#مرتضی_نی_داوود( زاده ۱۲۷۹ اصفهان – درگذشته ۲ امرداد ۱۳۶۹ سانفرانسیسکو )
#آهنگساز و
#نوازنده_تار#مرتضی_نیداوود، نوازنده تار و ردیف دان برجسته، ذوق آهنگسازی کم نظیری داشت. استعداد وی در موسیقی در همان اوان کودکی آشکار شد و پدرش
#بالاخان که خود اهل موسیقی بود و با تار و تنبک آشنایی داشت، او را به درس
#آقاحسینقلی استاد تار برد.
نامبرده دو سال نزد آقا حسینقلی و سه سال نزد شاگرد برجسته او
#درویش_خان ردیف موسیقی و تار نوازی را آموخت و موفق شد از دست درویش خان نشان
#تبرزین_طلایی ، را که تنها به شاگردان ممتاز داده میشد، دریافت کند.
#نیداوود در بیست سالگی به تأسیس کلاسی برای تدریس تار و ردیف موسیقی ایرانی اقدام کرد که بعدها پس از مرگ نابهنگام درویش خان، ادامه آموزش شاگردان استادش را نیز برعهده گرفت.
آشنایی او با
#قمرالملوک_وزیری منجر به کشف یکی از بزرگترین استعدادهای آواز ایرانی شد که در ادامه به همکاری آن دو انجامید و
#قمر با آموختن از او بسیاری از ترانههای مشهور خود را اجرا کرد. بیشتر تصنیفها و آوازهای قمر از سال ۱۳۰۳ به بعد با تار مرتضی خان نیداوود همراه بوده است.
از معروفترین تصانیفی که وی ساخت، تصنیف
#مرغ_سحر بود که روی شعری از مرحوم
#بهار ساخته شد. این تصنیف نخستین بار توسط
#قمر الملوک وزیری خوانده شده و سپس بارها خوانندگانی چون،
#ملوک_ضرابی،
#نادرگلچین،
#فرهاد و
#محمدرضاشجریان آن را بازخوانی کردند.
نی داوود پس از تأسیس رادیو، مانند هنرمندان دیگری چون رضا محجوبی، علی اکبر شهنازی، حبیب سماعی، ابوالحسن صبا و موسی معروفی، به همکاری با رادیو پرداخت. او برای خوانندگان معروفی چون قمرالملوک وزیری،
ملوک ضرابی، روح انگیز، ادیب خوانساری، جواد بدیع زاده و غلامحسین بنان تصنیف ساخته یا با آوازشان تار نواخته است.
وی در سال ۱۳۴۸ اقدام به اجرا و ضبط در حدود ۳۰۰ گوشه از ردیف موسیقی ایرانی کرد که به دلایلی نامعلوم هنوز منتشر نشدهاند. وی در سالهای پس از انقلاب نیز به فعالیتهای موسیقی خود به صورت محدود ادامه داد و در همین سالها پیش درآمد اصفهان را به شیوهای نو برای ارکستر بزرگ تنظیم کرد که موسیقی اصلی سریال
#هزاردستان به حساب میآید.
مرتضی نی داوود، سالها در خیابان فردوسی تهران مغازه الکتریکی داشت و در سال ۱۳۵۹ به آمریکا مهاجرت کرد.
وی در ۹۰ سالگی درگذشت، در زمانی که
#شجریان و گروه
#آوا اجرای
#سروچمان را در آمریکا به صحنه بردند و برای نخستین بار تصنیف
#مرغ_سحر را در این کشور خواندند.
از دیگر آثار شاخص نی داوود می توان به تصنیف
#شاه_من_ماه_من ، تصنیف
#مرغ_حق، تصنیف
#آتش_دل که
#جلال_تاج_اصفهانی آن را خواند و بعدها هم
#علیرضاافتخاری بازخوانیاش کرد و پیش درآمد اصفهان اشاره کرد که مبنای کار آهنگسازی
#مرتضی_حنانه در سریال
#هزاردستان به کارگردانی
#علی_حاتمی شد.
خواندن خاطره ای از استاد
#مرتضی_خان_نی_داود خالی از لطف نیست:
«وقتی کوچک بودم و مدرسه می رفتم می آمدند و می گفتند که داوود شیرازی تار زده و بلبل آمده نشسته روی دسته سازش! من با آنکه کوچک بودم نمی توانستم باور کنم که یک چنین چیزی می شود تا اینکه یک شبی مهمانی ای بود در باغ صاحب جم، بنده تار می زدم و دیدم بلبل روی دسته ساز نیامد، ولی خیلی نزدیک روی یک شاخه درختی نشسته بود و من هیچ باور نمی کردم تا اینکه برای خود من این پیشامد، پیش مد ولی بلبلی روی دسته تار من ننشست. اما خیلی نزدیک بود، آنها که داشتند گوش می کردند، اشاره به خواننده کردند که دیگر نخواند و من تار نواختم. بلبل هم جواب می داد. مثل یک سوال و جواب شده بود. آن شب که گذشت فردایش دیدم که مردم حرف هایی می زنند و من باور نمی کردم!
به من می گفتند: آن شب فلان جا در باغ صاحب جم تار زدید، بلبل روی دسته تار نشسته بود!
گفتم: آقا اینطور نیست!
می گفتند: باید افتخار کنید! حالاگر می خواهید نگویید ما خودمان می گوییم!
گفتم: آقا، روی دسته ساز من بلبلی نیامده!
خلاصه هرچه از بچگی می گفتم یک چنین چیزی نمی شود باور نمی کردند. فقط این را می گویم که اگر تار را نرم بزنید و اگر چکشی مضراب نزنید، بلبل نزدیک می آید و از صدای نرم ساز، بلبل خوشش می آید.»
@Sazochakameoketab 🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂