کارگاه دیالکتیک

سوسیالیسم مرد؛ زنده باد سوسیالیسم!

درباره‌ی مرحله‌ی تاریخیِ کنونیِ جنبش سوسیالیستی


مصاحبه گروه‌ کلکتیو (آلمان) با چیدَم چیدملی (Çiğdem Çidamlı)

ترجمه: نیما صبوری


 -----

توضیخ کارگاه: متن حاضر ترجمه‌ی گفتگویی‌ست که گروه کلکتیو (آلمان) در تابستان ۲۰۲۰ با چیدم چیدملی، یکی از اعضای سابق جنبش «خانه‌های مردم» (Halkevleri) در ترکیه انجام داده است. محور اصلی این گفتگو چالش‌ها و امکانات بازیابی و توسعه‌ی رویکردی جدید به سوسیالیسم در عصر حاضر است. رفیق چیدم،‌ که فعلا در جنبش فمینیستیِ ترکیه فعال است، در پرتو تجربیات‌اش در جنبش‌های مردم‌بنیاد (توده‌ای) از ابتدای دهه‌ی ۱۹۹۰،‌ ایده‌های در خور توجهی در این زمینه طرح می‌کند. انتشار ترجمه‌ی این مصاحبه با هدف دامن‌زدن به بحث جمعی حول بدیل سوسیالیستی و مبارزه‌ی سوسیالیستی در فضای چپ ایران انجام می‌گیرد؛ بحثی که با گسترش خیزش انقلابیِ ژینا بی‌گمان موضوعیت بیشتری یافته است.  آبان ۱۴۰۱

-------

فرازی از متن:

از دید من مهم‌ترین سوال برای نیروهای چپ انقلابی چنین است: پس از شکست سوسیالیسم به‌عنوان یک جنبش تاریخی و به‌طور کلی، چگونه می‌توان دوران جدیدی از یک جنبش سوسیالیستی خود–رهایی‌بخش را برپا کرد؟ نقطه‌ی عزیمت سازمان ما در آغاز دهه‌ی ۱۹۹۰ این بینش بود که دوران تاریخی سوسیالیسم به‌پایان رسیده است. این پایان نه‌تنها با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، بلکه با افول جنبش جهانی سندیکایی، جنبش‌های سیاسی و همه‌ی سازمان‌ها، مفاهیم، ایدئولو‌ژی‌‌ها و چارچوب‌های آنها پیوند داشت. ما در پایان نخستین دوران تاریخی سوسیالیسم قرار گرفته بودیم – دورانی که از قرن نوزدهم شروع شد و تا اوایل دهه‌ی ۱۹۹۰ ادامه یافت – و لذا به بحث و گفتگوی مفصل درباره‌ی بنیادهایی پرداختیم که بتوان بر پایه‌ی آنها یک دوره‌ی تاریخی جدید سوسیالیسم را بنا کرد.

در اوایل دهه‌ی ۱۹۹۰، ما فکر می‌کردیم که اگر شکل جدیدی از جنبش طبقاتی، یعنی شکل جدیدی از مبارزه‌ی طبقاتی را بسازیم، دوره‌ی تاریخی جدیدی از سوسیالیسم می‌تواند بر پایه‌ی آن آغاز شود. زیرا مرحله‌ی قبلی سوسیالیسم بر شکل خاصی از مبارزه‌ی طبقاتی بنا شده بود. و این ما را به نخستین پرسش‌های بنیادی مشخص‌تر هدایت کرد: امروزه طبقه به‌چه معناست؟ ترکیب درونی طبقه چگونه است؟ امروزه رد طبقه‌ی کارگر را در کجا می‌توان پیدا کرد؟
...

اما پس از سال ۲۰۰۸ حوزه‌ی سیاسی دگرگون شده است. پشتیبانی از «سیاست هویت» یا به‌بیان دقیق‌تر، سیاست هویتِ نئولیبرال، با چرخش آمرانه‌ی فرمان از بالا لغو شد و در کشورهای متعددی شاهد ظهور دولت‌هایی نئولیبرال با گرایشی نئوفاشیستی بوده‌ایم: از دولت‌های ترکیه، فیلیپین و روسیه، تا دولت‌های بولسونارو و ترامپ در برزیل و ایالات متحد. هدف همه‌ی آنها از بین‌بردن وحدت پرولتاریاست که اینک جمعیت آن در مقیاسی توده‌ای افزایش یافته‌ است. حال آن‌که در خلال این چرخش تاریخی، مجموع فعالیت‌های سیاسی مردم‌بنیاد، از جنبش‌های خودگردانی و دفاع از خود، تا جنبش‌های مردمی [از پایین] از نظر سیاسی قادر نبودند پاسخ درخوری به این تحولات سیاسی جدید بدهند.

اما با همه‌ی این‌ها، تلقی من این نیست که ما در موقعیتی شکست‌خورده و مستأصل قرار داریم. یعنی فکر نمی‌کنم ما همچنان بخشی از یک شکست تاریخی باشیم. بلکه ترجیح می‌دهم بگویم ما در آغاز یک دوره‌ی تاریخی جدید هستیم. اگر بپذیرید که ساختارهای متعارفی که پیش‌تر معرف یک چپ سوسیالیستی بودند، شامل مفروضات فکری و اَشکال قدیمی سازمان‌یابی، همگی فرومرده‌اند، همان‌گونه که ما طی اعتراضات گزی در ترکیه زنده‌نبودن آن‌ها را تجربه کردیم، شما هم می‌توانید موقعیت حاضر را همانند ما ببینید .

اما اگر به مصالح خود مبارزات نگاه کنید، در پس‌زمینه‌ی بحران‌های متعدد سرمایه‌داری، نمی‌توانید هیچ حوزه‌ای از زندگی را بیابید که تحت فشار سرمایه‌داری قرار نگرفته باشد؛ همه‌ی عرصه‌های مبارزه از این فشار تأثیر گرفته‌اند: نه‌فقط مبارزات روزمره‌ی کارگران،‌ بلکه مبارزات فمینیستی، جنبش اکولوژیکی و غیره. زیرا نئولیبرالیسم همه‌‌چیز را کالایی کرده است؛ همه‌چیز را. اینک همه‌ی این‌ عرصه‌های مبارزاتی به‌شدت تحت‌فشار مناسبات سرمایه‌داری هستند. اکنون به‌سختی می‌توان افرادی را یافت که به طریقی با کلیت طبقه‌ی پرولتاریا پیوندی نداشته باشند. هیچ موضوع روزمره را نمی‌توان به‌تصور درآورد که به سویه‌ی سیاسی تضاد طبقاتی در کلیت سرمایه‌داری مرتبط نباشد.

-------

دسترسی به متن مصاحبه:

https://kaargaah.net/?p=1295

نسخه‌ی پی‌ دی‌ اف:

http://pdf.kaargaah.net/154_Interview_Socialism_is_dead_Long_live_Socialism_Cidamli.pdf

نسخه‌ی ورد

-------

#Çiğdem_Çidamlı

#بدیل_سوسیالیستی
#بازسازی_جنبش_سوسیالیستی
#سوسیالیسم_از_پایین
#نظریه‌ی_انقلابی
#کار_مردم‌بنیاد
#کار_توده‌ای
#سازمان‌دهی_از_پایین

-----------

@kdialectic