🔻چطور مهربانی را به کودکان بیاموزیم؟
الهام فخرایی
جهان امروز سرشار از پیامهای خشونتبار و نامهربانانهاست بهطوریکه اگر تجربههای شخصی خود را هم نادیده بگیریم و پیگیر اخبار روز باشیم متوجه خواهیم شد که مسایل غیراخلاقی بخش عمدهای از خبرها را پوشش میدهند. در چنین جهانی ما چه کاری برای آموزش مهربانی به کودکان بهعنوان یک ویژگی اخلاقی میتوانیم انجام دهیم؟ و آیا اصلا لازم هست در این مورد کاری بکنیم؟
فاصله من تا مهربانی
همه ما به فراخور ظرفیتهای فردی خود سطوح مختلفی از مهربانی را تجربه میکنیم چه نسبت به خود و چه دیگران. بعضی از ما مصداق شخصیت خودشکوفای مازلو هستیم که بدون هیچ چشمداشتی برای بهتر شدن جهان اطرافمان تلاش میکنیم و بعضی از ما اولویت را به نیازهای خود داده و ضرب المثل “آنچه به خانه رواست به مسجد حرام است” را سرلوحه زندگی خود قرار دادهایم و برخی نیز میانهروی را در پیش گرفتهایم.
آنچه مسلم است ما از هر گروهی که باشیم، علاقهمندیم واجد صفت مهربانی باشیم و دیگران هم نسبت به ما مهربان باشند. پس چرا در عمل این اتفاق نمیافتد و مهربانی فراگیر نمیشود؟ پاسخ فاصله بین نیت و عمل است. ما دلمان میخواهد مهربان باشیم، اما این به تنهایی تعیین کننده و کافی نیست، حداقل نه تا زمانی که تبدیل به عمل نشده باشد.
درست بههمین دلیل بسیاری از ما نمیپذیریم که مهربان نیستیم. در فرهنگ ما روی موضوع نیت فراوان تاکید شده است. اما فراموش کردهایم نیت زمانی تعیینکننده است که علیرغم میل باطنیمان امکان اقدام نداشته باشیم. پس اگر فقط به نیت اکتفا کنیم طبیعتا در عمل رشد کافی و لازم را نخواهیم داشت. بنابراین اولین گام برای مهربان بودن تبدیل میل و خواست درونیمان به عمل و نمود بیرونی است؛ به عبارت بهتر باید کاری بکنیم.
در گام بعدی ما بهعنوان پدر و مادر یا بزرگسالی که میخواهد ارزش و ضرورت مهربانی را بهعنوان یک فعل اخلاقی به کودکان بیاموزانیم؛ چه راهی پیشرو داریم؟ آیا امکان چنین آموزشی وجود دارد؟
کهلبرگ معتقد است استدلالهای اخلاقی کودکان بهتدریج و مرحله به مرحله شکل میگیرد. بنابراین برای آموزش لازم است شما بدانید که او اکنون در چه مرحلهای از استدلال اخلاقی قرار دارد:
مراحل استدلال اخلاقی:
یک: اغلب کودکان تا حدود چهار سالگی در مرحله استدلال خودمحورانه قرار دارند. در این مرحله کودک بدون توجه و اهمیت به احساسات دیگران، تلاش میکند به خواستههایش برسد.
دو: در سالهای بعد بخش مهمی از عمل اخلاقی متاثر از پیامدهاست. اینکه انجام دادن یا ندادن این کار چه پیامدی برای او دارد؛ تشویق یا تنبیه؟
سه: سالهای نخست دبستان رفتارهای اخلاقی بیشتر بر مبادله و دریافت متمرکز است. اینکه در مقابل کاری که برای تو انجام میدهم چه چیزی نصیب من میشود؟ مرحله سوم تا نوجوانی ادامه پیدا میکند.
چهار: یک نوجوان تمایل دارد بهعنوان دختر یا پسر خوب شناخته شود بنابراین رفتار اخلاقی را بهعنوان یک هنجار اجتماعی میپذیرد.
پنج: وجدان اخلاقی بالاترین مرحله است که شخص بزرگسال فعل اخلاقی را بهعنوان یک رفتار انسانی و بهصورت کاملا خودانگیخته و مستقل از ناظر بیرونی انجام میدهد.
تقسیمبندی کهلبرگ چند نکته مهم را برای ما روشن میکند؛ اول اینکه ما نمیتوانیم کودک را برای مهربان بودن تحت فشار قرار دهیم و مثلا از کودکی که در مرحله ابتدایی استدلال اخلاقی قرار دارد انتظار داشته باشیم رفتار اخلاقی خودانگیخته داشته باشد.
نکته دوم اینکه مرور این مراحل نشان میدهد بسیاری از بزرگسالان نیز از نظر استدلال اخلاقی هنوز در مراحل اولیه باقی ماندهاند... [ادامه مطلب در
اینجا ]
📌 رسانه شمایید؛ لطفا بازنشر کنید.
با ارسال و پیشنهاد مطالب، به آگاهی بخشی بیشتر کمک می کنیم.
#مهارتهای_زندگی#کاوشگری_اخلاقیبرخی کتاب های مناسب برای کار با کودک:
قول، ما اینجا زندگی میکنیم، پتوی فرانکلین، چگونه میتوان بال شکسته ای را درمان کرد؟
#رادیوفبک_مدرسه_مهارتهای_تفکر #مدرسه_مهارتهای_تفکر @RadioP4C@RadioP4C