🏛 تاریخ درترازو 🏛 Date in the balance

‍ سرنوشت #فرقه_دموکرات
به رهبری #پیشه_وری به کجا رسید؟


‍‏۲۱ آذر ماه ۱۳۲۴ فرقه دموکرات به رهبری پیشه‌وری در تبریز تشکیل «حکومت آذربایجان» را اعلان کرد و درست یک سال بعد در همین روز اعضای فرقه در حالیکه پول و ثروت مردم را غارت کرده و به شوروی می‌گریختند، ارتش ایران که آذربایجان را از کمونیستها پس گرفته بود، انحلال فرقه‌ را اعلام کرد

🔻 #آیت‌الله_مجتهدی  که خود شاهد اتفاقات چنین روزی بوده در خاطراتش می‌نویسد:

با صدای متوالی تیر، از خواب بیدار شدیم. قبل از طلوع آفتاب، توسط نوکری که برای خرید نان صبحانه بیرون رفته بود، مطلع شدیم که اوضاع به کلی برگشته است. اهل شهر، علیه حکومت پیشه‌وری قیام نموده ‏و شهر را متصرف شده‌اند. فدایی‌ها و مهاجرها را خلع سلاح نموده و دسته‌ دسته، مردم شهری که مسلح شده‌اند، مشغول تعقیب و دستگیری و قتل سران و سرکردگان آن‌ها می‌باشند. پیشه‌وری فرار کرده‌است. نظمیه به تصرف اهالی شهر درآمده‌است و مهاجرها [قفقازی‌ها] که در خانه‌های مصادره‌ای، ساکن بودند، بیرون ریختند. از هر طرف، صدای تیر تفنگ و تپانچه و مسلسل که به خوبی از یکدیگر متمایز بودند، شنیده می‌شد.

🔻 #یرواند_آبراهامیان نیز درباره ۲۱ آذر می‌نویسد:
در ۲۱ آذر ۱۳۲۵، سیصد شورشی از فرقه در درگیری‌ها، جان‌شان را از دست دادند؛ سی نفر به جوخه آتش سپرده شد؛ غلام یحیی دانشیان که وزیر جنگ بود با دزدی ششصد هزارتوان از پول‌های بانک توسط آرسن برخوردیان و نیروی حفاظت مسلح توقیف شد و پول‌ها به بانک عودت داده شدند ولی او به همراه هزار و دویست نفر به شوروی گریختند. بریا ناپدید گشت؛ شبستری و جاوید به تهران فرستاده شدند، ولی قوام از آن‌ها در مقابل شاه محافظت کرد؛ بقیه من‌جمله پیشه‌وری به شوروی رفتند؛ بعد از کشته شدن پیشه وری همسرش معصومه مصور به همراه تنها پسرش داریوش برای مدتی طولانی بعنوان یک پیشخدمت در یکی از هتل‌های مسکو مشغول بکار بود به درخواست خود،توسط شاه به ایران برگردانده شد. و نهایتا با پیشنهاد #سیدحسن_تقی‌زاده قانون عفو عمومی غائله آذربایجان در ۲۶ مرداد سال ۱۳۲۷ در مجلس شورای ملی به تصویب رسید و تمامی اعضای فرقه مورد عفو قرار گرفتند.

✍ #اوستاجم

t.center/tarikhdartarazoo 🏛