#امیرکبیر درباره مادر امیر کبیر
مادر میرزا تقی خان به نام "فاطمه" یا "فاطمه سلطان" شناخته شده است .
او دختر استاد شاه محمد هزاوه ای است، استاد شاه محمد معمار بود و از اطرافیان قائم مقام بود ( ابراهیم دهگان ) ، اوچهار پسر هم داشت، حاج میرزا بیک، ملک، استاد حمید و استاد نوروز.
گفته شده واسطه ازدواج کربلایی محمد قربان و فاطمه، قائم مقام بوده است و البته به دنبال مصلحتی و حل اختلافات میان این دو خانواده.
احتمالا واسطه این ازدواج میرزا عیسی بوده، چرا که میرزا ابوالقاسم حدودا هم سن و سال کربلایی قربان بوده، شاید هم کوچکتر.
با توجه به ولادت امیر کبیر که پسر بزرگ کربلایی قربان است، ولادت فاطمه مادر امیر کبیر در حدود سال ۱۲۰۰ هجری قمری بوده است.
مادر امیر در دوران زندگی خویش بسیار سختی کشیده و مصیبت دیده ، همسرش پیش از سال های ۱۲۶۰ هجری قمری فوت کرده است.
میرزاتقی خان ضمن نامه یی که در زمان صدارتش به شاه راجع به مادرش میگوید : "فدوی هم که کن رفته، والده را دیده ،اولا زیاد شکسته شده،ثانیا معلوم است ایام فراق و این همه گرفتاری های من، و قال قال مردم را در دل دارد. تا عصری آن جا بودم، و تا یک ساعت از شب گذشته وارد این جا شدم. والده هم انشاالله تعالی فردا می آید."
مادر امیر پس از عزل او و تبعید به کاشان همراهش بود و پس از قتل در کنارش.
مادر امیر سواد هم داشته است، پس از قتل امیر نامه ای نوشته که مهرش را با عنوان " والده امیرنظام " ، بر پشت آن ثبت نموده، می نویسد: . . . همه رفتند، باز من ماندم، کسی به دادم نمی رسد، شب و روز به گریه و زاری گرفتارم . . . " ( تاریخ عراق، ص ۳۷۵ ) ،
پسر دیگرش میرزا حسن خان وزیر نظام که مدتی حاکم عراق( اراک ) بود نیز در زمان حیات مادر فوت نمود.( فریدون آدمیت، ص ۲۲) .
در سال ۱۲۷۶ هجری قمری، ناصرالدین شاه طی فرمانی، سالی ۳۰۰ تومان مقرری برای والده امیر تعیین می کند از تیول مرشت و خلخال.
چون که درگذشت میرزا احمد ساعدالملک پسر امیر کبیر هم در حدود سال های ۱۲۸۰ هجری قمری بوده، هیچ بعید نیست که مادر امیر در سوگ نوه اش هم نشسته باشد. ( در این زمان زن اول امیر و مادر میرزا احمد هم در قید حیات بوده )
عمارت و باغ مادر امیر کبیر در تهران، منطقه کن، هنوز پا برجاست.
اگرچه تاریخ دقیق فوت مادر امیر کبیر مشخص نیست اما احتمالا در حدود سال های ۱۲۸۰ هجری قمری و در حدود ۹۰ سالگی فوت نموده است.
ایرج احمدی هزاوه
@Irajahmadihezave #ایرج_احمدی_هزاوه