#زیافت_رکیک_تاویل_مگس🔵 آن مگس بر برگ ِ کاه و بولِ خر
همچو کشتیبان، همی افراشت سَر
🔵گفت: من دریا و کشتی خوانده‌ام
مدّتی در فکرِ آن می مانده‌ام
زیافت: ناخالصی، تباهی، نادرستی
بولِ خر: ادرار خر
رَکیک: سست، ناپسند، ضعیف
سرافراشتن: سربلند بودن، نیکنام بودن
✅آن مگس ادعای آشنایی با دریا و علم کشتی‌رانی داشت. روی برگ کاهی روان بر ادرار خر، نشسته و با غرور ، احساس سربلندی و افتخار می‌کرد و می‌گفت: من دربارهٔ دریا و کشتی علم و دانایی دارم و مدّت‌ها درباره دریا و کشتی‌رانی در دریا مطالعه و کسب علم کرده‌ام و اندیشیده‌ام.
تشبیه کسانی که قرآن را طبق سلیقه و میل خود تفسیر می‌کنند به مگس
🔵اینک این دریا و این کشتی و من
مردِ کشتیبان و اهل و رای زن
اهل: شایسته
رای‌زن: عاقل و دانا، مشاور
✅اکنون این پیشاب و ادرار خر، دریای من است و این برگ کاه هم کشتی من است.
من هم کشتی‌بانِ شایسته و ماهری هستم که صاحب اندیشه و خرد هستم.
🔵 بر سرِ دریا همی راند او عَمَد
می‌نمودش آنقدر بیرون ز حد
عَمَد: قایق ساخته شده از شاخ و برگ درختان
حَد: اندازه
بیرون ز حد: بیش از اندازه
✅آن مگس بر کشتی و روی دریای ساختگی خود (یعنی روی برگ کاهی روان بر روی ادرار خر) قایق‌سواری می‌کرد و این دریا و قایق، در نظرش بیش از اندازه بزرگ و مهم بود.
🔵 بود بی‌حد آن چَمین نسبت بدو
آن نظر که بیند آن را راست؟ کو؟
چَمین: ادرار
✅ آن ادرار نسبت به مگس، بسیار پهناور و زیاد بود. امّا مگس نگاه واقع بینی نداشت که ادرار و پیشاب خر را آنچنان که هست ببیند.
نگاه واقع بین کجاست که واقعیت‌ها را آنگونه که هست، به شکل درست آن ببیند؟
🔵عالَمش چندان بُوَد کش بینش است
چشم چندین بحر هم، چندینَش است
عالمش: عالم او ، دنیای او
کَش: که او را
✅دنیای مگس به اندازۀ دیدگاه و بینش اوست، حتی چندین دریا هم با تمام وسعت و بزرگی که دارند، در فکر و بینش کوتاه مگس، کوچک و حقیر می‌شود.
🔸نکته:
انتقاد از انسان‌های کم ظرفیتی که هر چیزی را به قالب فکر و اندیشه خود در می‌آورند.
#شرح_مثنوی_جان #دفتر_اول #تصحیح_نیکلسون @masnavijan
