#خطتولید #پارت1🔷فرآیند تولید کنسرو ماهی تن
🔸ديفراست یا یخ زدایی: در مرحله آماده سازی، ماهیان منجمد پس از یخ زدایی (Difrast) و ماهیان تازه پس از ورود شستشو می شوند. عمل شستشو در ماهیان متوسط و درشت با دست و با استفاده از فشار آب و برس نایلونی و در ماهیان ریز توسط دستگاه صورت می پذیرد. در فصول گرم جهت ایجاد حالت جمود کاذب در بافت ماهی بهتر است عمل سشتشو توسط آب سرد انجام شود، یا پس از مرحله شستشو، ماهی برای مدتی در آب سرد قرار داده شود. با توجه به فسادپذیر بودن محصول باید دقت شود که فاصله بین آماده سازی و مراحل بعدی به حداقل ممکن کاهش داده شود.
🔸سرزنی و قطعه قطعه کردن ماهی و قصابی: پس از تخلیه، عملیات آماده سازی در کارخانه های فراوری به صورت (Nobbing) سر جدا کردن (Deheading) و تخلیه شکمی و فلس گیری (Desealing) صورت می گیرد. البته Nobing معمولاّ بصورت مکانیکی انجام می گیرد که در این حالت ماهی ها روی نوار متحرک در جایگاه خاصی قرار گرفته و به وسیله حرکت رفت و برگشت بر روی سطوح آجدار ضمن فلس گیری موجب قرار گرفتن ماهی به حالت قطع سر می گردد. در این حالت به وسیله تیغه مخصوص برش ، ناحیه سر ماهی قطع می گردد. در دستگاه های فرسوده و مستعمل، تیغه های برش به دلیل تیز نبودن باعث کوفتگی و عدم قطع کامل سر می گردد. پس از قطع سر و همزمان با قطع سرعملیات شستشو نیز انجام می شود.
🔸پخت اوليه: پخت اولیه برحسب نوع پروسه تولید، اندازه و ترکیب شیمیایی انواع ماهیان متفاوت است. پخت اولیه می تواند تحت فشار بخار آب باشد که به آن پخت مرطوب (Steam cook) می گویند ممکن است پخت اولیه در حرارت خشک یا هوای داغ (Hot air) باشد. همچنین ممکن است پخت اولیه در روغن داغ صورت گیرد . گاهی نیز پیش پخت توسط دود صورت می گیرد. پیش پخت سبب قوام گوشت و جداسازی آسانتر استخوان و سهولت قوطی گذاری آن می گردد. استفاده از هوای داغ نیز باید با دقت بیشتری همراه باشد تا رطوبت محصول بیش از حد لازم گرفته نشود . در این صورت بافت اینگونه ماهیان خشک و سفت شده و اختصاصات کیفی آن کاهش می یابد. پخت در هوای داغ (۱۲۰درجه سانتیگراد)، و اشعه مادون قرمز بیشتر برای ماهیان درشت پیشنهاد می گردد . در دودی پخت، محصول اولیه در اثر تراکم دود در محفظه دود خانه دودی می گردد و حرارت ایجاد شده تا دمای ۱۰۰ ـ۸۰ درجه سانتیگراد سبب پخت آن می گردد . دود و حرارت در اثر سوخت ناقص خاک اره یا تراشه های مرطوب درختان پهن برگ در محفظه های بسته، تولید و سپس به درون اطاق دود یا دود خانه منتقل می گردد . نقش دود در تهیه کنسرو صرفاً برای ایجاد رنگ و طعم خاص دود در ماهی است هر چند به دلیل وجود مواد شیمیایی خاص دارای خواص نگهدارندگی نیز می گردد. پس از پختن اولیه لازم است که محصول پخته شده حتما ًسرد شود. پختن سبب خارج شدن آب مازاد، قوام و سفت شدن بافت ها، عقیم شدن فعالیت های آنزیمی و کاهش فعالیت های میکروبی می گردد. مدت زمان پخت اولیه بر حسب نوع و اندازه ماهی و روش های پخت متفاوت است و دمای مورد استفاده حدوداً ۱۰۰ ـ ۸۰ درجه سانتیگراد می باشد.
🔸انتقال ماهی پخته شده به قسمت جداسازی: در این قسمت ماهی ها بر روی یک نقاله قرار می گیرد که کارگران در دو طرف نقاله قرار دارند. استخوان و گوشت سياه و پوست ماهی و گوشت سبز شده و خميری و کندوئی شکل و با بوی آمونياکی توسط کارگران جدا میشوند.
🔸پرکردن قوطی از گوشت(دستی يا با پرکن): در مرحله قوطی گذاری، ماهیان پخته شده توسط کارگر یا بوسیله دستگاه پرکن، درون قوطی کنسرو قرار داده می شوند. انتخاب قوطی کنسرو براساس نوع محصول نهایی و اندازه ماهی سفارش شده متفاوت است. عمدتاً برای تهیه کنسرو ماهی از قوطی های گرد دو تکه استفاده می شود که شامل بدنه و درب می باشند . این قوطی ها از جنس ورق گالوانیزه هستند که هر دو سطح آن قلع اندود شده است و سطح داخلی آن با لایه ای از لاک مخصوص پوشیده شده که در مقابل واکنش های شیمیایی احتمالی بین محتویات قوطی و بدنه مقاوم است . قوطی های کنسرو باید قبل از پرکردن حتماً شسته شوند زیرا ممکن است در طول مدت نگهداری قوطی در انبار، خاک و گرد وغبار و ذرات معلق موجود در هوا در داخل آنها جمع شده باشد. در پرکردن قوطی ها لازم است یک فضای خالی در قسمت بالای قوطی (Head Space) وجود داشته باشد.
@urmia_foodscience