یکصد و یازده کاروانسرا ساخته شده بود.
تا جایی که تاریخ نشان می دهد،این شاهراه اولین راه مستقلی است که در عهد باستان ساخته شده است. بنا به نوشته هرودوت ، پیکهای هخامنشی،این راه را هفت روزه و کاروانها سه ماهه می پیمودند.
البته گذشته از راه شاهی،راههای دیگری هم وجود داشت که مرکز ایالات و کشورهای تابعه را به نواحی مختلف امپراتوری متصل میکرد. همانطور که گفته شد در کنار این راهها نیز مانند راه شاهی،تاسیسات اقامتی مناسب پیش بینی و ساخته شده بود.
«چگونگی ایجاد راه شاهی»
در عهد هخامنشیان داریوش اول پس از آنکه در سراسر امپراطوری هخامنشی یک انسجامی ایجاد نمود و آن را متحد کرد امپراطوری را به ایالاتی تقسیم کرد و برای هریک از این ایالات تشکیلاتی قرارداد. وی برای برقراری و حفظ ارتباط بین ایالات مختلف و مرکز آنها، شبکه ای از خطوط مواصلاتی را ایجاد نمود که وسعت و اهمیت آن در حدی بود که نه تنها در دوران امپراطوری هخامنشی، حتی تا مدتها بعد از آن نیز پایدار ماند.
در دروان هخامنشیان به راههای ارتباطی اهمیت بسیار زیادی می دادند و شکی نیست که بدون وجود راههای مناسب و خوب این امپراطوری هرگز نمی توانست مدتهای طولانی بر پهنه و سیعی از دنیای عصر باستان که از خلیج فارس تا جیحون و از سند تا مصر و دریای مدیترانه و مقدونیه امتداد داشت حکمرانی نماید. اگرچه این گفته صحیح است که اساس این راهها برای مقاصد جنگی و سیاسی ساخته شده بود ولی همین راهها سبب رونق بازرگانی و تجارت و اقتصادی ایران را نیز فراهم می آورد.
البته داریوش به اهمیت، توسعه و ایجاد راهها واقف بود
.
#پیرنیا می نویسد:
«از اینکه هرودوت می گوید که چاپارها فقط مکاتیب دولت را حمل می کردند، نباید تصور شود که راهها هم به مامورین دولت اختصاص داشته، زیرا مقصود از دایر داشتن راهها فقط وسایل سوق الجیشی یا امثال آن نبود، بلکه می خواسته اند به تجارت رونقی داده باشند»
از آنجا که مسائل نظامی و بازرگانی هردو مستلزم توسعه راهها و گسترش امنیت و حفاظت جاده ها می باشد، داریوش به خوبی به این موضوع آگاهی یافته بود.
در واقع وی هم برای رسیدن به هدفهای نظامی و تسلط حکومت مرکزی بر روابط اداری ، استقرار امنیت، رونق حمل و نقل، بازرگانی و مسافرت به ایجاد و توسعه شبکه راههای همت گماشت.
.
#اومستد می نویسد:
«در میان پادشاهان باستانی کمتر فرمانروایی می یابیم که مانند داریوش به این خوبی دریافته باشد که کامیابی یک ملت باید بر بنیانهای اقتصادی سالم گذاشته شود».
از سوی دیگر ایجاد راهها و برقراری امنیت و تسهیل در کار مسافرت و تجارت،خود موجب ارتباط و آشنایی ملل مختلف گردید که این امر مایه انتقال فرهنگها و عقاید مختلف می شد و بسیاری از نظرات فلسفی و عقاید دینی از این راه میان ملتها مبادله شد.
«مشخصات کلی راه شاهی»
منابع تعداد ایستگاههای بین راه سارد تا شوش جمعاً به یکصدو یازده ذکر کرده اند و طول این راه به چهارصد و پنجاه فرسخ تقریباً2500 تا 2700 کیلومتر می رسید و به مسافت هر چهار فرسخ یک منزل یا ایستگاه قرار داشت که در آنجا مهمانخانه و استراحتگاه با شکوهی وجود داشت که هردوت از خوبی آن و وسایل آسایشی که در استراحتگاهها برای مسافران و کاروانها فراهم بوده تمجید فراوان کرده است و این گونه مکانها را ((استات مس))(stathmos) نامیده که در زبان فارسی همان ایستگاه است.
کاروانها طول این جاده را صد و یازده روز می پیمودند و احتمالاً فاصله بین هر ایستگاه باید حدود 25کیلومتر باشد. اما پیک های شاهی چون شب و روز در حرکت بودند این مسیر را خیلی زودتر از کاروانها و مسافرین عادی طی می کردند و این به علت آن است که در هر ایستگاه خانه پیک شاهی وجود داشت که در آن همیشه چه شب و چه روز و چه در شرایط بد جوی و یا هوای خوب ، همواره سواری تازه نفس آماده حرکت ایستاده بود. و رساندن نامه شاهی به این صورت بود.
در نقاط حساس و سوق الجیشی طول راهها، قلاع یا دژهای مستحکمی ساخته بودند که سربازان ایرانی در آنها نگهبانی می دادند و مانند پاسگاههای نظامی امروز راهها را محافظت می کردند. همین کار باعث گردید که راههای ایرانی از امنیت بسیار بالایی در جهان باستان برخوردار باشند.
البته این امنیت رابطه مستقیمی با اقتدار حکومتهای ایرانی داشت، در دوران اقتدار آنها علاوه برافزایش امنیت،رونق نیز در تجارت و بازرگانی نیز زیر سایه همین بوجود می آمد.
ازساختمان و مصالح ساخت و شکل ظاهری این جاده اطلاع دقیقی در دست نیست اما از آثار بجا مانده از جاده شاهی که شوش را به تخت جمشید متصل می ساخت،می توان حدس زد که احتمالاً ساختمان جاده شاهی به چه صورت بوده است.
.
#گیرشمن قسمتهایی از قطعات
#سنگفرش شده این جاده در ناحیه بهبهان را بدست آورده است. و نشان می دهد که در آن زمان جاده ای که شوش را به تخت جمشید متصل کرده
سنگفرش بوده است. البته باید دانست که جاده شاهی دارای درجه بالاتری