گروه روانپزشکی و روانشناسی ویان

جنبه های کاربردی #دانش_مغز
#قسمت_سوم

#استرس

در زمان انسان‌های‌ اولیه، واکنش «#جنگ_یا_گریز» تنها کاری‌ بود که از انسان‌ها برمی‌‌آمد. ولی‌ در دنیای‌ امروزی‌ که انسان‌ها همواره درگیر مشکلات فکری‌ هستند، و اگر کسی‌ در صف از شما جلو بزند، نمی‌‌توانید در شکمش چاقو فرو کنید. دیگر واکنش جنگ یا گریز زیاد مناسبت ندارد.

🔺 برای‌ افزایش توجه و کارکرد افراد در امتحان‌های‌ مدارس و دانشگاه، مسابقات ورزشی‌ و مناظره‌ها، میزان کمی‌ از تحریک احساسات مفید است، چون همه این موارد کوتاه و محدودند و شما فرصت عمل دارید.

🔺 مشکل اصلی‌ در زمانی‌ پیش می‌‌آید که فرد در وضعیتی‌ خیلی‌ استرس‌زا قرار گیرد که #مدت_زیادی‌ طول بکشد و به او نیز فرصت عملی‌ داده نشود. برای‌ مثال، اگر مشغول به کاری‌ بسیار ناامیدکننده و ناخوشایند با رئیسی‌ بسیار بدرفتار هستید و از سویی‌ اگر شغلتان را رها کنید، قادر به پرداخت اجاره خانه نخواهید بود. در اینجاست که شما دچار دردسر شده‌اید و این استرس مداوم ناشی‌ از این اوضاع، واکنش جنگ یا گریز را در شما به تدریج افزایش می‌‌دهد و شروع به محدود کردن غرایز طبیعی‌ خود خواهید کرد. اگر چنین وضعیتی‌ ماه‌ها یا سال‌ها ادامه پیدا کند، بدن شما دیگر مانند قبل نخواهد بود.

💠 #تأثیرهای‌_استرس

استرس مداوم درست مانند این است که دزدگیر خودرویی‌ در نزدیکی‌ گوش شما به صورت شبانه‌روزی‌ سر و صدا کند. درست است که به تدریج دیگر توجهی‌ به صدای‌ دزدگیر نخواهید کرد، ولی‌ در نهایت آخرشب دچار سردردی‌ شدید خواهید بود. اگر مغز به مدتی‌ طولانی‌ احساس خطر داشته باشد، بدن دچار تغییراتی‌ خواهد شد که در پی‌ می‌‌آید:
🔺 #فشار_خون_بالا:
هورمون‌های‌ جنگ یا گریز که بدن را در حالت آماده‌باش نگه می‌‌دارند، به تدریج آن را فرسوده خواهند کرد. نتایج بالا بودن فشار خون را در قلب، چشم و کلیه می‌‌بینید.

🔺#مغز_و_حافظه_پر_از_خطا: هورمون‌های‌ جنگ یا گریز توانایی‌ تمرکز، ایجاد خاطرات جدید در حافظه و در نتیجه، توان یادگیری‌ را کاهش می‌‌دهند. به عبارتی‌، پژوهش‌های‌ متعدد نشان می‌‌دهند که هیپوکامپ (همان بخشی‌ که مسئول حافظه درازمدت است)، تحت‌تأثیر استرس، کوچک می‌‌شود.

🔺 #بیماری‌‌ها:
بدن، به عنوان بخشی‌ از واکنش جنگ یا گریز، میزانی‌ گلوکز وارد جریان خون می‌‌کند تا انرژی‌ برای‌ حرکات شدید و جدی‌ (مانند کتک زدن کسی‌ یا فرار کردن از دست خرس‌ها) فراهم شود. ولی‌ در طی‌ زمان طولانی‌ میزان بالای‌ گلوکز به سلول‌های‌ مختلف در سراسر بدن آسیب می‌‌رساند و باعث بیماری‌ #دیابت می‌‌شود.

🔺 #دستگاه_ایمنی‌_ضعیف:
کورتیزول و دیگر هورمون‌های‌ استرس، تأثیر ضدالتهابی‌ طبیعی‌ دارند که فرد را آماده تحمل زخمی‌ شدن می‌‌کنند. از سویی‌، دستگاه ایمنی‌ را دچار ضعف می‌‌سازند و باعث می‌‌شوند که افراد درگیر با استرس زیاد، در مقابل عفونت‌ها حساس‌تر باشند.

🔺 #اضافه_وزن:
کورتیزول وزن را افزایش می‌‌دهد و از آنجا که هورمون‌های‌ جنگ یا گریز، خون را از دستگاه گوارش به عضلات می‌‌کشانند، هضم غذا بسیار دشوارتر می‌‌شود.

🔺 #کاهش_نیروی‌_جنسی‌:
اگر استرس مدتی‌ طولانی‌ به درازا بکشد، نیروی‌ جنسی‌ را در مردان و زنان، احتمالاً بر اثر کاهش تستوسترون، کاهش می‌‌دهد.

همه این مشکلات، علت مشترکی‌ دارند. واکنش جنگ یا گریز انرژی‌ را از وظایف مهمی‌ مانند هضم غذا، نگهداری‌ بدن و توسعه ژن‌ها که در وضعیت خطرناک خیلی‌ تجملاتی‌ به نظر می‌‌رسند، می‌‌گیرد و برای‌ دفاع از بدن به مصرف می‌‌رساند.

💠چگونه بر استرس غلبه کنیم؟
#ادامه_دارد

#دکتر_مهدی_قاسمی
#روانپزشک_و_رواندرمانگر
#گروه_روانپزشکی_ویان
@vianclinics