Har bir sohaga kirar ekansiz, unga doir qo’llanmalar, darsliklar bilan tanishish haqida o’ylaysiz. Ammo kopiraytingda sohaga oid kitoblar deyarli yo’q, desam ishonasizmi?
Birgina misol qilib, Maksim Ilyaxovning “Yoz, qisqartir” kitobini keltira olaman. Siz kopiraytingga kirdingizmi, albatta, o’qib chiqishingizni tavsiya qilaman. Xorij tillaridagi kitoblarni asliyatidan o’qisangiz ham sizni qo’llab-quvvatlayman. Ammo, hozircha, bizga tarjima qilinganlari kam.
Kopirayterga nima muhim?
Albatta, so’z boyligi. Buning uchun faqat va faqat sohaga oidlarini o’qing demayman. Bo’sh vaqtingiz bo’ldimi, badiiy asar o’qing. Abdulla Qahhor, Said Ahmad, O’tkir Hoshimov, Shukur Xolmirzayev, Xayriddin Sultonov… yana ko’p davom ettirishimiz mumkin.
Istagan asaringizni oling-da, o’qib chiqing. Undan avvalgi va keyingi yozgan matnlaringizni solishtiring. Natijasini o’zingiz ko’rasiz☺️
Sizga ham oddiygina qiziqish pul olib keladiganga o’xshamadi-a?!
Kechagina men ham shunday o’ylardim. Ammo kopirayting haqida yaxshiroq bilganimdan keyin fikrim batamom o’zgardi. Avvaliga o’zim eplayman, o’qishim shart emas dedim. Lekin bittagina reklama matni yoki ijtimoiy tarmoqlardagi postlarning ham formulasi borligini bilib, o’qishim kerakligini tushundim. Ezo Sarvarovnaning kursida o’qidim. Bundan tashqari, Maksim Ilyaxovning “Yoz, qisqartir” kitobi ajoyib qo’llanma bo’ldi. Hozirda ingliz adabiyotlari va kurslarini ham mo’ljallab turibman. Xullas, bu soha men uchun – dekretdagi ona uchun ayni muddaoligini tushundim.
Ishonavering, bu aynan sizning ham daromadingizga, qulay ishingizga aylanishi mumkin. Ayniqsa, o’qishni, yozishni sevsangiz.
Siz ham o’zingizni kopiraytingda sinab ko’rishga tayyormisiz?
Inson rivojlanishida turli bosqichlar bo’lishi tabiiy. Bu yo’lda hammaning o’ziga qo’ygan talablari, oldiga qo’ygan maqsadlari bo’ladi. Lekin baribir qizlarga biroz qiyin. Universitetni tugallab, turmushga chiqamiz, keyin dekret davri boshlanadi. Endi boshlangan ish bir muddatga to’xtab qoladi. Kimdir 2-3 yilda ishga qaytadi, kimdir qaytolmasligi ham mumkin. Bir tomondan, ayol uchun oila birinchi o’rinda.
Dekret tushkunlikka tushish davri bo’lmasligi kerak!
Farzandimiz uchun ham doim kayfiyati a’lo, rivojlanishdan to’xtamaydigan ona bo’lishimiz muhim. O’ylab qarasak, hammasi o’z qo’limizda. Dekretda o’z yo’nalishidan tashqari yangi-yangi kasblarni egallayotgan, qobiliyatlarini aniqlayotgan, yutuqlarga erishayotgan ayollar talaygina.
Shu o’rinda, sizga bir sirimni ochaymi?
Menda yomon odat bor, kitob o’qiyapmanmi, imlo xato chiqsa, qalamda to’g’rilab ketaman. Ijtimoiy tarmoqlarga kirdimmi, uslubiy xatolar to’la matnlarni o’qib charchayman. Reklama bannerlaridagi g’alizliklarga g’ashim keladi. Sarvarovna kanaliga a’zo bo’lishdan oldin bu sirim menga daromad olib kelishi xayolimga ham kelmagandi. Dekretda o’tirgan ayol uchun bu kanal haqiqiy topilma bo’ldi. Onlayn ishlash esa ayni muddao.
Bugun sentabrda o’qimoqchi bo’lgan kitoblarimni saralab oldim. Birinchisini Erkin Vohidovning “So’z latofati” kitobidan boshladim. Talabalik paytimda o’qigandim. Bunga ham 4-5 yil bo’libdi. Boya kitoblarim orasida ko’rdim-u, nimagadir qayta o’qigim keldi. Kitobni bu safar boshqacharoq anglarman deyapman. Qayta-qayta o’qish kerak bo’lgan kitob aslida, to’g’rimi?
Hafta davomida fikrlarimni, kitobdan sara joylarini berib boraman, fikrlashamizmi?
Sohaga endi kirib kelayotgan kopirayterlar ko’pincha bir xil xatolarni takrorlaydi. Imlo va punktuatsion kamchiliklar, sarlavhani to’g’ri qo’llamaslik shular jumlasidan. Lekin yana shunday xatolar borki, buni eslatib o’tish zarar qilmaydi.
Ortiqcha ma’lumotlar qo’shish shart emas
Matn xaridorni birdaniga “ushlab” qolishi kerak. Hozirgi zamonda odamlar uzun matnlarni o’qishga vaqt sarflashni xohlamaydi. Qisqalik va aniqlik bo’lmasa, shunchaki o’tkazib yuborishlari ham mumkin. Shuning uchun matnni uzun va ma’lumotlarga boy qilishga shoshilmang. Ortiqcha so’zlar ham shart emas. Kerakli va birinchi darajali ma’lumotlarni keltirib o’ting.
Ishonchsiz ma’lumotlar keltirmang!
Matn o’quvchi yoki xaridorlarni jalb qilishi uchun o’zingizdan to’qima ma’lumotlar qo’shmang. Sotuv matni uchun ma’lumotlarni olgach, mijoz bilan kelishib oling. Ishonchsiz manbalardan foydalanmang. Muhimi, yozayotganingiz qadriyatlaringizga mos kelsin.
Ishni mijozga topshirishdan oldin qayta tekshiring
Hech qachon shoshqaloqlik qilmang. Matnni mijozga yuborishdan oldin qayta tekshiring va tahrirga muhtoj joylarini to’g’rilang. Endi ish boshlagan kopirayter tajriba yig’gunicha matnni qayta-qayta o’qishi tavsiya qilinadi. Birgina nuqta yoki vergul ham sizning keyingi ishingizga ta’sir qilishi mumkin.
📝Kopirayterlar yana nimalarga e’tibor berishi kerak deb o’ylaysiz?
Bugun haqiqiy so’zsevarlar, ijodkorlar faslining boshlanishi.
Borliq ilohiy “Kun” (“Yaral”) so’zi bilan bunyod bo’lgan, deb aytiladi. Demakki, bu dunyoning boshi So’z, Yaratgan bizga bergan ilk ne’matlardan biri bu – So’z.
Matnazar Abdulhakimning bir gapi bor: “So’z, avvalo, amaldir”. Aytayotgan, yozayotganimizga amal qilar ekanmiz, bu ilohiy yaratiqning uvoliga qolmaymiz. Yaxshimi yoki yomon, uning qudratiga, axiyri, guvoh bo’lib boraveramiz. Mana shu yo’lda barcha so’zsevarlar toyinmasdan o’tishini tilayman. Biz kutgan fasl esa barcha ijodkorlar uchun barakali bo’lsin.
“Zarif inson So’z qadriga yetadi”. Aslida, so’zlayotgandagi, yozayotgandagi har bir so’zimiz uchun javobgarmiz. Hech birimizning odamlar vaqtini behuda gaplar bilan olishga haqqimiz yo’q. Shularni anglagan holda, kanalga xush kelibsiz deyman. Siz uchun foydali, xayrli bo’lishiga ishonaman.
Kopirayting haqida, So’z haqida va o’zimiz haqimizda siz bilan birgalikda yozamiz!
