توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 بی هیچ رقیبی، معروفترین زن اساطیری در مجموعه اسطوره های #آرتور و #شوالیه_های_میزگرد در بستر اساطیر #سلت، شخصیت #مورگان_لی_فی است‌.

با یک یادآوری ساده میتوان این فرضیه قوی را مطرح نمود که نمود مورگان لی فی به عنوان یک "جادوگر" یا یک "الهه" برگرفته از شخصیت خدابانوی باستانی سلتی یعنی #موریگان است. چه اینکه در بسیاری از جنبه های توصیفی نیز میان این دو شباهات واضحی وجود دارد.

طبق اتفاق قول اغلب منابع مربوط، او خواهر ناتنی شاه #آرتور کبیر است و نامش معنای "مورگان پریوش" را می رساند. حال چه او را پری در نظر بگیریم، خواه جادوگر یا الهه، همه اینها بیانگر قدرت جادویی خارق العاده این زن است.

در تمام منابع او نقش پررنگی در روایات مربوط به شاه آرتور دارد اما منابع قدیمی تر او را حامی و همراه آرتور معرفی میکنند و منابع متاخر بعضا به عنوان یک شخصیت معاند و دشمن آرتور از او نام می برند.

باید بدانیم که تشخص مورگان لی فی به عنوان نماد یک عنصر "پاگانی" است که از سرزمین جادو و خدایان پرستی یعنی "آوالون" بر می خیزد و در برابر شیوع افسار گسیخته مسیحیت آرتوری در #کملوت قد علم میکند.

◽️ @Torecilik

🔗 Torecilik.ir

👁‍🗨 برای هر محققی که در عرصه اساطیر تمدن #سلت و #ایرلند فعالیتی داشته باشد، بی شک نام #ثوات_د_دانان آوایی آشنا دارد. خاندان اساطیری اصیلترین خدایان پیش از مسیحیت مردم سلت و انگلستان که بخش بزرگی از پانتئون تمام خدایان مورد پرستش را تشکیل می دهد.

"ثوات د دانان" یک اصطلاح به زبان باستانی مردم گول است و به خاندان خدایان ایرلندی اطلاق میشود. در یک تعریف ساده لغت "ثوات" را به معنای "قوم و تبار" ترجمه میکنیم و "د" (Dé) نیز بی شک برای ما آوایی آشنا از ریشه هندو اروپایی "دِی" به معنای "خدا" دارد. پس بدون مضاف دیگری خود ترکیب تا به اینجا می تواند به معنای "قوم خدایان" باشد. اما همین اصطلاح بعدها توسط کاهنان مسیحی به قوم بنی اسرائیل و در معنای "مردان خدا" اطلاق شد. پس واژه "دانان" به ترکیب فوق برای متمایز کردن موضوع اضافه شد که اشاره به شخصیت #دانو مادرخدای بزرگ ایرلند و خالق تمام زمین و زمان و خدایان دارد. در نهایت "ثوات د دانان" را به معنای "خاندان خدایان اعقاب دانو" تعبیر می نماییم.

به اعتقاد فرهنگ سلتیک خاندان خدایان ثوات د دانان در زمانی اسطوره ای که کسی از آن خبر ندارد از شهرهای شمالی (یا آسمانی؟!) به سمت سرزمین ایرلند آمدند و با پیروزی بر نژادهای پیش از انسانها که به نوعی تایتانهای سلتیک بوده اند، پادشاهی مستحکمی را در سرزمین بنا نهادند. این شهرها با نام های #فالیاس، #گوریاس، #موریاس و #فینیاس شناخته می شدند. نکته قابل تامل که از توصیفات کهنه ی مسیحی در قرون متاخر بر می آید این است که شخصیتهای ثوات د دانان و مردم پیش از آنان را شاهان و مردمی واقعی در تاریخی دور دانسته اند و بدین گونه آسترال بودن آنان را نفی نموده اند. حتی بعضا آنان را با "پریان" یا "فرشتگان مسقوط" یکی کرده اند.

افسانه ها حکایت می کنند که ثوات د دانان به رهبری #نمد (Nemed) از شهرهای بهشتی خود با کشتی به جزیره ایرلند آمدند و پس از مرگ نمد پسرش #نوادا خدای جنگ رهبری آنان را بر عهده گرفت. در این روایت می شنویم که خدایان در هاله ای از دود و مه غلیظ وارد ساحل شدند اما مورخان مسیحی این افسانه را اینگونه توجیه نمودند که آنان پس از رسیدن به سواحل ایرلند به فرمان نوادا برای جلوگیری از پشیمان شدن و بازگشت کشتی های خود را آتش زدند و از آن دود و مه غلیظی حاصل شد. پس مردم چنین خرافه ای را در ذهن پروراندند که خدایان از میان دود و مه بر زمین فرود نمودند.

پس از مدتی سکونت آنان با نژاد بومی سواحل غربی یعنی #فیربولگ به جنگ پرداختند و این نبرد که به چند نوبت دیگر نیز کشیده شد، جنگ #مگ_تویرید نام گرفت. در اولین نبرد ثوات د دانان بر فیربولگ پیروز شدند اما شاه نوادا در این نبرد یک بازوی خود را از دست داد و در عوض #دیان_شخت خدای پزشکی بازویی از جنس نقره ناب برای وی ساخت و با جادوگری کاری کرد که بر آن بازو گوشت و پوست قرار گیرد و اینگونه نوادا دوباره توانست شمشیر بسیار سنگین خود را با دو دست بلند نماید.

در نبرد دوم مگ تویرید، خاندان خدایان با #فومورین ها به نبرد پرداختند که خاندانی از هیولاهای دهشتناک بودند و توسط شیطان قدرتمند یعنی #بالور رهبری می شدند. در این نبرد نوادا بوسیله چشم زهرآگین بالور به قتل رسید اما در عوض، #لوگ خدای صنعت و پهلوان بزرگ ثوات د دانان با نیزه آسمانی خود چشم بالور را از حدقه درآورد و او را هلاک ساخت. پس از این نبرد لوگ پادشاهی ثوات د دانان را بر عهده گرفت.

نبرد سوم مگ تویرید نیز بین خاندان میلسین ها و سه خدابانوی خواهر آتش (بریجیدها) یعنی #آیری، #بانبا و #فولدا به وقوع پیوست که در این نبرد نهایی ثوات د دانان آخرین دشمنان خود را نیز شکست داده و کاملا بر جزیره مسلط گشتند و پادشاهی میان همسران سه خدابانو یعنی #مک_کویل، #مک_شخت و #مک_گرین تقسیم گشت.

نکته مهم این است که فرهنگ سلتیک در موارد عمده ای اقتباس گیری کاملی از اساطیر رومی داشته است. خدایانی همچون #تارانیس (خدای رعد)، #بلنوس (خدای خورشید)، #مانانوان (پدر خدای پیر دریا) و حتی خود #داگدا که شخصیتی تقلید شده از #ژوپیتر رومی به عنوان ریاست خاندان خدایان دارد و بارزتر از همه شخصیت خدابانو #موریگان به عنوان یک خدابانوی شوم موکل بر بلایا و جنگ و بعضا مرگ که واضحا نسخه ای کپی شده از شخصیت یونانی-رومی خدابانو #هکاته است و حتی مانند او وجهه ای سه گانه پیدا می کند. اما نمی شود فقط و فقط پانتئون رومی را خاستگاه خدایان ثوات د دانان دانست. بعضا شخصیتهایی از پانتئون سلتیک را می یابیم که وصف آنان تنها بر توصیفاتی باستانی از خدایان بومی منطقه یا فرهنگ باستانی سانسکریت منطبق است. یا اینکه با شواهد مستدل تاریخی این خدایان را به واقع شاهان یا ملکه هایی می یابیم که روزگاری بر ای سرزمین حکم رانده اند (کما اینکه به عقیده مورخان مسیحی قرون وسطی تمام این‌خدایان چنین اند!)

◽️ @Torecilik

👁‍🗨 در قسمت پیشین نقش آفرینی "مار" در اساطیر یونان را بررسی کردیم. هم اکنون در ادامه مسیر این تحقیق به تمدن های #اسکاندیناوی و #سلت می پردازیم.

برای #وایکینگ ها نیز همانند دیگر صاحبان تمدن نگاه به حیوانات جنبه اسطوره ای خود را حفظ می نماید. از میان دایره حیوانات نیز مار جایگاه ویژه ای دارد. شاهدیم که یکی از دهشتناکترین اژدهایان تمامی اساطیر ملل یعنی #نیدهوگ، یک مار عظیم الجثه کیهانی چمبره زده به دور ریشه های #ایگدراسیل است که از سه قلمرو جهنمی واقع در ریشه ها صیانت میکند. همچنین این عنصر به صورت اختصاصی تر در خدمت یکی از ویژه ترین جایگاه های الوهیت #آسگارد یعنی #لوکی است. با توجه به ذات حیله گر و مخرب لوکی، مار وزیر کاملا شایسته ای برای او به نظر می رسد! همچنین پیوند لوکی با جادو بدون رابطی با عنوان مار عملا بدون هیچ جذابیتی باقی می ماند. این موضوع به شجره عناصر شر و ضد خدا در اساطیر اسکاندیناوی نیز تعمیم می یابد. به گونه ای که بی شک مخوفترین دشمن انسانها و خدایان و مخرب #میدگارد در موعد #راگناروک یک مار کیهانی است. اما در این مورد خاص چون جایگاه او اقیانوس عظیم دربرگیرنده میدگارد است، از لفظ "جهانی" برای نامیدنش استفاده میکنیم. #یورمونگاندر یا #یورموندر دومین فرزند لوکی و #یوتون مونث یعنی همسرش #آنگرابودا است. هرگونه که بنگریم از سه فرزند لوکی و آنگرابودا دو مورد از آنان ذاتی از شر خالص دارند و مورد سوم هم در این مورد تقریبا خنثی است. #هل خدابانوی جهان مردگان و شهبانوی #هل_هایم گرچه هیچگاه بر ضد #آسگارد قیام نکرده اما هیچگاه با آنان از در سازش نیز در نیامده است! اما این روحیه در مورد یورمونگاندر و #فنریر گرگ به هیچ عنوان صادق نمی باشد. هر چند شاهدیم که #اودین نیز بدون هیچ گونه شفقتی هر سه فرزند لوکی را از همان ابتدا به بی رحمانه ترین شیوه با به حیله گری از جایگاه آسگارد به پست ترین مکانها تبعید می نماید. در واقع حتی میتوان گفت جایگاه یورموندر نسبت به فنریر و هل تا حدودی قابل تحملتر بوده است! در مورد فرزند افعی شکل لوکی شاهدیم که اودین او را با خشونت از آسگارد به درون اقیانوس میدگارد پرتاب میکند و مار آنقدر رشد میکند تا تمام کره زمین را فرا میگیرد و درواقع همچون حلقه ای دور زمین چنبره زده و دمش دوباره به دهانش می رسد!

یکی از مهم ترین حماسه های #ادای_منثور که با آب و تاب به آن پرداخته شده است، وصف نبرد #تور و یورمونگاندر در اقیانوس میدگارد است. اصلی ترین منابع برای اشنا شدن با این حماسه اشعاری چون #هوسدراپا و #ولوسپا هستند. داستان به گونه ای نقل می شود که #تور به همراه ملازم یوتون خود یعنی #هیمیر به قصد ماهیگیری با قایقی راهی اقیانوس میدگارد میشوند. به عنوان طعمه ماهیگیری برای شکار وال، تور از سر بزرگترین گاومیش هیمیر استفاده میکند و با این طعمه عظیم به جای والها یورمونگاندر را به سوی قلاب می کشاند. وقتی قلاب از آب بیرون کشیده شد و هیبت افعی غول پیکر آشکار شد تور برای ضربه زدن به سرش و کشتن او آماده میگردد اما هیمیر در آخرین لحظات کارشکنی کرده و از ترس واژگون شدن قایق نخ قلاب را با شمشیر قطع میکند و افعی با تلاطم مهیبی دوباره به اقیانوس باز میگردد تا موعد دیدار دوباره اش با قدرتمندترین خدای آسگارد در راگناروک سر برسد. طبق ولوسپا شاهد خواهیم بود که در موعد آخرالزمان راگناروک تور موفق به کشتن یورمونگاندر میشود اما خود نیز از زهر او از پای درآمده و می میرد.

برای دین #سلت و فرهنگ مردم #بریتانیا و #ایرلند، با توجه به جایگاه #درویدیسم، مار هم جایگاهی اعلی همچون بسیاری از دیگر حیوانات دارد. از طرفی برخی مارهای آبی دنداندار یا مارماهی ها نمادهایی از وجود #داگدا پدرخدای مهربان آسمان تلقی شده و برخورد با آنها به فال نیک گرفته میشود و از سوی دیگر افعی های زهرآگین زمینی در در خدمت خدابانویانی همچون #موریگان و #ماب هستند و دیدار آنان همچون ذاتشان بسیار شوم و بدیمن در نظر گرفته شده. اما شاید جایگاه #اژدها برای مردم سلتیک بیش از نقش خود مار پررنگ باشد. اساطیر سلت و اسکاتلند و ایرلند پر از اژدهایان بالدار و آتش دم از نژادهای مختلف است. به جرئت میتوان گفت هیچ فرهنگی به این اندازه و با این جزئیات هیچگاه به وصف موجودی به نام اژدها نپرداخته است. برای میتولوژی ایرلندی اژدهایان همچون دیتی هایی از طبیعت هستند که حتی هر کدام توکل بر عنصر خاصی نیز دارند. تفکر مواردی همچون اژدهای آتشین، اژدهای یخی، اژدهای زمینی و اژدهای رعد یا طوفان نیز از همین اساطیر شکل گرفته است. از این دسته میتوان به دیتی های معروفی همچون #اوتور (اژدهای آتشین پدر اژدهایان آتش که نامش قرابت جالبی با بن واژه "آثر" سانسکریت به عنوان خدا و ایزد آتش در ادیان هندو ایرانی دارد) و #دالیندا (اژدهای مونث آسمانی پدید آورنده ابرهای بارور) اشاره نمود.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 مسئله اصلی که باید در مورد میتولوژی اقوام #عرب به آن توجه نمود، بحث پرستش لوکال است. پرستش هر خدا یا خدابانویی اغلب از یک قبیله یا شهر بزرگ آغاز شده است و سپس در سراسر شبه جزیره و اقوام همسایه آن گسترش یافته. اما شهرهایی مانند #طائف، #مکه و #قطیف همیشه پایگاههای بزرگی برای پرستش تمامی خدایان و خدابانویان بوده اند و معابد باشکوهی در آنها برپا بود که علاوه بر نقش آفرینی به عنوان محل عبادت مردم عامه، به عنوان مکان پذیرایی از کاروانهای تجاری و کسب درامد ازین راه نیز از آنها استفاده میشد.

در میان تمام خدابانویان #عرب، سه الهه عمده یعنی #لات، #منات و #عزی از همگان عزیزتر داشته می شدند. این سه را دختران #الله (جل جلاله) و همسران #هبل می پنداشتند. سه خدابانو در کنار هم مسئله تثلیثی گسترده را بیان کرده اند. سه گانه هایی همچون "گذشته، حال و آینده"، "ماه، خورشید و ستاره"، "جوان، میانسال و پیر" و ازین قبیل مفاهیم مواردیست که علاوه بر الهگان سه گانه عرب ما را به یاد سه گانه هایی همچون #هکاته و #موریگان می افکند.

اولین این خدابانویان بی شک #لات است. این خدابانو شخصیتی بسیار مشابه با #ایشتار بابلی یا #آتنا ی یونانی دارد. اورا خدابانویی موکل بر گشایش و برکت رسانی و باروری و در عین حال جنگ دانسته اند. لات همچنین مورد اعتقاد محکم اعراب #نبطی نیز بوده است. او را باید خدابانوی مورد ستایش بازرگانان دانست. چرا که رضایت لات عرب از پیشکش ها و هدایای معبد میتوانست باعث جلوگیری از جنگ و در امان ماندن کاروانها شود. نماد اصیل لات خورشید درخشان نیمروز است و آخرین مرکز پرستش او پیش از اسلام #طائف بوده است.

خدابانوی دیگر #عزی است که توکل بر ترکیبی از قدرت، محافظت، عشق و زیبایی دارد. او بزرگترین خدابانوی #مکه و خدابانوی پاترون قوم پرجمعیت و ثروتمند #قریش بوده است که جمعی از بزرگترین تجار و سیاستمداران عرب آن را تشکیل داده بودند. از منظر انطباق میتوان العزی را همپای #آفرودیت یونانی دانست. پس به همان ترتیب او زیباترین منظر وجود آسترال دانسته میشده و مجسمه هایش توسط زیباترین مرمرهای سفید به دست مجسمه تراشان زبردست یونانی و مصری ساخته میشد. خانه #کعبه پیش از تسلط اسلام اصلی ترین معبد پرستش عزّی بوده است. نماد عزی درخشان ترین جسم ستاره ای شب یعنی سیاره #ناهید است و اغلب او را در حالی که خنجری در دست دارد و پلنگی در مقابل پایش آرمیده نشان داده اند.

آخرین خدابانوی تثلیث #منات است و خواهر بزرگتر از جمع سه گانه تلقی میشود. نماد او هلال ماه است و شخصیتی مرموز و وهم انگیز دارد. او خدابانوی سرنوشت و دهنده زندگی و مرگ است. منات را بانویی با گیسوان طلایی یا سپید تصور کرده اند که بر تخت شاهی بر عصای خود تکیه زده و معمولا کلاغی با او همراهی دارد. (شاید این تصویر یادآور خدابانو #موریگان نیز باشد!) او خدابانوی پاترون دو قبیله بزرگ #اوس و #خزرج بوده و بزرگترین معابدش در #یثرب (مدینه النبی) برپا بود. منات اصلی ترین و اولین همسر هبل است و شاید بتواند با #هرا ی یونانی مطابقت داشته باشد.

باید بدانیم که خدابانویان تثلیث اصلی #عرب در میان تمام خدایان اعراب، بزرگترین مرجع پرستش و حاجات بوده اند و بیشترین پیشکش و قربانی به درگاه آنان انجام میشد.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 شاید موضوع شوم بودن پرنده #کلاغ برای برخی ملیتهای امروزی بی ارتباط با همراهی همیشگی این پرنده با خدابانو #موریگان تمدن #سلت نباشد

کلاغ برای اروپاییان نماد شوم مرگ و میر بوده است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #موسیقی اساطیری

قطعه #موریگان اثری بسیار دلنواز از آهنگساز سبک سلتیک یعنی #اومنیا است. اومنیا با بهره گیری از اینسترومنتال زهی و بادی باستانی غرب اروپا قطعات بسیاری جهت زنده ساختن فرهنگ موسیقیایی #سلت تنظیم نموده است.

قطعه #موریگان مرثیه ای زیبا همراه با آواز و حس آفرینی در مدح خدابانوی تاریک جنگ و مرگ تمدن #سلت است که در آلبومی به نام #تاج_نبرد از اومنیا منتشر شده است. با هم به این آواز زیبای حماسی گوش فرا می سپاریم.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 اروپای عصر #سلت با حضور اقوامی چون #گول ها و #بربر ها مکانی پر خفقان و نامناسب برای زندگی بوده است. جنگ و قحطی بر زندگی اقوام اروپایی سایه افکنده بود و مرگ در جوانی برای مردم نه تنها یک مصیبت نبود بلکه یک سعادت محسوب میشد! پادشاهان بدون در نظر گرفتن شرایط دشوار زندگی مردم از آنان لشگرهای عظیم اما ضعیف می آراستند و به جنگ بر سر قلمرو می پرداختند.

در چنین جامعه ای ظهور یک دیتی که مفاهیم "جنگ" و "شوربختی" و "نحسی" را در کنار هم برساند، کاملا قابل انتظار است. این دیتی در سرزمین #ایرلند به شکل خدابانو #موریگان ظهور نموده است.

#موریگان را میتوان معروفترین خدابانوی موکل بر مفهوم بخت بد و شومی در طول تاریخ دانست. او از طرفی خدابانوی جنگ نیز هست. اما نه آنگونه که #آتنا ی یونانی به سان خدابانویی محبوب و درخشنده بر جنگ و پیروزی حکومت می کند. او به سان زنی دهشتناک با جامه سیاه و بلند ظاهر می شود. موهایی ژولیده و بلند دارد و چهره رنگ پریده و بی روح خود را با ذغال نقش و نگاری عجیب زده است. نماد بی رقیب او "کلاغ" است. برای جامعه اروپایی پرواز کلاغ بر فراز شهر ها و میادین جنگ شومترین نشانه و بیانگر مرگ و ویرانی و خونریزی است.

از سوی دیگر #موریگان را دیتی ای از مفهوم "تسلط" و "مالکیت" دانسته اند. این مفهوم برخاسته از نتیجه طبیعی جنگ است که علیرغم ویرانی و خونریزی باعث فتح و مالکیت زمین میشود. بنابراین نماد موریگان یا همان پرنده کلاغ بر پرچم حکام اروپایی به معنای حق مالکیت بر زمین بوده است.

حسب تعدادی از منابع "موریگا" را نه تنها یک شخصیت بلکه یک جمع سه خواهری دانسته اند که برخی اسطوره شناسان آن سه را الهام گرفته از "خواهران سرنوشت" #یونان دانسته اند. آن سه خواهر به ترتیب #بادب، #ماکا و #آناند نامیده میشوند اما هر سه آنها موکل بر همان مفهوم مشترک جنگ و ویرانی اند و علت سه گانه بودن آنها مشخص نیست.

در دانش اتیمولوژی نام موریگان را دو تکه تفسیر میکنند. قطعه "مور" را واژه ای #هند_اروپایی به معنای "نحس" و "شوم" دانسته اند و "ریگان" واژه ای باستانی لاتین به معنای "شهبانو". بنابراین نام موریگان خود بیانگر توکل این خدابانو بر بخت بد می باشد.

در دوران متاخرتر و اساطیر #آرتور و #شوالیه_های_میزگرد شخصیت #مورگان_لی_فی را نیز مرتبط با خدابانو #موریگان دانسته اند. تشابه آوایی بین دو نام "مورگان" و "موریگان" احتمال درستی چنین نظری را پررنگ تر میکند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 او معروفترین خدابانوی موکل بر مفهوم "شوربختی" و "نحسی" در کل تاریخ اساطیر است.

#موریگان در اساطیر #سلت و #ایرلند خدابانوی شوم جنگ و خونریزی و بلایای طبیعی است.

▫️ @Torecilik

🔺Celtic Music - Morrígan

🎶 #موسیقی زیبا برخواسته از نام الهه ارواح مردم #سلت ، #موریگان
🎵سبک: فانتزی

🔖پیشنهاد امروز کانال توره

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #موریگان خدابانوی مرگ و کشتار در اساطیر #سلت است. کلاغ را حیوان مقدس او میدانند

اقوام اروپا علیرغم منحوس بودن موریگان وی را محترم میشمردند. اما سعی میکردند از نفرینش بر حذر باشند

▫️ @Torecilik