Volupté(جستارهایی درباره‌ی هنر و فرهنگ)

کار تهیه موجبات لذت باید کم‌وبیش تماماً به عهده خود فرد واگذار شود, و وظیفه اصلی حکومت باید محافظت فرد در مقابل رنج باشد... قانونگذار باید در تجویز و توزیع حقوق و تکالیف, خوشبختی اجتماع سیاسی را غایت و هدف خود قرار دهد.

جرمی بنتام

...

بنتام یکی از پیروان سرسخت اقتصاد آزاد است. او چنین می‌اندیشد که مقررات حکومت باید به حداقل میزان ممکن باشد, و در صورت لزوم باید فقط جنبه منفی [بازدارنده] بخود بگیرد: دولت می‌تواند جلوی بعضی از عملیات را بگیرد, ولی نمی‌تواند کارهایی را بر جامعه تحمیل کند. این نتیجه‌گیری بنتام تنها از آن رو نیست که به عقیده او لذت, غایت همه افراد است, بلکه معلول این نیز هست که به عقیده‌ی او انسان به اندازه‌ی کافی معقول هست که دریابد که تندرستی و آسایش او در حساب آخر از راه تأمین تندرستی و آسایش همنوعانش بهتر حاصل می‌شود.
...
بنتام به نحو مؤثری هواخواه پشتیبانی دولت از تهیدستان است. وی پس از آنکه تصویری زنده از رنج‌های محرومیت (که به گفته‌ی او اندوهبارترین جنبه زندگی اجتماعی است) به دست می‌دهد, یادآور می‌شود که علاوه بر اقدامات سازمان دولتی خاص که مأمور کمک به تهیدستان است فقط دو راه برای تخفیف آلام آنان وجود دارد, یکی پس‌انداز و دیگری کمکهای داوطلبانه; لیکن هیچیک از این دو وافی به مقصود نیست.

(او چنین ادامه می‌دهد)《بنا بر این ملاحظات, ما می‌توانیم به عنوان یک اصل کلی قانونگذاری مقرر کنیم که نظام معینی برای کمک به تهیدستان تأسیس شود; زیرا می‌توان به وضوح دریافت که فقط کسانی باید تهیدست به شمار آیند که فاقد وسایل ضروری زندگی هستند... و اما درباره‌ی میزان کمک قانونی _ یعنی کمک اجباری _ [می‌توان گفت که] این میزان نباید از حدود ضروریات ساده تجاوز کند; زیرا فراتر رفتن از این حد به معنی تحمیل بار گرانی بر کوشندگان, به سود تن‌آسایان است...》(نظریه‌ی قانونگذاری)

متن: خداوندان اندیشه‌ی سیاسی, و. ت. جونز

#جرمی_بنتام #و_ت_جونز

@volupte

این یک واقعیت تردیدناپذیر است که نوع انگیزه‌ای که عادتاً یا معمولاً موجب عمل هر فرد می‌شود, اثر قابل توجهی بر فرآورده عمل آن فرد دارد. برای مثال یک کمک صد لیره‌ای برای رفاه بینوایان ممکن است به دو انگیره داده شود, یکی برای دلسوزی وضع رقت‌بار محرومان و دیگری برای کسب شهرت و اعتبار. هرچند این انگیزه‌های گوناگون ممکن است در زمانی دقیقاً به عمل واحدی منتهی شود, بیگمان فردی که عادتاً به انگیزه دلسوزی و ترحم چنین عملی انجام می‌دهد در مقایسه با فردی که عادتاً در اندیشه‌ی کسب شهرت و کسب اعتبار است, بیشتر محتمل است که به انجام کار نیک در این جهان دست زند. چنانچه این قضیه کلی را به عرصه فعالیتهای سیاسی تسری دهیم, به جوهر تصور روسو از اراده همگانی می‌رسیم. بی‌تردید امکان‌پذیر است که حکومت خوب, و وضع قوانین درست و منطقی, حاصل کارهایی باشد که به تحریک انگیزه‌های خوب, بد, نه خوب و نه بد, صورت گیرد. ولی روسو می‌گوید آن انگیزه‌ای که به احتمال غالب مصدر چنین پیامدهایی باشد و یک حکومت نیک همیشگی (و نه فقط به طور تصادفی) ایجاد کند, میل همگانی شهروندان به خیر همگانی است. حال چندان مهم نیست که این دستاورد حاصل میل دقیقاً یکسان همه آنها باشد _ یعنی وضعی که بیگمان بسیار به ندرت رخ خواهد داد _ و یا از وضعی پدید آید که در آن افراد دارای امیال گوناگون باشند ولی به یک سازش رضایت دهند که طی آن هر فرد به تقریب برابری با افراد دیگر منتفع شود و به همان میزان فداکاری کند. موضوع مهم این است که در هر دو مورد حکومت ما مبتنی بر عدالت است, زیرا بر رضایت افراد استوار است, نه بر پایه زور.
...
اندیشه‌ی یک اراده همگانی کامل, یک اندیشه‌ی آرمانی است; و این مسئله باقی می‌ماند (که روسو می‌خواهد از آن درگذرد) که چه باید کرد درباره شمار بزرگ افرادی که یا نمی‌توانند و یا نمی‌خواهند در خیر عمومی جامعه‌ای که بر حسب تصادف عضویتش را یافته‌اند, سهیم باشند.

متن: خداوندان اندیشه‌ی سیاسی, و. ت. جونز

#روسو #و_ت_جونز

@volupte