سبک شناسی شعرپارسی
۲)سبک ادبی
#عراقی:
📔سَبکِ عراقی به سَبکی از شعر پارسی گفته میشود که از اواخر قرن ششم تا قرن نهم هجری رواج و ادامه داشتهاست. نام این سبک از عراق عجم گرفته شدهاست، امّا رواج این سبک محدود به سرزمین عراق عجم نبود و در نواحی دیگر نیز رواج داشت.
#ابوالفرج_رونی، سید حسن غزنوی و جمالالدین اصفهانی از بنیانگذاران و کمالالدین اصفهانی،
#سعدی،
#عراقی و
#حافظ از نمایندگان این سبک بهشمار میروند.
📓سبک عراقی با روی کارآمدن سلجوقیان در خراسان آن روز و اتابکان در عراق و آذربایجان بهوجود آمد. در این زمان (سدهٔ ششم) بخشهایی از غرب ایران را نیز عراق میگفتند، امّا برای تمایز با بخش میانرودان، آنجا را عراق عرب و اینجا را عراق عجم مینامیدند. در این زمان گرانیگاه ادبی ایران به آذربایجان و عراق عجم منتقل شد. سبک عراقی به لحاظ تاریخی دوره مغولان و ایلخانان و تیموری را در بر میگیرد و از قرن هفتم تا قرن نهم ادامه دارد.
📔زمانی که مغولان خراسان را به خاک و خون کشیدند دانشمندان و ادیبانی که جان به سلامت بردند ناگزیر به اصفهان، شیراز، بغداد و دیگر مناطقی که رفاه مادی و ذخایر معنوی آنها از نهب و غارت مغولان در امان مانده بود گریختند. در نتیجه انهدام بغداد، طبعاً، نفوذ عربی برافتاد و امیران محلی، خواه ترک یا ایرانی، همگی مروج زبان و ادب فارسی بودند. شعری که از ویرانههای خراسان مهاجرت کرد، در باختر، میهنی تازه یافت و «سبک عراقی» جلوهگاه آن گشت.
📓اساس سبک عراقی همان سبک خراسانی ست با این تفاوت که در آن واژههای عربی فراوانتر شده و نیز بهدلیل جابهجایی مراکز قدرت و گسترش علوم در حوزههای آموزش علمی و فرهنگی شهرهای مختلف ایران، واژههای علمی و حِکمی و فلسفی و دینی و نجوم و پزشکی در آثار شاعران وارد شده و رنگ و جلوهٔ خود را به شعر شاعران سبک عراقی بخشیدهاست.
📔در این سبک، قصیده بیشتر جای خود را به
#غزل، و سادگی و روانی و استحکام جای خود را به لطافت و کثرت
#تشبیهات و
#تعبیرات و
#کنایات زیبا و تازه و در عین حال دقیق و باریک داد و واژههای عربی نیز فزونی گرفت. با ورود تصوف و عرفان در شعر، گویندگان عارفی چون سنایی، عطار، مولوی، حافظ و دهها شاعر دیگر ظهور کردند. در ضمن مضامین اخلاقی و تربیتی و پند و اندرز جای مدایح مبالغهآمیز را گرفت.
📓#عشق و
#عرفان و
#اخلاق از درونمایههای رایج در این سبک است. غزل که ابتدا انوری آن را بهصورت یک نوع جدید ارائه میدهد، در شعر بیشتر شاعران این دوره آزمایش میشود. با اینهمه اوج آن در غزلهای سعدی و حافظ جلوهگر میشود.
t.center/sokhansarayann 🎻