روز + نامه - نگین حسینی

وقتی قوانین واپس گرا به بی اطلاعی و بی شعوری دامن میزند

"پسرک" هشت ساله است و اوتیسم دارد. پدر او مرتبا در مورد پسرک می نویسد و در رسانه های اجتماعی، اطلاع رسانی می کند. دیروز پسرک به همراه مادرش به فرودگاه مهرآباد رفته ولی در دو مرحلۀ بازرسی، به او اجازه نداده اند وارد اتاق زنان شود. توضیحات مادر بی فایده بوده و پسرک را هر دوبار از مادر جدا کرده و به بازرسی مردان فرستاده اند. در بازرسی اول پسرک با رفتارش (که پدرش بال بال زدن نامیده) اعتراضش را بیان می کند اما ماموران فرودگاه در حال تمسخر او بوده اند. در بازرسی دوم، وقتی مادر پسرک از اتاق زنان خارج می شود، پسرک را نمی بیند و بعد از ده دقیقه جستجو، او را لرزان و در حال گریه، در گوشه ای نشسته پیدا می کند.

این شاید یک نمونه از صدها مواردی باشد که در طول یک روز عادی برای افراد اوتیسم و خانواده های آنها اتفاق می افتد. باوجود افزایش تعداد منابع اطلاع رسانی و آگاهی بخشی در مورد شرایط متفاوت زندگی، معلولیت ها، بیماری ها و به خصوص اوتیسم، و حضور مستقیم خانواده هایی که فرزند اوتیسم دارند در جریان اصلی اطلاع رسانی و آگاهی بخشی، متاسفانه هنوز بدنۀ بزرگی از جامعه در رفتار مستقیم و عملی با این افراد مهارت و دانش و حتی شعور پایه ای لازم برای زندگی اجتماعی را نشان نمی دهد. هنوز بسیاری از مردم نحوۀ رفتار صحیح با تفاوت های جسمی، فکری و رفتاری را نمی دانند و در اولین واکنش، فرد متفاوت را تمسخر می کنند.

این ناآگاهی عمومی به کنار؛ حتی در بدنۀ سازمانهای عمومی، اداره ها و مراکز خدمات جمعی که محل مراجعۀ روزانه میلیون ها انسان متفاوت هستند نیز آگاهی و شعور عمومی در برخورد با تفاوتها دیده نمی شود. پرسنل مراکزی که هر روز با صدها هزار نفر مراجعه کننده با شرایط بدنی و فکری و روحی خاص روبرو می شوند، متاسفانه آموزش های لازم را در مورد شناسایی اولیه افراد مبتلا به اوتیسم و سایر تفاوتهای جسمی و فکری نمی بینند و اغلب با رفتاری تند و طلبکارانه، با مراجعان برخورد می کنند. حق و حقوق افراد متفاوت و خانواده های آنها دراین شرایط به شدت ضایع می شود و از نظر روحی و روانی آسیب می بینند.

ایستگاه های بازرسی فرودگاه ها یکی از مکان هایی است که این نوع برخوردهای نادرست و آسیب زننده به افراد معلول و دارای شرایط متفاوت به کرات در آنها دیده می شود. کسانی که معلولیت های جسمی دارند و از پروتز یا اندام مصنوعی استفاده می کنند، عموما مورد رفتاری توهین آمیز قرار می گیرند و مجبور می شوند عضو مصنوعی خود را حتی در جلوی دید دیگران، درآورند و از دستگاه های مخصوص بازرسی عبور دهند. این ساده ترین نوع تضییع حقوق افراد متفاوت است که با بهانۀ چک امنیتی، دهان منتقدان آنها بسته می شود. بازرسی جداگانۀ زنان و مردان در فرودگاه های ایران، شرایط سخت افراد متفاوت را دوچندان می کند. پسری هشت ساله که به سبب اوتیسم وابسته به مادر خود است و نمی تواند و نباید از او جدا شود، به دلیل قانونی ضدانسانی، دو نوبت از مادرش جدا می شود وهر دوبار به شکلی آسیب جدی می بیند. این داستانی است تکراری که هر روز و هر ساعت در فرودگاه ها و سایر مکان های عمومی تکرار می شود اما حتی اگر کسانی باشند که اعتراض کنند، فریاد آنها به جایی نمی رسد چراکه عموما پشت سر اینهمه بی اطلاعی و شعور اندک، قوانینی واپس گرا و ضد حقوق بشری در حال بازی کردن مداوم نقش های غیرانسانی خود هستند؛ قوانینی که شناسایی و اصلاح آنها کار سختی نیست اما کو گوش شنوا و ارادۀ عملگرا؟

همۀ ما که در حوزۀ اطلاع رسانی در مورد شرایط متفاوت زندگی، معلولیت ها و بیماری ها اطلاع رسانی می کنیم و بخش بزرگی از زندگی کاری و حرفه ای خود را روی بالابردن میزان آگاهی اجتماعی نسبت به این افراد و حقوق آنها گذاشته ایم، لحظه هایی تلخ تلخ داریم که گویی آب سرد روی همۀ کارها و تلاش هایمان ریخته می شود. ماجرایی که بر پسرک گذشت، یکی از لحظه های تلخی بود که این مدت تجربه کرده ام؛ هم تلنگری دیگر به من و امثال من که چقدر ناکام بوده ایم در اثرگذاری نه فقط روی عموم مردم، که روی تفکری سیستماتیک که خودش را در قوانین واپس گرا نشان می دهد.

پیشنهاد می کنم انجمن های مرتبط با حقوق معلولیت دست به کار شوند و روی شناسایی مراکز مراجعه های عمومی (مثل فرودگاه ها) و اصلاح قوانین ضد حقوق انسانی آنها متمرکز شوند.

*نگین حسینی، روزنامه نگار و فعال حقوق افراد دارای معلولیت
#اوتیسم #فرودگاه #حقوق_افراد_دارای_معلولیت #پسرک
@neginpaper