📚 سخن پروران🖋

...درعرصه قیامت وهنگامه حساب
در زمره گروهِ سیه نامه ها شدن

آسان تر است ،این همه ای دوست نزدمن
تا زینت المجالسِ خودکامه ها شدن.

✍ استاد #شفیعی_کدکنی

t.center/sokhansarayann 🎻

#پیرگلرنگ_من اندر حقِ ازرق پوشان
رخصت خُبث نداد ارنه حکایت هابود

حافظ در این بیت به جای اینکه بگوید #شراب ، می گوید پیر گلرنگ من ،و آنها که مقصود او را در نیافته اند سعی کرده اند داستانهایی بسازند و پیر و مرشدی به نام گلرنگ در زندگی حافظ جعل کنند.

اما حقیقت قضیه این است که در زبان هنری او، "پیر گلرنگ" همان شراب است که به اعتبار کهنگی پیر است و به اعتبار سرخی، گلرنگ.
او نمی گوید «شراب» کهنه می گوید پیر گلرنگ من، ودر همین مصراع به جای صوفیان یا اصحاب خانقاه که حافظ آنها را همیشه مسخره می کند می گوید #ازرق_پوشان و نمی گوید صوفیان تا زبان از هنجار مبتذل و عادی و ناموسی خود فراتر رود و از تقابل رنگهای سرخ و کبود در ین مصراع که نتیجه حضور دو واژه «گلرنگ» و «ازرق» است تابلو رنگی عجیب خود را می آفریند.

✍ #شفیعی_کدکنی
📕این کیمیای هستی/ص۳۸۳

t.center/sokhansarayann 🎻

#عادت
در #عبادت!


یکی از ظریفترین نکاتی که در اندیشه بزرگان عرفان ما نهفته است همین مسأله رابطه معکوس میان #عادت و #حقیقت است. در نظر عرفای ما، هر چه به عادت نزدیک شویم از حقیقت دورتر شده ایم و با شکست عادت هاست که می توان به حقیقت رسید.
فرید الدین عطار در یکی از تمثیل های خود از زبان ابلیس حکایتی آورده که عین این اندیشه را به زیباترین وجه ممکن، تصویر می کند خلاصه مطلب به زبان ساده این است که مسیح، ابلیس را مشغول سجده خداوند دید، گفت: این چه کاری است که می کنی؟
گفت: من از عهد قدیم روزگار وصال حق چنین عادت کرده ام مسیح در پاسخ او می گوید: آگاه باش که آنچه از سر عادت برخاسته باشد بر درگاه او از ارجی ندارد و با حقیقت آن را سر و کاری نیست.
#عطار در #مصیبت_نامه می گوید.

سجده ای می کرد ابلیسِ لعین
گفت عیسی در چه کاری این چنین؟

گفت من بیش از همه عمری دراز
سجده عادت کرده ام زان گاه باز

عادتم گشته است این زان می کنم
گر همه سجده است تاوان می کنم

عيسي مریم بدو گفت: ای سَقَط
می ندانی هیچ و ره کردی غلط

تو یقین می دان که اندر راه او
نیست عادت ، لایقِ درگاهِ او

هر چه از عادت رَود در روزگار
نیست آن را با حقیقت هیچ کار


📕این کیمیای هستی
✍ استاد #شفیعی_کدکنی

t.center/sokhansarayann 🎻

#شارل_بودلر شاعر ونویسنده فرانسوی می گوید:
"هر #هنری از #گناه سرچشمه می گیرد."

این سخن بودلر شباهت عجیبی به نظر برخی از حکمای مسلمان دارد که گفته اند، #ایمان_کامل نمی تواند با خلاقیت هنری جمع گردد.
به باور #شفیعی_کدکنی توفیقِ هر اثر هنری بستگی دارد به میزان تجاوزش به حریم تابوهای یک جامعه.!
#تابو درمعنای عام آن شامل هرنوع مفهوم "مسلط" یا "مقدس" در محیط اجتماعی می باشد.بویژه از این دیدگاه که مورد سوء استفاده حاکمیت ها وقدرتهاقرار می گیردو جامعه را ازسیر تکاملی باز می دارد...

t.center/sokhansarayann 🎻

دیدار استاد #شفیعی_کدکنی
از مزار مرحوم هوشنگ ابتهاج (سایه)،
چهارشنبه، ۹ خرداد ۱۴۰۳،
#رشت

‌نشودفاشِ کسی آنچه میان من وتوست
تا اشاراتِ نظر ، نامه رسانِ من توست

گوش کن با لبِ خاموش سخن می‌گویم
پاسخم گوبه نگاهی که زبانِ من وتوست...

⏰ ۱ دقیقه و۲۵ ثانیه

t.center/sokhansarayann 🎻

جامی‌ست که عقل‌آفرین می‌زنَدَش...

#خیام
🎤 #شفیعی_کدکنی

⏰ ۳۴ ثانیه

t.center/sokhansarayann 🎻

... باید بچشد عذابِ تنهایی را
مردی که زعصرخودفراترباشد.

#شفیعی_کدکنی
🎤 رشیدکاکاوند

⏰ ۲۱ ثانیه

t.center/sokhansarayann 🎻

استاد #شفیعی_کدکنی از زنده یاد دکتر #بدیع_الزمان_فروزانفر و ارادت وافر او نسبت به شیخ اجل سعدی بزرگ ،می گوید.

⏰ ۲۸ ثانیه

محمدحسین بُشرویه‌ای (۱۴ شهریور ۱۲۷۶ – ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۹) شناخته‌شده به نام بدیع‌الزمان فروزانفر؛ ادیب، نویسنده، مترجم، سراینده و پژوهشگر ادبی ایرانی و مدرس دانشگاه برجسته در زمینهٔ زبان و ادبیات فارسی بود. او یکی از مولوی‌پژوهان بزرگ امروزی بود و در این زمینه آثار ارزشمند گوناگونی را نگاشت. فروزانفر همچنین سال‌ها استاد کرسی‌دار ادبیات فارسی در دانشگاه تهران و نیز از کارمندان فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود.
در سالروز میلاد فروزانفر یادش را گرامی می داریم وخدمات ارزنده وبی بدیلش به فرهنگ وادب ایران زمین را ارج می نهیم.
t.center/sokhansarayann 🎻

رویِ تو ز یک جلوهٔ آن حُسنِ خداداد
صد‌رنگ گُل آورده به صحرایِ نگاهم

تو لحظهٔ سرشار بهاری که شکفته‌ست
در باغِ تماشای تو گُل‌های نگاهم

#شفیعی_کدکنی
📕زمزمه‌ها

⏰۳۲ ثانیه
t.center/sokhansarayann 🎻

در روزهای آخر اسفند،
کوچِ بنفشه‌های مهاجر،
زيباست.
در نيم‌روزِ روشنِ اسفند،
وقتی بنفشه‌ها را از سايه‌های سرد،
در اطلسِ شميمِ بهاران
با خاک و ريشه
- ميهن سیّارشان –
در جعبه‌های کوچکِ چوبی،
در گوشهٔ خيابان می‌آورند:

جوی هزار زمزمه در من
می‌جوشد:
ای کاش...
ای کاش، آدمی وطنش را
مثلِ بنفشه‌ها
(در جعبه‌های خاک)
يک روز می‌توانست،
همراهِ خويشتن ببرد هر کجا که خواست.
در روشنای باران،
در آفتابِ پاک.

#شفیعی_کدکنی

t.center/sokhansarayann 🎻

هنگام قول، آمرِ معروف و در عمل
از هیچ مُنکَری نبود اجتنابتان

بسیار ازین #نفير نفسگیرتان گذشت
کو افعی‌ای که نعره زند در جوابتان

#شفیعی_کدکنی
نفیر = فریاد

t.center/sokhansarayann 🎻

... در دوردستِ باغِ برهنه چکاوکی،
برشاخه می سراید،

این چندبرگِ پیر،
وقتی گسست از شاخ،
آن دم جوانه های جوان
باز می شود.

بیداریِ بهار،
آغاز می شود.

✍ #شفیعی_کدکنی
📕گزینه اشعار _ص ۴۸

t.center/sokhansarayann 🎻

...باید بچشد عذاب تنهایی را ،
مردی که زعصرخودفراترباشد.

استاد #شفیعی_کدکنی

بااجرای #رشیدکاکاوند

⏰۲۲ ثانیه

t.center/sokhansarayann 🎻

اگر #خاقانی نبود #حافظ بوجودنمی آمد!

استاد #شفیعی_کدکنی

⏰۳۲ ثانیه

t.center/sokhansarayann 🎻

عیارسنجیِ خورشید کار شب پره شد !

استادمحمدرضا #شفیعی_کدکنی

پ.ن
آخرین دفتر شعر استاد درنوبت سنجش وتایید وزارت ارشاد!!! 😒

t.center/sokhansarayann 🎻

هیچ شاعری(هنرمندی) نمی تواند #بدجنس باشد.

استاد دکتر #شفیعی_کدکنی

⏰۳۸ ثانیه

t.center/sokhansarayann

هنرِ کتاب نخواندن !!!

#ایرج_شهبازی

در یکی از روزهای سال ۱۳۸۴یا ۱۳۸۵، دکتر #شفیعی_کدکنی، در کلاس دورۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، در دانشگاه تهران، دو دستِ خود را به حالت تکبیرِ نماز، تا برابر گوش‌ها بالا آوردند و فرمودند: استاد بدیع الزمان #فروزانفر یک روز، به همین حالت دستان‌شان را بالا آوردند و فرمودند:

«استادِ ما، ادیب، ده جلد کتاب خوانده بود».

منظور استاد فروزانفر از «ادیب» همانا #ادیب_پیشاوری ، از بزرگترین استادانِ ادبیات فارسی و عربی، در سدۀ گذشته است. روز سه‌شنبه، دوم خردادماه ۱۳۹۶، از استاد رسول شایسته که ایشان هم از دانشجویانِ استاد فروزانفر بوده‌اند، دربارۀ این جمله پرسیدم و ایشان هم تأیید کردند که آن استاد بزرگ، در حقِ ادیب پیشاوری چنین سخنی گفته است.

اکنون که سندِ این روایت استوار شد، بهتر است که نگاهی به دلالتِ آن بیندازیم. مطلبِ شگفت‌آوری که از این سخن به دست می‌آید، آن است که ادیب پیشاوری، با مطالعۀ تعداد بسیار اندکی کتاب، به یکی از بزرگترین استادانِ زمانۀ خود تبدیل شده بودند و کسانی که چندین برابر ایشان کتاب خوانده و مطالعه کرده بودند، هیچگاه نتوانستند به جایگاهِ رفیع ایشان در دنیای ادبیات نزدیک شوند. به نظر می‌رسد رازِ این مطلب در «هنرِ کتاب خواندن» و از آن مهم‌تر در «هنر کتاب نخواندن» است؛
👈یعنی برای دانشمند شدن علاوه بر آنکه نیاز داریم به کتاب خواندن، باید این هنر را داشته باشیم که تشخیص بدهیم چه کتاب‌هایی را «نباید» بخوانیم.

گفتنی است که در هر زمینه‌ای از دانش‌های بشری، تعدادِ منابع دست اول از انگشتان دست درنمی‌گذرد و تقریباً همۀ کتاب‌ها و مقالات و پایان‌نامه‌ها از درونِ همین کتاب‌های اندک پدید می‌آیند؛ بنابراین برای متخصص شدن در هر رشته‌ای، بهتر است که مستقیماً به سراغ همین منابع و #مراجع_دست_اول برویم و بیهوده عمر خود را بر سر مطالبِ دست دوم و دست سوم تلف نکنیم.

کم نیستند کسانی که ده‌ها و صدها کتاب و مقاله و پایان‌نامه و گزارش دربارۀ یک موضوع خوانده‌اند و ده‌ها سخنرانی دربارۀ آن موضوع گوش داده‌اند، ولی هیچگاه در آن حوزه صاحب‌نظر نشده‌اند و هستند کسانی مانند ادیب پیشاوری که با مطالعۀ عمیق و دقیق چند کتاب، نامی جاوادانه از خود به یادگار گذاشته‌اند؛ برای نمونه ادیب پیشاوری کتاب #مطوّل را که از برترین منابع دست اول در حوزۀ علوم بلاغی است، در حافظه داشتند و بارها و بارها آن را به دقت تمام خوانده بودند. روشن است که فراگیریِ دقیق مطوّل او را از مطالعۀ بسیاری نوشتجات دست دوم بی‌نیاز کرده بود. #استادفروزانفر هم، در قیاس با بسیاری از استادان زمانۀ خود، کتاب‌های زیادی نخوانده بود، ولی «کتاب‌های خوبِ کمی» را «خوب» خوانده بود.

بنابراین برای پیشرفت در هر زمینه‌ای از معارف بشری، خوب است به این دو نکته توجه کنیم:

👈اولاً مراجع و منابعِ اصلی و مادر را که تعدادشان معمولاً اندک است، بخوانیم و
👈ثانیاً این کتاب‌های خوب را بارها و بارها با دقت تمام بخوانیم، آنها را عمیقاً بیاموزیم، در آنها نیک درنگ کنیم و آنها را درونی کنیم.

اینجاست که می‌گوییم باید «هنرِ نخواندنِ کتاب‌های دست دوم» را آموخت.

t.center/sokhansarayann 🎻

#شفیعی_کدکنی

راهت به هنر، هرچه رهاتر باشد
بارهروِ روح آشناتر باشد

زان پنجره شگرف،چون درنگری
آن لحظه خدا نیز خداتر باشد!!

t.center/sokhansarayann 🎻

#شفیعی_کدکنی :

بیا وپرده ای در ساز من باش
رهایی را پرِ پرواز من باش

ازین شب ،تابه شهر صبح پوید
چراغی در رهِ آواز من باش.

📙گزیده اشعار

t.center/sokhansarayann 🎻

شعر #عقاب
سروده مرحوم #پرویزناتل_خانلری
باصدای شاعر

...گفت این خاصیت مردار است
عمر مردارخوران بسیار است!...

از دید ادیب معاصر #شفیعی_کدکنی این شعر یکی از ده شعر برتر تاریخ ادبیات ایران است.

زاغ در این شعر مظهر #مردارخواری وتغذیه از پلیدی هاست چونان انسانهای چسبیده به دنیا که برای حیات ننگین حاضرند تن به هر ذلت وخواری دهند.
عقاب اما مظهر #آزادگی است که تن به مردارخواری وتغذیه از کردار پلید نمی دهد و در پیچ وخم باد های مخالف وجانکاه روزگارش  اگرچه بر بلندای عظمت است اما عمرش کوتاه است
چنانچه آزادگان عالم چنین اند.

⏰ ۹ دقیقه

t.center/sokhansarayann 🎻