مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام

📹 #کلیپ ویژۀ #فاطمیه
▪️ای کوثر خدا و ای پارۀ تن رسول!
طنین دادخواهی‌ات را از لابلای قرن‌ها شنیدم. اشک‌هایت را بر کوبه‌ی درهای کوچه پس کوچه‌های سرد مدینه یافتم و نشانِ کبودینِ تو را از قافله‌های سفر تاریخ، سراغ گرفتم...

مادرم!
روی‌گردانم از آنانی که بر ایشان خشم گرفتی و از آنان، روی برتافتی!
و دلداده‌ام به مولایی که هنگام تنهایی و مظلومیّتش، به او چنین گفتی:
«علی جان! جانم فدای جان تو، و وجودم سپرِ بلای تو!
همواره همراهِ تواَم: در خیر و خوشی،‌ با تواَم؛ و در سختی و گرفتاری نیز، با تو خواهم بود!»

#صدیقه_شهیده #ولایت
#شهادت #فاطمه_زهرا س #امیرالمؤمنین ع
#بیت_الاحزان #اول_مظلوم
▫️ #مرکز_فقهی امام محمد باقر علیه‌السلام
@shobeiryzanjani

🔰بحث از ولایت ولیّ بر اموال و نفوس صبیان
نویسنده: «علی معتمدی»

🔅بحث از ولایت ولیّ بر اموال و نفوس صبیان از دو جهت قابل طرح است: جهت اول این است که آیا ولیّ حتی نسبت به ایام بلوغ نیز بر اموال صبی ولایت دارد؟ و جهت دوم این است که آیا ولیّ حتی نسبت به ایام بلوغ، ولایت بر نفس صبی دارد یا خیر؟

🔹ولایت بر اموال نسبت به ایام بلوغ
شیخ طوسی در خلاف فرموده است: «إذا آجر الأب أو الوصي الصبي أو شيئا من ماله مدة، صحت الإجارة بلا خلاف، فان بلغ الصبي قبل انقضاء المدة، كان له ما بقي، و لم يكن للصبي فسخه... دليلنا: أن العقد على عين الصبي أو على ماله وقع صحيحا بلا خلاف، فمن ادعى أن له الفسخ بعد بلوغه فعليه الدلالة.»

🔸بررسی کلام شیخ طوسی
صاحب عروه در مقام اشکال به کلام شیخ طوسی فرموده است که این مطلب، صغرویاً درست نیست زیرا ولیّ نسبت به ایام بلوغ صبی، ولایت ندارد.
ولی ولایت ولیّ گرچه بقائاً و بعد از بلوغ صبی از بین می‌رود و اختیار با «مولّی علیه» است امّا فقهاء در باب اموال ولایت ولیّ را مطلق دانسته و قائلند که او می‌تواند حدوثاً حتی نسبت به ایام بلوغِ صبی با توجه به مصلحت او تصرف کند.
لذا ولیّ بناء بر اقتضاء مصلحت می‌تواند حتی در منافع متأخره اموال صبی، تصرف کند و ولیّ در اختیار، حکمِ خود مولّی علیهِ بالغ را دارد یعنی همان طور که «مولّی علیه» اگر بالغ می‌بود می‌توانست در منافع متأخره مال خود تصرف کند ولیّ نیز قبل از بلوغِ صبی، می‌تواند در منافع متأخره مال او تصرف کند و از اطلاق ادله‌ای که تصرف در اموال صبی با رعایت مصلحت را جایز دانسته است استفاده می‌شود که ولایت ولیّ، محدود نیست به موردی که مملوک صبی، بالفعل موجود است بلکه منافع مستقبلی را نیز شامل می‌شود که ملکیت صبی در مورد آن، فعلی است.

🔹ولایت بر نفوس نسبت به ایام بلوغ
در ولایت بر نفوس نیز بحث است که آیا ولیّ چنین ولایتی بر صبی دارد تا او را برای مدتی زائد بر بلوغ، اجیر شخصی دیگر کند؟
مرحوم آقای خویی در مقام انکار اطلاق ولایت بر نفوس فرموده است: «و أمّا بالنسبة إلى الصبي نفسه: فلم يدلّ أيّ دليل على ولاية الولي حتى بالإضافة إلى ما بعد البلوغ. نعم، في خصوص النكاح قام الدليل على الولاية على تزويج الصبي أو الصبيّة و لو كان الزواج دائماً، و أمّا في غيره فلم تثبت له هذه الولاية بحيث‌ يتمكّن من إيجاره للخدمة عشرين سنة مثلًا و لو تضمّن الغبطة و المصلحة. فلو آجره كذلك كانت الإجارة فيما زاد على البلوغ فضوليّة منوطة بإجازته بعد ما بلغ، فإنّ مجرّد عدم الدليل على الولاية كافٍ في عدم النفوذ و الافتقار إلى الإجازة.»
البته در غیر از باب نکاح، در باب حج مجنون و غیر ممیز هم مفاد ادله این است که اگر ولیّ به نیابت از آن دو احرام ببندد و در اثناء عمل، مجنون و غیر ممیز، عاقل و بالغ شوند، مسلماً احرامشان صحیح است زیرا ولیّ در حکم مولی علیهِ کبیر است و گویا «مولّی علیه» در فرض رشد و عقل احرام بسته است زیرا اصولاً ولایت، یک امر عقلائی است که شخصی، ولیّ افرادی می‌شود که از جهت رشد و عقل کمبود دارند و همان اختیارات مولی علیه را در فرض رشد و عقل، البته با رعایت مصلحت او داراست لذا همان طور که شخص عاقل و بالغ می‌تواند خود را نسبت به زمان حاضر و آینده اجیر کند ولیّ، نیز قائم مقام او می‌شود و می‌تواند مطابق مصلحت، او را اجیر کند.
و به نظر می‌رسد عرف برای باب حج و نکاح خصوصیتی قائل نیست زیرا عرف نسبت به شخصی که نمی‌تواند امور متناسب با شأن خود را انجام دهد، شخص عاقلی را به عنوان عقل منفصل او جایگزین می‌کند و محدودیت اختیارات این عقل منفصل به این که تا زمانی باشد و بعد از آن نباشد نیاز به تصریح دارد و ظاهراً مراد شیخ طوسی نیز همین است که حکم به نفوذ اجاره حتی نسبت به بعد از بلوغ کرده و فرموده است که به اجازه صبی بعد از بلوغ نیز نیازی نیست.

✳️جمع‌بندی
ولیّ در عقد اجاره بر اموال صبی حتی نسبت به ایام بلوغ ولایت دارد؛ زیرا در باب اجاره، صبی در حال حاضر، مالک فعلیِ منافع متأخره اموال خود می‌باشد نه این که بعد از بلوغ، مالک آنها شود و از اطلاق ادله‌ای که تصرف در اموال صبی با رعایت مصلحت را جایز دانسته است استفاده می‌شود که ولایت ولیّ، به موردی که مملوک صبی، بالفعل موجود است محدود نیست، بلکه منافع مستقبلی که ملکیت صبی در مورد آن، فعلی است را نیز شامل می‌شود.
همچنین ولیّ نسبت به نفس صبیّ حتی نسبت به بعد از بلوغ ولایت دارد؛ زیرا عرف نسبت به شخصی که نمی‌تواند امور متناسب با شأن خود را انجام دهد، شخص عاقلی را به عنوان عقل منفصل او جایگزین می‌کند و محدودیت اختیارات این عقل منفصل به این که تا زمانی باشد و بعد از آن نباشد نیاز به تصریح دارد.


👈متن کامل مقاله را اینجا بخوانید:
http://bit.ly/mfeqhi168

#فقه
#ولایت
#یادداشت_محقق

___
🌐کانال مرکز فقهی امام محمد باقر علیه‌السلام
@mfeqhi