#زنان_متشکل_معترض_در_تاریخ_
#بلوای_نان🔖 نگاهی به نقش سازماندهندۀ
زنان در مطالبات پیشامشروطه
🖋مریم دژمخوی
📍 یکی از اولین بلواهای نانِ ثبتشده در تاریخ مربوط به سال ۱۲۷۷ هجری قمری در تهران است. هنگام بازگشت ناصرالدینشاه از شکار، نزدیک به شش هزار نفر از
زنان تهران جلوِ کالسکۀ شاه را گرفتند و درخواست مساعدت کردند. بروگش نقل میکند که
زنان فریاد میزدند ما و بچههایمان گرسنهایم و چند روز است که نان پیدا نکردهایم و به جای نان، آشغال و کثافت خوردهایم.
📍شاه با وعدۀ رسیدگی فوری به شکایت
زنان فقط توانست راه را برای خود باز کند تا کالسکه بهسرعت به درون قصر وارد شود، اما همراهان شاه که بهدنبال کالسکۀ سلطنتی در حرکت بودند این شانس را نداشتند که از دست
زنان بهسلامت بگذرند. در این میان، وضعیت کامرانمیرزا، که وزیر جنگ و فرزند شاه بود، از همه بدتر بود.
📍 معروف بود که کامرانمیرزا انبارهای بزرگی مملو از گندم دارد و درِ آنها را بسته است که قحطی شود و گندم خود را گرانتر بفروشد. همین شهرت کافی بود که
زنان تهران او را از اسبش به زمین بیندازند و مفصّل کتک بزنند. شاه بهسرعت دنبال یک قربانی برای فرار از مسئولیت گشت. «این حرکت به اعدام محمدخان کلانتر و صدور حکم کاهش بهای نان منجر شد.»
📍ونسا مارتین بهدرستی اشاره میکند که بسیار پیش میآمد که شورشهای اجتماعی فراگیر با اعتراض یک زن با بلوای نان آغاز میشد و آنگاه به تمام شبکۀ بازار کشیده شود.
📍 آخرین بلوای نان مربوط به سالهای پایانی حکومت رضاخان و ورود متفقین به ایران است که باز هم
زنان در آن نقشی کلیدی داشتند. بسیاری از این بحرانهای اقتصادی ازجمله کمبود و گرانی نان پیشزمینهای برای مشروطه شدند.
📍 در این میان،
زنان یکی از گروههای اصلی سازماندهنده و مشارکتکننده در اعتراضات اقتصادی بودند. گزارشهای دیگری از اصفهان، شیراز، اردبیل، مشهد و... موجودست که نقش پررنگ
زنان در شورشهای نان را نشان میدهد. در برخی موارد،
زنان برای نشان دادن گرسنگی و فقر فزاینده کودکان خود را نیز به همراه میآوردند. به نوشتۀ ونسا مارتین، در یکی از اجتماعات اعتراضی شوال ۱۳۱۱ در اصفهان حدود دویست بچه همراه زنانی بودند که به مسجد شیخ محمدعلی رفتند و او را به باد ناسزا گرفتند.
📍 زنان که عملاً مدیریت خانه را بر عهده داشتند و در طول روز تورم را از طریق رفتن به بازار، گفتوگو با دوستان و همسایگان، فعالیت اقتصادی و خریدوفروش لمس میکردند گرسنگی خانوادههایشان را دستمایۀ اعتراض قرار میدادند. حرمت و حریم
زنان که کماکان تا عصر رضاخان ادامه داشت غالباً مانع از ضربوشتم و بازداشت و مجازات
زنان میشد.
📍بهرغم نگاه کورجنسِ تاریخنویسیِ رسمی، حضور
زنان در خیابان و تظاهرات مستقل
زنان، طبق مستندات موجود، سابقهای حداقل به قدمت ۱۵۰ سال دارد.
از :
#زنان_امروز▫️شماره ۳۸
#اعتراضات_متشکل_زنان_کارگر@zan_j