🔻ماجراهای تاریخی عجیب یک باغ در تهران
🔹باغی که امروز در انتهای خیابان سی تیر، خیابان میرزا کوچک خان در خیابان نوفل لوشاتو (سفارت روسیه) قرار دارد، در قدیم به
پارک اتابک مشهور بود.
🔹پارک اتابک یا باغ اتابک، باغ و بنایی بود در محله اعیاننشین تهران قدیم که به خواست میرزا علی اصغر خان اتابک مشهور به «اتابک اعظم»، صدراعظم سه پادشاه قاجار برای اقامت شخصی بر پا شده بود.
🔹پس از درگذشت میرزا علیاصغرخان اتابک، وارثان او
پارک اتابک را در آبان ۱۲۸۲ به یک ایرانی زرتشتی به نام ارباب جمشید جمشیدیان میفروشند. پس از چندی ارباب جمشید
پارک اتابک را برای دریافت وامی نزد بانک استقراضی ایران به رهن میگذارد و چون توان بازپرداخت بدهی خود در سر زمان معین را نداشته ناگزیر
پارک را به همان بانک میفروشد.
🔹در سپتامبر ۱۹۱۵ سفارت روسیه تزاری
پارک اتابک را برای خود اجاره کرد. دولت روسیه تزاری اجاره
پارک اتابک را تا سال ۱۹۱۷ پرداخته بود. پس از آن در روسیه انقلاب شد و دولت شوروی برای سفارتخانه خود در پامنار محلی را اجاره کرد.
🔹در ژوئن ۱۹۱۹ یعنی دو سال پس از انقلاب بلشویکی این
پارک را در برابر چهل هزار تومان در بانک شاهی گرو میگذارند. پس از این که به موجب عهدنامه ۱۹۲۱ تمام اموال غیرمنقول بانک مزبور به دولت ایران واگذار میشود، بانک ایران در اسفند ۱۳۱۰ بقیه طلب بانک شاهی را از بودجه دولتی پرداخته و
پارک را از گرو بیرون آورده و به مالکیت خود درمیآورد. در همان سالها محل وزارت مالیه ایران نیز برای مدتی به
پارک اتابک انتقال یافت.
🔹در قرارداد ۱۹۲۱ ایران و شوروی و به موجب فصل نهم در شهرهایی که قرار است کنسولگری روسیه شوروی تأسیس شوند و در آنها خانههایی متعلقه بانک استقراضی ایران وجود داشته، مطابق همین فصل به دولت ایران منتقل میشود.
🔹دولت ایران رضایت میدهد که یکی از آن خانهها مجانا برای استفاده مطابق انتخاب دولت شوروی برای محل کنسولگری روسیه واگذار شود که
پارک اتابک محل فعلی سفارت روسیه انتخاب میشود.
🔹 در دوران پهلوی و بعد از پایان جنگ جهانی دوم (با این عنوان که محل برای کنسولگری است نه سفارت)، دولت ایران بارها به سفارت شوروی تذکر داد است که محل سفارت را کند ولی سفارت شوروی (روسیه فعلی) به استناد آخر فصل نهم از قرارداد ۱۹۲۱ از تخلیه محل مزبور خودداری کرد. به این صورت این ملک همچنان در اختیار روسیه است.
🔹معمار ساختمان کاخ این
پارک، میرزا مهدی خان شقاقی (ممتحن الدوله)، اولین مهندس معمار (آرشیتکت) ایران است که طراحی و نقشهکشی آن را خود انجام داده و اجرای آن را نظارت کرده است.
🔸مهمترین اتفاقات این
پارک:
🔹درگیری قوای دولتی و شماری از نیروهای مجاهدین مشروطهخواه به رهبری ستارخان در این باغ روی داد.
🔹کنفرانس تهران از ۶ تا ۹ آذرماه ۱۳۲۲ با شرکت چرچیل نخستوزیر انگلستان، روزولت رئیسجمهور آمریکا و استالین دبیرکل اتحاد جماهیر شوروی پنهانی در همین محل که سفارت شوروی در تهران بهشمار میرفت، برگزار شد.
‼️این در حالی است که برخی به اشتباه باغ و عمارت عینالدوله از بناهای تاریخی دوره قاجاریه در خیابان جمالی و در محلهٔ پاسداران که امروزه محل «فرهنگسرای برگ» است را مکان وقوع این رخداد مهم تاریخی عنوان میکنند.
🔹اجرای نمایش آدم و حوا در این باغ با محوریت «آزادی زنان» نخستین تئاتر زنان در ایران بود. این نمایش توسط جمعیت نسوان وطنخواه با همکاری میرزاده عشقی نوشته شد و جمعیت نسوان وطنخواه درآمد فروش بلیط را برای مخارج کلاسهای اکابر زنان مصرف کرد.
#پارک_اتابک#سفارت_روسیهwww.instagram.com/miras_bashi@mirasbashi