#نی_انبان یکی از قدیمیترین
#سازهایی است که در کشورهای زیادی آن را به عنوان ساز اصیل میشناسند ولی شکل ظاهری آن مقداری با هم تفاوت دارد. در زمانهای قدیم مردمی که از جایی به جای دیگر میرفتند، این ساز را نیز با خود جابهجا میکردند وبا تغییر دادن شکل ظاهری آن، آن ساز را در منطقهٔ جدید مورد استفاده قرار میدادند و پس از مدتی جز سازهای سنتی آن منطقه درمیآمد. با اینکه این ساز در کشورهای مختلف از نظرشکل و صدا تفاوتهایی دارد، ولی نمیتوان گفت که مشابه یکدیگر نیستند.
این ساز کمی بزرگتر از
#دوزله معمولی (و گاه با هفت سوراخ) که انتهای قمیش دار آن به کیسهای به نام
#انبان الصاق و دقیقاً
#هواگیری شدهاست که از این نقطه الصاق هوا خارج و داخل نشود، در نزدیکی محل الصاق
#دوزله لوله دیگری به طول نامعین خارج شده (محل خروج این لوله نیز به دقت هواگیری شده) که نوازنده آن را به دهان میگذارد و از این طریق کیسه را پر باد میکند و در نتیجه فشاربازو آرنج بر روی کیسه که هنگام نواختن آن را زیر بغل گرفتهاست؛ هوا را به داخل لوله دوزله میفرستند و با انگشتان خود سوراخها را باز و بسته میکند.
✅ تاریخچه
گفته شدهاست که
#بابِلیها در سال ۲۰۰۰ قبل از میلاد
#نی_انبان داشتهاند.
در واژه نامهٔ موسیقی ایران زمین جلد دوم به قلم آقای
#مهدی_ستایشگر چنین آمدهاست: نویسندگان یونانی اختراع انواع
#نای را به مردم آسیا نسبت دادهاند، زیرا آثار باقی مانده از نخستین آثار کهن (در خرابههای آشور) بازگو کنندهٔ اختراع
#نای،
#دونای و
#چندنای است که به روایت متون یونانی این سازها ابتدا از آسیا به اروپا رفته و کمکم بهصورت
#فلوت و اقسام آن درآمدهاست. بدیهی است با این استدلال، یونانیها آشنایی با نی و طریقهٔ نواختن آن را از مردم خاورمیانه آموختهاند.
✅ ریشهٔ ساسانی
برخی پژوهشگران بر روی نقش برجستههای
#طاق_بستان تصاویری از نواختن
#نیانبان توسط یک نفر دیدهاند، این تصاویر قدمت این ساز را به دورهٔ
#ساسانیان برمیگرداند. این ساز که در گسترهٔ خاکی خلیجفارس و عمدتاً ایران قرار گرفتهاست، احتمال انتقال آن از ایران به کشورهای دیگر بسیار زیاد است، حتی به گفته برخی کارشناسان، این ساز نخست در ایران ساخته و مورد استفاده بوده و در طول سالها به کشورهایی مانند
#اسکاتلند منتقل شدهاست. این ساز سنتی در همهٔ استانهای جنوبی کشور مانند
#هرمزگان،
#خوزستان،
#بوشهر بخشی از استان
#فارس و
#جزایرخلیج_فارس نواخته میشود.
✅ ثبت ملی و جهانی
#نیانبان به دلیل فراگیریاش در گسترهٔ ملی در سطح کشور و جزایر خلیجفارس دارد، با تلاش یک پژوهشگر حوزه موسیقی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ۲۲ مهر ۱۳۹۴ با عنوان «مهارت ساختن و نواختن نیانبان در گسترهٔ ملی» با شماره ۷۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. ساز پس از ثبت در فهرست میراث ناملموس ایران، در تلاش برای رسیدن به فهرست میراث جهانی
#یونسکو است.
🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂