یادداشتی بر دفتر "سیاه مشق" اثر:
#هوشنگ_ابتهاج(
#ه_ا_سایه)
نوشته ی زنده یاد
#مرتضی_کیوانگفتند عمرِ غزل سر آمده، شاعرِ امروز باید تصویرِ کارِ زندگانی و نماینده ی شوق آینده ی بهتر باشد. این هر دو
سخن، راست و استوار است امّا قصه ی درد، حسبِ حالِ دیگری دارد. شاعر که گردونه ی گلپیرای شعر را از دشتِ بیکران گذشته ی افتخار آمیز، به تندی بالای کوهسار شوق و آرزومندی کشانده، حکایتِ حال را پیش غزل سرای بزرگ معاصر ما شهریار برده و از او مدد جسته است.
شاعرِ «هذیانِ دل»، «افسانه ی شب»، «دو مرغِ بهشتی»، «قهرمانان استالینگراد»، و «ای وای مادرم» که نامش با غزلهایش به سراسر کشور شعر و
سخن فارسی رفته، شیوۀ «غزل» را مانند سایر شیوه های شعر فارسی مقبول می شمارد و با توجّه به ضرورتِ هماهنگی شکل بیان با احساسات و اندیشه های زمانه، متابعت از شیوه هایی را که زندگی امروز و کیفیت تازه و متنوع افکار و عقاید مردمان ایجاب می کند جایز می داند؛ تا بدانجا که شکل های جدید شعر را نیز، به خاطر اصالت و سادگی و حساسیت هنری، تأیید میکند. نظر شهریار در این مورد، صرف نظر از
جنبه های ذهنی و ماوراء طبیعی آن، انعکاس ضرورت اجتناب ناپذیر زمانه ماست که مضمون و شکلِ نو را می طلبد.
شاعر که مانند هر خردورزی کارش را از گذشته آغاز می کند تا برای آینده نیروی جانداری بیابد، در رهگذار خود بازگوی دردها و عشق ها و حرمان های جوانی نسلِ دوره ی خویش است؛ و غزل چکیده ی همین احوال است. اما چنان که شهریار نیز به این نتیجه ی موثق رسیده، کارِ شاعرِ امروز تنها غزل سرایی نیست.
شعر امروز باید آواز طبیعت و انسان و جامعه باشد؛ و شاعرِ این کتاب، در شعرهای امروز خود پیرو دانش پژوه چنین مکتبی است. "نخستین نغمه ها" ، "سراب" و همین "سیاه مشق" شخصیّت ادبی شاعر را باز می نماید و "شبگیر" که غنچه ی هنرِ شادابِ اوست عشقِ وی را در شوقِ زندگیِ بهتر گسترش می دهد.
گفتند شاعر امروز باید فرزندِ قرنِ خود باشد و طراوتِ زندگیِ دلخواه را بازگوید. این تفسیر بسی متین و شیواست؛ اما هر کار هنریِ صحیح، قدرت و ممارست لازم دارد. شاعر در بهترین غزل های این کتاب نشان می دهد چگونه باز تیز پروازِ سخنسرایی را از کوهسار بلند پایه ی ادبیاتِ کهن به چنگ آورده و به پایمردی همین نیروست که در شعرهای امروزِ خود، تصویر کارِ هنرمند، زندگانی مردم و نقاشِ آرزوهای آنها شده است. بیان شاعر، در بهترین غزلهایش، استحکام و طراوتِ ذوقِ طبعِ او را جلوه می دهد. احساس می شود که خونِ خوشرنگ شیوه حافظ در تن این عروسِ دل آراست. «زبان نگاه» که چهار سال پیش گفته شده درخشان ترین نمونه ی بیانِ اصیلِ شاعر است و شیوایی و جمال آن یادآور این تعجب، که شاعر هنوز بیست و چند سال بیشتر ندارد.
شاعرِ "سیاه مشق" در شعرهای گذشته ی خود مفهوم و ادراک سزاواری از زمانه ی خویش ندارد؛ اما همان گونه که این کتاب نمونه ی قدرتِ ادبیِ اوست، شعرهای مجموعه "شبگیر" که پس از این انتشار می یابد بازگوی آوازِ مردم و تلاش های سعادت جوی آنهاست.
@sazochakameoketab 🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂نقل از کتاب:
ای عشق همه بهانه از توست،
نقد و تحلیل و گزیده اشعار
#هوشنگ_ابتهاج(
#ه_ا_سایه)
به اهتمام:
#سارا_ساور_سُفلی
انتشارات:
#سخن، سال ۱۳۸۷
صفحه: ۸۶