تاریخ و فرهنگ دره شهر

#پرس_و_پو

در زمان های گذشته و در حال حاضر نیز هرگاه شخصی بمیرد ازهمان نخست گوسفند یا بزی را برایش قربانی می کنند و به آن " #شوشوم"می گویند.

شو شوم برابرواژه فارسی "شام شب "است .درجامعه سنتی داشتن دام ارزش فراوانی دارد و کسی که دام نداشت را بی شوشوم می دانستند ."بی شوشوم بمینی" نفرینی به انسان و" وَشوشوم بکشنیت " هم نفرینی به دام است.

به هر صورت شوشوم پاره‌ای از آیین‌ پرس و پو است که خود پرس و پو با آگاهی به شرایط زمانی و مکانی تغییر می کند.روزگاری رسم چمر و کتل درجای جای زاگرس اجرا می شد اما به علت هزینه سرشار و مقدمات زیادترآن امروزه و به ندرت فقط برای کسانی برجسته برگزار می‌شود.در یک قرن پیش همکاری بستگان یک طایفه در پرس و پو بسیار بیشتر از این زمان بوده است.بی‌گمان کم بودن جمعیت و شاید #طولانی_بودن_عمر_افراد هم بر روایی پرس و پو افزوده بود.در آن دوران صاحبان سوگ ،پخت و پزی انجام نمی دادند و این مردم بودند که هر خانواده یک دیگ آبگوشت می پخت و به همراه ظرف و مشکی پر ازآب برای برپایی این مراسم به خانه صاحب سوگواری می بردند.افراد دیگر به اندازه توان خود گاهی چای ، قند و به ندرت پول نقد پرداخت می کردند.این مراسم یک روزه بود و در شامگاه آن روز، هرکسی اثاثیه ای را با خود آورده بود آن را به منزل باز می گرداند.ولی رسم سیاه پوشی فراگیر بود و حتی با شنیدن مرگ عزیزی مقداری از یک تخته سیاه چادر را #بریده و به #کول خود وصل می گردند.

ازنام منطقه "دوار دِ مِل دینارکوه" متوجه خواهیم شد که این سنت در گذشته های بسیار دورهم وجود داشته است.بستگان نزدیک تا یک سال برای مرده جامه سیاه می پوشیدند.گاهی می شد که در این مدت فرد دیگری می مرد و #سیاهپوشی برای سال دیگریا سال های متمادی ادامه می یافت...
برخی افراد هم سوگند می خوردند تا پایان عمر برای شخص از دست رفته سیاهپوش شوند و به این کار " #شرط"می گفتند .در زمان های پیشین اخبار و آگهی‌ها به صورت سینه به سینه نقل می شود وبرای باخبر کردن افراد از مرگ دیگری کسانی را برای این کار به منازل آن ها می فرستادند.امروزه هم پرس و پو آرامش دهنده دردهای خانواده های داغدار است.

این سنت از چنان اهمیتی برخوردار است که دارندگان سوگواری در سخت‌ترین شرایط روحی آگاه خواهند بود که فلان کس به پرس و پوی مرده ایشان آمده یا نیامده است. حساسیت زنان در این باره بیشتر است وزنانی که هنوز از #کت و #گلونی استفاده می کنند قبل ازرسیدن به مراسم، گلونی خود را به‌پاس صاحب سوگ پایین می کشند که صاحبان عزا هم در همان ابتدای حضور آن ها ، گلونی ها را از سمت پیشانی بالاتر برده و یا با یک حرکت نمادین بر روی آن دست می کشند که این کار همانند نیمه برافراشتن پرچم کشورها در مرگ رهبر کشور دیگری است! به هر صورت بالاکشیدن گلونی شرکت کننده ها در مراسم خود یک نوع حضور و غیاب است و در صورت عدم حضور وی در این مراسم متعاقباٌ از وی گله مند خواهند شد

"غم دِ بار نوون".

جمشید حرمی/کد متن2304/24
انتشار با ذکر منبع بلامانع است
تاریخ و فرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN

#کول_خم ، رویای کبیرکوه
کاری از #عباس_عزیزپور
@CEYMARIAN

#پیشینه رقص @CEYMARIAN
نقوش سه انسان درحال رقص بر سفالهای کشف شده، نمایش رقص در سر پرچم مفرغهای لرستان، که از لرستان مربوط به هزاره یکم پیش از میلاد بدست آمده‌است و در موزه لوور نگهداری می‌شود، و نیز سنجاق #مفرغی دیگری با تندیس خدا که از لرستان مربوط به  سده هفتم پیش از میلاد بدست آمده‌است، شواهد موجود بر سنگ نگاره‌های نوازندگان و آلات موسیقی در #کول_فرح ایذه و #چغامیش دزفول نشاندهنده ارزشمند بودن و پیشینه رقص در مناطق لرنشین است. به علاوه این قضیه نشان دهنده این است که مردم  روزگاران پیش از تاریخ براین پندار بوده‌اند که همانگونه که خودشان روی زمین می‌رقصند، خدایان آن‌ها در آسمان یا در زیر زمین به رقص برمی‌خیزند، و برخی نیز رقصیدن را از کارهای خدایان می‌دانسته‌اند که بشر از آنان تقلید می‌کند.
 این رقصها  کارکردها و مضمونهای گوناگونی مانند آئینی و دینی، شادی و تغزل، حماسه و رزم، کار، تقلید و نمایش، سوگ و درمان دارند. 
رقص‌های لُری شامل دامنه‌ای از رقص‌های فولکلوریک است که در میان گروه‌های مردم لُرتبار بشکل انتقال از نسلی به نسل بعدی  گسترش یافته و شکل گرفته‌است.
🔸شیوه های رقص در لرستان:
در مناطق لرنشین ایران، رقص‌های بسیار گوناگونی وجود دارد: #دستمال_بازی، #رقصهای_ چپی یا #چوپی، « #سنگین_سما » با ضرب و کمانچه یا با دهل و سرنا، رقص #سه_پا که تندتر از رقص سنگین سما است، رقص #دو_پا با ریتم کندتر، رقص دو نفره با چوب ( #تَرکَه_بازی یا #چووبازی) که نمایشی رزمی است. از مهمترین شیوه‌های رقص  لری هستند. از دیگر شیوه‌های کمتر مرسوم می‌توان به رقصهای #برزگری به هنگام درو کردن محصولات، رقص آهنگین « #پا_پشت_پا»، رقص #بارووتَلَو (طلب باران)، رقص « #سوار_سوار» رقص #مرگ که به هنگام مصیبت اجرا می‌شود، اشاره کرد. این رقص در میان لرهای لرستان فیلی(لُر کوچک) به نام #چَمَریونه یا چمر و نزد بختیاریها و لرهای جنوبی (لر بزرگ) در سوگ خویشاوندان نزدیک بنام #کتل یا #چمر اجرا می‌شود. این رقص های ایینی همگی ریشه در #عیلام باستان دارند.(تاریخ لرستان)
#علی_اکبر_هاشمی
تاریخ و فرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN