدی منسجم و مهم هستند که با عنوان مذهبی به نام "شاکتیسم" جلوه می یابند.

خدابانو #شاکتی یا #ساتی اولین همسر (و به توجیهی تنها همسر) رسمی خدایگان لرد شیوا است. نام او به عینه مفهوم "نیرو" و "روح محرک" را می رساند و میدانیم که این نام بیانگر نقش مکمل او در کنار لرد شیوا است. به اعتقاد هندوییسم اگر شیوا عین وجود و خلقت است، پس شاکتی روحی است که این کائنات را به حرکت و تکاپو وا میدارد. اجتماع شیوا و شاکتی مفهوم تکامل و زندگی را میرساند. این دو همچون "جسم" و "روح" هستند. شیوا در کنار شاکتی تبدیل به خدای کامل و آفریننده و نابودگر می شود. ادغام شیوا و شاکتی بیانگر این است که یک خدای والاتبار باید "یگانه" باشد و مسئله "جنسیت" مذکر یا مونث بودن را در وجود یک خدا راهی نیست.

مکتب شاکتیسم برای جنبه "روح" از وجود شاکتی پنج وجه را معرفی می نماید. این وجوه کامل کننده تعریف روح یک خدا هستند.

1. چیت: به معنای آگاهی
2. جنانا: به معنای دانش
3. ایچا: به معنای اراده
4. کریا: به معنای حرکت
5. آناندا: به معنای خشنودی

اما با تمام این اوصاف شاکتی به ذات خود یک خدابانوی مجزا از شیوا نیز هست و در این باب ما با یک حکایت اسطوره ای مفصل مواجهیم. در حقیقت نمی دانیم شاکتی و شیوا برای اولین بار در چه نقطه ای از زمان مزدوج گشته اند اما به عنوان نقطه عطفی از اسطوره برای اولین بار ما آنها را در حال سیر در حکایت اسطوره "رام" و "سیتا" در کنار هم می یابیم.

حکایت در این مورد میگوید که لرد شیوا و دوی شاکتی در حال عبور از جنگل #لانکا بودند که به شاه #رام (مشهورترین تناسخ لرد #ویشنو) می رسند و او را در حال جست و جو بدنبال همسرش #سیتا می یابند که توسط اهریمن پلید #راوانا گروگان گرفته شده بود. در این دیدار شیوا مراتب احترام را نسبت به شاهنشاه رام به جای می آورد و با او در راه نجات سیتا "بیعت" می کند.

در ادامه شاهدیم که شاکتی از این رفتار شیوا آزرده می شود و در مقام اعتراض بر می آید که چرا یک خدای آفریننده والاتبار باید در مقابل یک انسان فانی فروتنی پیشه کند. اما شیوا او را آگاه می نماید که این انسان یک فانی معمولی نیست و جنبه ای از وجود نارایان #ویشنو است. اما شاکتی باور نمی کند و بر اعتراض خود پافشاری می نماید. پس شیوا به او دستور می دهد که خود در پی کشف حقیقت برآید.

شاکتی پس از جدا شدن از شیوا خود را به شکل شهبانو سیتا در می آورد و سیتای اصلی را از دیدگان پنهان می نماید و خود به جای او می نشیند. هنگامی که رام در راه نجات به شهبانو می رسد با قدرت خدایی خود فورا شاکتی را می شناسد و با احترام به او میگوید که: "ای خدابانوی مقدس، تو اینجا چه میکنی؟ چرا خدایگان شیوا همراه تو نیست؟" شاکتی که این آگاهی و درون نگری را از رام می بیند به حقانیت سخن شیوا ایمان می آورد و با پشیمانی به سمت او باز میگردد و شیوا ابراز پشیمانی او را می پذیرد. هر چند از آن پس از ابراز علاقه و عمل زناشویی با خدابانو امتناع می ورزد و شاکتی کم کم از این موضوع افسرده می گردد.

در روند حکایت پس از این شاکتی تصمیم میگیرد به پدر خود #داکشا پناه ببرد. پس هنگامی که داکشا مجلس عبادت #یاجنا برپا نموده بود و آتشی بزرگ افروخته بود، شاکتی بدون دعوت وارد مجلس می شود اما داکشا میگوید که وجود او و همسرش در مجلس یاجنا نحس است و به ملامت او می پردازد که جرا با دشمنش لرد شیوا مزدوج گشته و از اطاعت پدر خود سرپیچی نموده است‌. پس از آن داکشا به توهین به لرد شیوا می پردازد و شاکتی که در خشم و ناراحتی ناشی از رفتار پدر و قهر همسرش غرق شده بود به نشانه اعتراض خود را در آتش عظیم آسمانی یاجنا می اندازد و میسوزد. (این اسطوره برای ما تبیین می نماید که چرا رسم دهشتناک خودسوزی زن در غم همسرش را در فرهنگ هندی "ساتی" می نامند!)

از صدای شیون شاکتی، لرد شیوا از موضوع با خبر می شود و با خشمی و خشونتی وصف ناشدنی پای به مجلس داکشا می گذارد. او بدون هیچ خطابی پای به رقصی نابودگر به نام #رودرا_تانداوا می گذارد و از نهیب و تحرک این رقص مجلس و تمام کائنات تا مرز نابودی پیش می رود. پس خدایان و شیاطین که از سرنوشت جهان بیمناک بودند به درگاه لرد #ویشنو التماس می آورند که شیوا را آرام نماید. در جواب لرد ویشنو به آرامی به شیوا نزدیک شده و او را دلداری می دهد و برای تسلی خاطر او خاکستر بدن شاکتی را از میانه آتش تا ذره آخر جمع آوری می نماید. سپس او این خاکستر را در دوازده نقطه زمین پخش می نماید و هر جا که خاکستر بر زمین فرود می آید معبدی زیبا به افتخار خدابانو شاکتی ظاهر می گردد.

◽️ @Torecilik

👁‍🗨 مجموعه علوم "اسطوره شناسی" با عنوان لاتین "میتولوژی" همواره به بررسی و معرفی تشخص های افسانه ای از تمدنها و ملل مختلف پرداخته است. اصولا تخصص علم اساطیر در بررسی و باز نگری به آیینها و شناخت شخصیتهایی هست که دیگر در هیچ اندیشه ی زنده ای جای ندارند. اما همواره هم اینگونه نیست که خدایان و اساطیر دنیای باستان مرده باشند! ما در این مقال به بررسی یکی از مهم ترین و اصیل ترین شخصیتهایی می پردازیم که اعتقاد به او از حدود پنج هزار سال پیش تا کنون هنوز زنده است و افراد زیادی هم اکنون در سرتاسر دنیا این تشخص را به عنوان یک وجود آسترال و یک "خدا" می پرستند و او کسی جز لرد #شیوا نیست!

خدایگان #شیوا از بزرگترین و باستانی ترین خدایان دیانت #هندو و اساطیر تمدن #هند است. می دانیم که او خدای تمام کننده تثلیث بزرگ هندو یعنی خدایان #تری_مورتی است. در اعتقاد تدین هندوییسم شیوا یک خدای کاملا مولتی پوتنت و بسیار محترم و والاتبار است و در بسیاری از مواقع احترام او حتی از همتایانش یعنی #براهما و #ویشنو نیز پیشی میگیرد. هر چه که هست شیوا تنها خدایی است که توسط هندوان #ماهادوا (Mahadeva) به معنای "خدای بزرگ" خوانده می شود و این لقب تنها خاص شخص اوست!

در تفکر و ستایش شخصیت شیوا برای او به جز نام اصلی خودش نام های بسیاری در نظر گرفته شده و حتی متن #پورانا او را "صاحب هزار نام زیبا" قلمداد میکند اما تعداد محدود از این نامها بین شیوا پرستان محبوبیت دارد.

لرد شیوا، "ماهادوا" یا "ماهادیو" خوانده میشود و همین نام به روشنی بنیانهای اعتقادی بسیار باستانی #سانسکریت را برای وی اثبات می نماید. چرا که تنها اقوام سانسکریت خدای خالق خود را "دی" و "دیو" می خواندند. او همچنین #ماهاکلا است. چرا که او نابودگر بزرگ زمین و زمان و به پایان آورنده دوره تناسخ است. لرد شیوا را با نامهای دیگری همچون #ماهش (والا)، #شمبو (پایدار)، #بوله_نات (محافظ) و #رودرا نیز خوانده اند. اما شیواترین نام او همان لفظ #شیوا است! در باب اتیمولوژی لفظ "شیوا" که آن را با تلفظهای متعددی همچون "سیوا"، "شیو"، "سیو" و حتی "شِو" از زبان هندوان شنیده ایم، تفاسیر فراوان وجود دارد. اما معتبرترین این نظرات نام شیوا را از ریشه سانسکریت به معنای "خوشخیم" و "با عطوفت" دانسته است.

در مورد وجوه قدرت او میدانیم که او خدای "زمان" است. پس شیوائیست ها وی را "ازلی" و "ابدی" می دانند. همچنین در عین اینکه ‌لرد شیوا خدای نابودگر است اما وجهه مهمی از خلقت و نگاهداری کائنات در حیطه قدرت اوست و در بسیاری از عرصه های اسطوره خلقت تا کنون او نقش کلیدی را در برپایی تمامیت آسمانها ایفا نموده است.(در ادامه این مقال به برخی از این حکایات خواهیم پرداخت). علی ای حال شیوا همواره با "رقص" خود نظم و چرخش آسمانها و زمین و تعادل را خفظ می نماید. بدینسان او را #نتاراجا یا "شاه رقصان" خوانند که یکی از مهم ترین جنبه های شخصیت اوست و این باعث شده است که هنر "رقص" یکی از اصلیترین اشکال ستایش لرد شیوا باشد. رقصی که یک مومن هندو به درگاه لرد شیوا به اجرا میگذارد یکی از دقیقترین و قاعده مند ترین اشکال رقص است که بشر تا کنون ابداع نموده چرا که در چتین رقصی برای حرکت تک تک بندهای بدن رقصنده قواعد و معنای خاصی وضع شده است!

لرد شیوا در کنار همه اینها خداوندگار "یوگ" و "مدیتیشن" است. او قاعده زندگی سعادتمند و رسیدن به تعادل جسمی و روحی را برای مخلوقات وضع نموده و آن را "یوگا" نامیده است. پس هر مومن پارابراهمن باید به قواعد یوگا و مراقبه آشنا و پایبند باشد.

ریشه های اعتقادی به لرد شیوا او را خداوندگاری بسیار باستانی میدانند که حتی اشکال پرستش او به دوران "پره ودیک" می رسد. یعنی او حتی پیش از شکل گیری فرهنگ سانسکریت توسط اقوام بدوی و قبایل بومی شبه جزیره هند پرستیده می شده است. اما شمایلی از شیوا که امروز هندوییسم به تبیین آن پرداخته شاید میانگینی از توصیفات ودیک و غیر ودیک مردم هند باشد.

از تبار خدایان او همواره با نسل "دوا" ها همرزم و مهربان بوده است و با نسل #اسورا پیکار نموده. همسر لرد شیوا بدون هیچ رقیبی بزرگترین الهه مورد اعتقاد تدین هندو یعنی خدابانو #پارواتی است. پارواتی صاحب آواتارهای مهمی از اساطیر هندوست. او #ما_دورگا خدابانوی جنگ است و در عین حال #پارواتی و #ماها_دیویا خدابانوی عشق و مادری است. همچنین او را به شمایل هیولای خونخوار #ماها_کالی نیز دیده ایم و حتی بسیاری از مومنان هندو خدابانو #شاکتی (ساتی) همسر دیگر لرد شیوا را نیز تناسخی از زندگی پیشین ماها پارواتی می دانند.

◽️ @Torecilik