📚 سخن پروران🖋

درباره تاثیر #موسیقی بررفتارحیوانات وحتی گیاهان چیزهایی شنیده بودم ومی دانستم که بیشتر جانوران به نوعی ازشنیدن صدای برخی از ادوات موسیقی واکنش های مختلفی ازخود نشان می دهند.ولی درخصوص اثرگذاری موسیقی بر روی گیاهان به نکته ای برخوردم که بسیارشگفت انگیزبود.

خبرنگارمجله #اطلاعات_هفتگی درسال ۱۳۴۵با آهنگسازنامدارایران دردهه چهل شمسی زنده یاد #مجیدوفادار گفتگویی انجام داده بود که دربخشی ازآن آمده است:

"با #بدیع_زاده سفری به جاده چالوس داشتیم.اودر منطقه #کندوان به بوته ای اشاره کردو گفت:
این #گل_ماهوره ، واگر سازی درکنارش نواخته شودقطرات اشک ازبرگهایش سرازیرمیشه.
برادرم ویلونش رو برداشت وقطعه ای دردستگاه ماهورنواخت.ما با تعجب دیدیم که اشک گیاه از برگهایش چکید.من ویولون را گرفتم وقطعه ای در دشتی نواختم تا واکنش گیاه را ببینم.دیدم بازهم اشک گل سرازیر شد.ازآن زمان علاقه مند شدم واکنش گیاهان وحیوانات رو نسبت به موسیقی بیشتر بررسی کنم.

منبع:
"مجید وفادار وموسیقی ترانه های فراموش نشدنی"- نشریه #بخارا- شماره ۸۶- ص۳۳۶

t.center/sokhansarayann 🎻

ابوالحسن علی بن جولوغ سیستانی معروف به فَرُّخی سیستانی از شاعران نامدار پارسی‌گوی سدهٔ پنجم هجری قمری است که در سبک خراسانی می‌سرود.
سروده‌های او به ستایش شاهان و برانگیختن سلطان به عدل و بخشش اختصاص دارد.وی علاوه بر تسلط بر شعر و ادب در #موسیقی نیز مهارت داشت



t.center/sokhansarayann 🎻

بدون شک برترین راه نجات از سرگشتگی وتنهایی #موسیقی و #شعر است.
چنانچه مارسل ، موسیقی را یکی از روشهای ارتباط ابدی با رفتگان می دانست وحیطه ادبیات وشعر را سرزمین پادشاهی راستین ومعجزه آسای روح.

#ایرینا_آبرامنکو

t.center/sokhansarayann 🎻

#موسیقی در #شعرمولانا

شعر از درون موسیقی برجوشیده و کمال خود را در بازگشت به سر منزلِ نخستینِ خویش می‌جوید. «اَرضِ موعودِ» شعر، در همهٔ زبانها، موسیقی است. بیرون موسیقی، احساسِ شاعرانه، آواره و بلاتکلیف است. البته هر زبانی موسیقی ویژهٔ خویش را دارد و زبان فارسی در شعر مولانا به چنان غنایی از منظر موسیقایی رسیده است که هیچ زبانی یارایی رقابت با آن را ندارد.
باور نمی‌کنید یکی از غزل‌های دیوان شمس را برای کسانی که فارسی نمی‌دانند بخوانید و از آنها بخواهید که فقط به موسیقی کلمات و نظامِ ایقاعی مصراعها و بیت‌ها گوش فرا دهند. بعد برای همین آدمها، از شعر هر زبان دیگری، جز زبان خودشان، شعر بخوانید، از دانته بخوانید، از شکسپیر بخوانید، از ریلکه بخوانید، از متنبّی بخوانید، از پوشکین بخوانید، فقط شعری بخوانید که شعر زبان خودشان نباشد، خواهید دید که عکس‌العمل این شنوندگان در برابر موسیقی دیوان شمس صد برابرِ موسیقی شعر دیگر ملل است. موسیقی شعر فارسی، پدیده‌ای است استثنایی، حتی موسیقی شعر فولکلوری ایران.


#محمدرضا_شفیعی_کدکنی
غزلیات شمس تبریزی، جلد اول، ص ۱۱۳
بزرگداشت خداوندگار.


t.center/sokhansarayann 🎻

‍ #تلمیح (در لغت یعنی: با گوشه چشم نگریستن است) از جملهٔ صنایع معنوی بدیع است که در آن نویسنده یا گوینده در ضمن نوشتار یا گفتار خودش به آیه، حدیث، داستان، یا مثل قرآنی یا [معروفی] اشاره داشته باشد. (صفحهٔ ۳۲۸ فنون بلاغت و صناعات ادبی، جلد دوّم) به عنوان نمونه می‌توان موارد زیر را بیان کرد:

شاه ترکان سخن مدّعیان می‌شنود
شرمی از مظلمهٔ خون سیاوش باد
(حافظ)

که اشاره‌اش به داستان سیاوش در شاهنامهٔ فردوسی ست.

بوی پیراهن گم‌گشتهٔ خود می‌شنوم
گر بگویم همه گویند ضلالی‌ست قدیم
(سعدی)
که به داستان یوسف در قرآن اشاره می‌کند.

تلمیح غیر از معنای اصلی آن که در عرصهٔ ادبیات است درعرصه‌های دیگر مثل #موسیقی نیز به‌کار می‌رود. در جاز نوازنده یا خواننده در جریان بداهه‌نوازی یا بداهه‌خوانی به آهنگ‌های مشهور دیگر اشاره می‌کند و به این کار نیز می‌توان تلمیح گفت.

ارزش تلمیح به میزان تداعی بستگی دارد که از آن به دست می‌آید. هر قدر اسطوره‌ها و داستان‌های مورد اشاره لطیف‌تر باشد، تلمیح بلیغ‌تر محسوب می‌شد. لازمهٔ بهره‌مندی از تلمیح، آگاهی از دانسته‌ای است که شاعر یا نویسنده بدان اشاره می‌کند؛ به همین سبب دریافتن تلمیح‌هایی که یک شاعر ژاپنی در شعر خود آورده، برای خوانندهٔ فارسی‌زبان دشوار به نظر می‌رسد و همین‌طور بالعکس. تلمیح در شعر فارسی، می‌تواند با مراعات نظیر همراه باشد. تلمیح با تضمین تفاوت دارد.

t.center/sokhansarayann 🎻

‍ #شفیعی_کدکنی

محمدرضا شفیعی کَدْکَنی نویسنده پژوهشگر وشاعر معاصرکشورمان در۱۹ مهر ۱۳۱۸ در کدکن(تربت حیدریه) دیده به جهان گشود.تخلص وی درشاعری م.سرشک می باشد.
شفیعی کدکنی هرگز به دبستان و دبیرستان نرفت و از آغاز کودکی نزد پدر خود (که روحانی بود) و محمدتقی ادیب نیشابوری (ادیب نیشابوری دوم) به فراگیری زبان و ادبیات عرب پرداخت و فقه، کلام و اصول را نزد شیخ هاشم قزوینی (معروف به «فقیه آزادگان») فراگرفت. اما پس از مرگ شیخ هاشم، تا آخرین مراحل درس خارج فقه را نزد سید محمدهادی میلانی خواند و در این دوره با سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی هم‌درس بود. او به پیشنهاد دکتر علی‌اکبر فیاض در دانشگاه فردوسی مشهد نام‌نویسی کرد و در کنکور آن سال نفر اول شد و به دانشکدهٔ ادبیات رفت و مدرک کارشناسی خود را در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه فردوسی، و مدرک دکتری را نیز در همین رشته از دانشگاه تهران گرفت.

شفیعی کدکنی سرودن شعر را از جوانی به شیوهٔ قدمایی آغاز کرد و پس از چندی به سبک نو مشهور به نیما یوشیج روی آورد. با انتشار دفتر شعر #در_کوچه_باغهای_نشابور نام‌آور شد.

کتاب‌های دیگر او مثل موسیقی شعر، صور خیال، ادوار شعر فارسی، زمینه‌های اجتماعی شعر فارسی، از جامی تا روزگار ما امروزه از کتاب‌های کلاسیک نقد ادبی محسوب می‌شوند.
او علاقه‌مند به شعر فارسی است و علاقهٔ او به عرفان و نقد ادبی هم از همین‌جا نشأت می‌گیرد.

مجموعه اشعار شفیعی از این قراراست:
۱۳۴۴ - زمزمه‌ها
۱۳۴۴ - شبخوانی
۱۳۴۷ - از زبان برگ
۱۳۵۰ - در کوچه‌باغ‌های نِشابور
۱۳۵۶ - بوی جوی مولیان
۱۳۵۶ - از بودن و سرودن
۱۳۵۶ - مثل درخت در شب باران
۱۳۶۷ - هزارهٔ دوم آهوی کوهی.

تصحیحات او نمونهٔ اعلای تصحیح انتقادی متن است، #اسرار_التوحید، مصیبت‌نامه، الهی‌نامه، منطق‌الطیر، اسرارنامه، مقامات و حالات ابوسعید، نوشته بر دریا (مقامات ابوالحسن خرقانی)، مرموزات اسدی در مرموزات داوودی، بهترین نمونه‌های تصحیح انتقادی متن در ادبیات فارسی هستند.
کتاب‌های دیگر او مثل #موسیقی_شعر، #صور_خیال، #ادوار_شعر_فارسی، زمینه‌های اجتماعی شعر فارسی، از جامی تا روزگار ما امروزه از کتاب‌های کلاسیک نقد ادبی محسوب می‌شوند.


t.center/sokhansarayann 🎻

‍ #منوچهری/دامغانی

🌴ابوالنجم احمد بن قوص بن احمد دامغانی شاعر نیمهٔ اول قرن پنجم هجری قمری است. وی پس از تحصیل علوم و فضایل به خدمت امیر منوچهر فلک المعالی پسر شمس المعالی امیرقابوس وشمگیر والی گرگان رسید و به همین جهت تخلص #منوچهری را اختیار کرد.

🌳وی بر ادب عربی و اشعار شاعران عرب و بر احوال و آثار شاعران پارسی احاطه داشت و نیز بر علوم دینی واقف بود و در دربار سلطان محمود غزنوی منزلتی والا داشت. وی ظاهراً مبتکر مسمط است. دیوان او مکرر به طبع رسیده و قریب به سه هزار بیت دارد. وفات او به سال ۴۳۲ هجری قمری اتفاق افتاده است و گویا در جوانی وفات یافته است.

🌲 منوچهری علاوه بر آشنایی به زبان عربی، از دانش هایی چون نحو، #پزشکی، #ستاره‌شناسی، و #موسیقی آگاهی داشت، و در شعر خود از واژه های خاص این دانش ها بهره می برد.

🎄در شعر منوچهری نوعی موسيقی آهنگين خاصی وجود دارد چنانكه هنگام خواندن اشعار او، خواننده با آهنگی از موسيقی سرگرم است. اين موسيقی خوش آيند، روانی، سادگی فكر و صراحت اين استاد در سخن و جوانی و شادابی روح شاعر مشعر او را بی اندازه طرب ناک و دل انگيز ساخته است.
منوچهری در وصف طبیعت چیره دست است و این مضامین را بیشتر در این نوع خاص از شعر یعنی مسمط به کار برده است. از ميان شاعران بعد از او، لامعی گرگانی اين سبک كار او را دنبال کرد. استعمال كلمات عربی بيش از حد نياز كه برای فارسی زبانان چه در دوره منوچهری و چه بعد از آن فهم شعر او را مشكل می كرده و می كند.

📗دیوان منوچهری مشتمل بر اشعاری است که در قالب غزل، قصیده، مسمط، قطعه، و ترکیب‌بند سروده شده و موضوعاتی چون ستایش، وصف، و خمریه را در بر می گیرد. منوچهری قالب مسمط را برای نخستین بار در شعر پارسی پدید آورده است.

🌵 اشعار او معمولاً در دو سبک می باشد. یا تغزل و اشعاری که به جوانی او هنگام شاعری باز می گردد و دیگری مدح و ستایش سلاطین و بزرگان زمانه که از رسوم معمول شاعری آن زمان بوده است. در اشعار او مفردات و اصطلاحات عربی بسیار دیده می شود که توانایی او در ادبیات عرب را منعکس می سازد.

📗دیوان اشعار او شامل ۲۸۱۷ بیت با تصحیح عزیزالله علیزاده در قالب‌های قصیده، قطعه، مسمط، رباعی، دوبیتی و ابیات دیگر در انتشارات فردوس در تهران در سال۱۳۹۰ در ۳۳۶ صفحه منتشر شده است.

t.center/sokhansarayann 🎻

‍ #لسان_الغیب
حضرت حافظ.

💐خواجه شمس‌ُالدّینْ محمّدِ بن بهاءُالدّینْ محمّدْ حافظِ شیرازی (زادهٔ ۷۲۷ هجری قمری – درگذشتهٔ ۷۹۲ هجری قمری در شیراز)، نامدار به لِسان‌ُالْغِیْب، تَرجُمانُ الْاَسرار، لِسان‌ُالْعُرَفا و ناظِم‌ُالاُولیاء، شاعر سدهٔ هشتم هجری ایران است. بیش‌تر شعرهای او #غزل هستند که به غزلیات شهرت دارند. گرایش حافظ به شیوهٔ سخن‌پردازی #خواجوی_کرمانی و شباهت شیوهٔ سخنش با او مشهور است. او از مهم‌ترین اثرگذاران بر شاعران پس از خود شناخته می‌شود.

🌷حافظ در طول زندگی خود با بسیاری از سلاطین و درباریان تعامل داشت و با اهل علم و ادب و شعر هم هم‌نشینی داشت و از احوال صوفیان و درویشان زمانش هم باخبر بود اما خودش هرگز در هیچ از این گروه‌ها قرار نگرفت. کنایه‌های تلخ و تندی که در دیوانش به صوفیان فریبکار و سلاطین متظاهر به دین‌داری زده است، اثباتی بر این ادعا هستند. حافظ هیچ گناهی را سنگین‌تر از #مردم‌فریبی و #ریاکاری نمی‌دانست و همواره به افراد متظاهر در اشعارش می‌تاخت.

💐هیچ نشانه‌ای مبنی بر نابودی بخش عمده‌ای از اشعار حافظ در دست نیست و با توجه به شهرت حافظ در حیاتش، می‌توان چنین پنداشت که انتقال سروده‌هایش ادامه داشته و بر فرض درستی این موضوع، به‌نظر می‌رسد حافظ شاعر پرکاری نبوده‌است. دیوان اشعار حافظ نزدیک به ۵۰۰ غزل — که هر کدام معمولاً میان ۷ تا ۱۲ بیت دارند — دربردارد و سروده‌های دیگرش شامل قصیده‌ها، مقطعات، مثنوی‌ها، رباعیات و مانند آن‌ها، بسیار اندکند و اهمیت کمی دارند.

🌷حافظ بسیار بلند طبع بود و با این‌که خودش تنگ‌دست بود، آبروی فقر و قناعت را حفظ می‌کرد. #خلوت‌گزین بود و ظاهری ساکت و آرام داشت امّا در باطن،دارای روحی بسیار سرکش بود. از مادیات و دروغ و فریبکاری و تظاهر به دین‌داری به حدی تنفر داشت که #رندی و #قلندری را ستایش می‌کرد و خود را رند و خراباتی می‌دانست. زیرا در خرابات دیگر کسی تظاهر به صلاح و پارسایی نمی‌کند و در آن‌جا همه حقیقت وجودی خود را نشان می‌دهند.

💐 موسیقی بیرونی همان وزن عروضی شعر است. ذوق و احساس حافظ در قلمرو وزن، بسیار لطیف و نیرومند است و فرم غنایی پراحساس غزل‌هایش اختصاصاً به شعر او تعلق دارد. شکی نیست که یکی از اهداف اشعار حافظ، تطبیق بر دستگاه‌های آواز ایرانی بوده و بی‌گمان حافظ #موسیقی‌_شناس یا #موسیقیدان بوده‌است. افزون‌براین، شواهدی در شعر حافظ موجود است که نشان از صدای خوش حافظ دارد و آشنایی‌اش با گوشه‌های موسیقی ایرانی را تأیید می‌کند.

🌷به‌باور شبلی نعمانی، حافظ نخستین شاعری است که وسعت دامنهٔ موضوعات غزل را — با حفظ زبان تغزلی آن — از عشق به اخلاق، فلسفه، عرفان، وعظ و حتی سیاست گسترانید. شبلی و نیز بسیاری از منتقدان پس از او، مجموعهٔ صُوَرِ خیال و بن‌مایه‌های متمرکز بر شخصیت «رند» را از ویژگی‌های مهم شعر حافظ برشمرده‌اند. حافظ بیش از مبتکر بودن، شاعری به‌کمال‌رسانندهٔ سنتِ خوبِ آفریدهٔ گذشتگان بود. در توصیف کلی شعر حافظ می‌توان دو نکته ذکر کرد: یکی فشردگی بسیار در به‌کاربستن عناصر مختلفِ رسیده از سنت سده‌های پیشین، و دیگری توانایی سبک‌شناسی و بهره بردن از اصول بلاغت که هیچ‌یک از غزل‌سرایان دیگر را همتایی آن نبود.

t.center/sokhansarayann 🎻