مدرسه حاشیه

#گفتار

منطق دیالکتیک به‌مثابه روش‌شناسیِ ناچارِ تحلیلِ توسعه‌بخش

کمال اطهاری

مدرسه‌ی علوم انسانی حاشیه، آبان ۱۴۰۳

▫️

🛎 پنجشنبه‌عصرهای حاشیه

هفتمین برنامه از سلسله‌جلسات نژادپرستی

تخیلی دیگر از انسان

با ارائه منیژه سپاس

انسان بودن در پایه‌ای‌ترین سطح به چه معناست؟ چه زمانی مرد را از طبیعت بیرون کشیدیم و به افسانۀ سلطه او ایمان آوردیم؟ چگونه به این باور رسیدیم که تاریخ با او آغاز می شود؟ جداسازیِ «انسان» و «دیگری» یک پروژۀ استعماری، بورژوازی و پدرسالارانه است که ریشه در استثمار منابع دارد. اینکه سلطۀ اقتصادیِ مزبور بدون سلطۀ ذهنی تکمیل نمی‌شود ما را به این باور می‌رساند که رابطه‌مان با طبیعت را دوباره تصور کنیم و بدین ترتیب امکانی برای شکستنِ شالودۀ پارادایمِ مرکز-حاشیه فراهم آوریم.
انسان موجودی است قصه‌گو. و به همین خاطر، تغییر دادنِ داستان‌ها مسیری باز می‌کند برای اینکه در عصر فاجعۀ زیست‌محیطی و خشونت سیاسی امید به آینده را بازیابی کنیم. در این جلسه از رویکرد ضداستعماری بهره می‌گیریم تا برخی از بنیادی‌ترین پرسشهای ناظر انسان را به بحث بگذاریم.

🗓 پنجشنبه ۱ آذر
🕕 ساعت ۱۸

👥️ حضور برای علاقمندان آزاد و رایگان است.

#مدرسه_حاشیه

🛎 پنجشنبه‌عصرهای حاشیه

منطق دیالکتیک
به‌مثابه روش‌شناسیِ ناچارِ تحلیلِ توسعه‌بخش

با ارائه کمال اطهاری

🗓 پنجشنبه ۲۴ آبان

توضیح کارگاه:
ناانسان‌ها موجودات زنده‌ای هستند که در کنار ما زندگی می‌کنند و ما به آن‌ها وابسته هستیم بدون اینکه این وابستگی را به رسمیت بشناسیم. ما اغلب برعکس فکر می‌کنیم این ناانسان‌ها هستند که به ما وابسته هستند و بود و نبودشان را ما تعیین‌ می‌کنیم. در این دوره‌ی چهار جلسه‌ای در مدرسه حاشیه واقع در مرکز شهر تهران تلاش می‌کنیم در تمرینی جمعی قلمرویی را تعیین کنیم و در این قلمرو ناانسان‌هایی که در مجاورت ما زندگی می‌کنند را شناسایی کنیم و رابطه‌ی وابستگی دوطرفه‌مان را برای خودمان و هم‌کارگاهی‌ها آشکار کنیم.
در این کارگاه ابتدا با متن‌هایی که الهام بخش‌مان بوده‌اند آشنا می‌شویم؛ از متون قدیمی که ناانسان‌ها را برای ما جان‌بخشی کرده‌اند تا نمونه‌هایی از هنر معاصر که به موجودات غیرانسانی‌ عاملیت سیاسی و اجتماعی بخشیده‌اند. بعد از آن با تعیین قلمرویی مشترک در مرکز شهر، ناانسان‌های مورد نظرمان را انتخاب می‌کنیم وشیوه‌هایی برای ثبت آن‌ها را تمرین می‌کنیم. در نهایت لیستی از وابستگی‌های دو طرفه‌ خودمان و ناانسان‌ها تهیه می‌کنیم تا با کنار هم قراردادن این لیست، با هم، در -جایی- فرود بیاییم و این بار آن را از دریچه‌ی یک اقلیم مشترک و نه برنامه‌های شهری(انسان‌محور) این قلمرو را تماشا کنیم.

کارگاه حضوری

«ناانسان‌ها در مرکز شهر تهران»
گلرخ نفیسی

چهار جلسه
دوشنبه‌ ۵ و ۱۲ آذر
ساعت ۵ تا ۸ عصر

هزینه دوره: ۶۰۰ هزار تومان
برای ثبت نام به دایرکت یا تلگرام شماره ٠٩٠٢٦٨٠٩٨٦٦ پیام دهید.

🎥 سینمای مستند ایران - ٥
نمایش فیلم و گفتگوی جمعی با حضور فیلمساز

داخلی - تهران (محصول ۱۴۰۰)
کارگردان: آزادی مقدم

روایتی از زندگی روزمره‌ی سه زن که در همسایگی هم زندگی می‌کنند.

🕢 سه‌شنبه، ٢٩ آبان، ساعت ١٨:٣٠
تهران، قائم‌مقام فراهانی، نبش اعرابی ١، پلاک ٣٠، طبقه دوم
بهای بلیط: ١٥٠ هزار تومان

🧾تهیه بلیط:
واریز مبلغ به شماره کارت
۶۲۱۹۸۶۱۰۸۱۰۰۶۵۳۷
به نام طاهره اشراقی

صرف واریز کفایت می‌کند و نیازی به ارسال فیش واریزی نیست.

«دموکراسی و یگانه ایدئال اخلاقیِ انسانیت ... مترادف‌اند.» -دیویی
«گیرایی دیویی و پراگماتیسم در این مدعای ضدمتافیزیکی است که هیچ دادگاهی عالی‌تر از یک اِجماع دموکراتیک وجود ندارد.» -رورتی
«دموکراسی بیش‌ازهمه پیش‌شرطی است برای کاربست تمام‌عیار خرد برای حل مسائل اجتماعی.» – پاتنم

شرح دوره: «پراگماتیسم» درمقام سنتی فلسفی که نقطۀ اتکایش «پرکتیس»، «کنش»، «کارامدی»، و «کارکرد» است پیوند درهم‌تنیده‌ای با «دموکراسی» درمقام «ارزش» و/یا «روش» دارد. هدف اصلی درسگفتار حاضر مروری بر دفاعیه‌های پراگماتیستی از دموکراسی است که درکل بدنۀ اصلی «فلسفۀ سیاسیِ» این سنت را شکل می‌دهند. در این راستا، پس از ترسیم الگوهای متفاوت «دموکراسی» و شیوه‌های مختلف توجیه‌شان، و نیز مبانی «پراگماتیسم» و «فلسفۀ سیاسیِ» آن، به چهار الگوی اصلی دموکراسی برآمده از چند نسل متفاوت پراگماتیست‌ها می‌پردازیم: از کلاسیک‌ها، به روایت قوی دیویی از دموکراسی «مشارکتی» می‌پردازیم که «کمال‌گرایی دموکراتیک» نیز لقب گرفته است؛ از «نئوپراگماتیست‌»ها، به تز «تقدم دموکراسی بر فلسفۀ» رورتی و دفاع او از «لیبرال دموکراسی» و «آیرونیسم» می‌پردازیم؛ از «پراگماتیست‌های نوین»، از دفاعیۀ «معرفت‌شناختی» پاتنم از دموکراسی، که نوعی بازسازی تلقی دیویی است، سخن خواهیم گفت؛ و درآخر و از همین نسل، الگوی دموکراسی «سنجش‌گرانۀ» میساک را بررسی می‌کنیم که مبتنی است بر معرفت‌شناسیِ دیگر پراگماتیست کلاسیک، چارلز پِرس. در ضمن همۀ این مباحث، درهم‌بافتگی برداشت خاص پراگماتیست‌ها از مقولاتی همچون «شناخت»، «تجربه»، «زبان» و «واقعیت» با «نظریۀ دموکراسیِ» ایشان در کانون توجه است.

جلسۀ ۱: اصول پراگماتیسم؛ ارکان «فلسفۀ سیاسیِ» پراگماتیستی
جلسۀ ۲: دموکراسی همچون نوعی «شیوۀ زندگی» (دیویی)
جلسۀ ۳: لیبرال دموکراسی و «امید اجتماعی» (رورتی)
جلسۀ ۴: توجیه «معرفت‌شناختی» دموکراسی (پاتنم)
جلسۀ ۵: از معرفت‌شناسی تا دموکراسی «سنجش‌گرانه» (میساک)

📣 درسگفتار

دفاعیه‌های پراگماتیستی از دموکراسی
طرحی از فلسفۀ سیاسیِ پرکتیس‌بنیان

محمدرضا اسمخانی
حضوری، آنلاین، آفلاین

پنج جلسه
یکشنبه‌ها ۱۸ تا۲۰
شروع از ۴ آذر

هزینه دوره: ۶۰۰ هزار تومان
برای ثبت نام به تلگرام شماره ٠٩٠٢٦٨٠٩٨٦٦ پیام دهید.

درباره سینمای سوم
در حاشیۀ نمایش فیلم «شام آخر» ساختۀ توماس گوتی‌یرز آلئا

#مدرسه_حاشیه

.
📽 سینمای سوم - ۴
🔸 سینمای آمریکای لاتین (کوبا)
🔸️سینمای زنان
📺 نمایش فیلم داستانی

این راه یا راه دیگر (۱۹۷۴)

🎬 کارگردان: سارا گومز

اثری فمینیستی که به شیوه‌ای مستندگونه به چالش‌های اجتماعی و فرهنگیِ کوبای پس از انقلاب می‌پردازد. این فیلم با نگاهی نوآورانه فقر، نژادپرستی و مردسالاری را در زندگی مردم حاشیه‌نشینِ هاوانا به تصویر می‌کشد تا ببیند پس از انقلاب و پس از تغییر محله‌های فقیر به سکونت‌گاه‌های مدرن، فرهنگ ساکنان هم به همان سرعت تغییر می‌کند؟

🕢 سه‌شنبه ۲۲ آبان، ساعت ١٨:٣٠
تهران، قائم مقام فراهانی، نبش اعرابی ١، پلاک ٣٠، طبقه دومِ کافه پچ
بهای بلیط: ۹۰ هزار تومان
ظرفیت محدود
تهیه بلیط: : ۶۲۱۹۸۶۱۰۸۱۰۰۶۵۳۷
به نام طاهره اشراقی

پروژه سینمای سوم به همت سپید قائمی
زیرنویس فارسی از بردیا خواجوی

در توضیح سخنرانی:
علم منطق یا منطق دیالکتیک، روش‌شناسی ضروری برای شناخت ضرورت‌ها یا کلان‌روندهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، و تدوین الگوها، برنامه‌ها و استراتژی‌های شایسته و بایسته در این زمینه‌ها، برای کوتاه و کم‌رنج کردن پیمودن راه تکامل جوامع و در نهایت کل جامعه‌ی بشری است.
منطق صوری، «بودن، رخداد و ایستایی» را توضیح می‌دهد؛ اما منطق دیالکتیک با اعتبار بخشیدن به مقوله‌ی تضاد، «شدن، فرایند و پویایی» را شناسایی می‌نماید.

هگل به‌درستی معتقد بود که حقیقت با انطباق مفاهیم بر ابژه یا واقعیتِ موضوع شناخت حاصل می‌شود، و این انطباق با علم منطق یا همان دیالکتیک به‌دست می‌آید. در واقع دیالکتیک روش علمی انطباق وجوه مختلفِ شناخت (مفاهیم) بر واقعیت پدیده‌ها و پدیدارهای پویای طبیعی و تاریخی برای درک حقیقت است. منطق دیالکتیک به‌مثابه علم شناخت، فراتر از اعتقاد به سوسیالیسم علمی است و در همه‌ی حوزه‌های شناخت کاربرد دارد.

🛎 پنجشنبه‌عصرهای حاشیه

منطق دیالکتیک
به‌مثابه روش‌شناسیِ ناچارِ تحلیلِ توسعه‌بخش

با ارائه کمال اطهاری

🗓 پنجشنبه ۲۴ آبان
🕕 ساعت ۱۸
👥️ حضور برای علاقمندان آزاد و رایگان است.

برخی آثار مرتبط به این سخنرانی:

- درباره‌ی منطق دیالکتیک و تضاد
- از «مقدمه‌»ی ۱۸۵۷ تا «دیباچه‌‌»ی ۱۸۶۷: تأملاتی در روش مارکس در نقد اقتصاد سیاسی
- نظریه‌ی کوانتوم و اقتصاد اجتماعی
- جامعه‌شیفتگی و جامعه‌گریزی در هنر
- رهایی از شهربندی: جستاری درباره‌‌ی حق به شهر «هانری لوفِوْر»

ناسیونالیسم در جهان سوم؛ مقایسه ناسیونالیسم آمرانه و مردمی
با ارائه آریا سلگی
از سلسله نشست‌های نژادپرستی، شماره ۶
۱۷ آبان
مدرسه حاشیه
#نژادپرستی

🔴 مستند داستانیِ لیلا و گرگ‌ها (۱۹۸۴) با میراث سنت شفاهی، به کاوش در حافظه جمعی زنان عرب می‌پردازد تا نقش پنهان آن‌ها را در طول نیم‌قرن مبارزه، در فلسطین و در لبنان واکاوی کند. فیلم با فرمی ضدروایی، حماسه‌ی تاریخی کسانی را نشان می‌دهد که هم در برابر استعمار و هم در برابر شوونیسم مردانه مقاومت می‌کنند.

🔴 نامه‌ای از بیروت (۱۹۷۹) نه فقط تصویری از یک شهر ویران، که نامه‌ای عاشقانه به بیروتی است که دیگر نمی‌تواند وجود داشته باشد، شهری که خون‌چکان است ولی از مرگ سر باز می‌زند. از نگاه صعب، خیابان‌های شکسته‌ی شهر به آینه‌ای برای خاطرات تکه‌تکه‌ی مردم بدل می‌شوند؛ هر لحظه یادآور زیبایی‌ای است که جنگ آن را بلعیده است.

🔴 کودکان جنگ (۱۹۷۶) تنها تأثیرات جنگ بر کودکان را ثبت نمی‌کند؛ بلکه ما را به عمق بی‌گناهیِ تحمل‌ناپذیر کودکانی می‌برد که با ویرانی شکل گرفته‌اند. جوسلین صعب در چشمان آن‌ها، به وضوحِ هولناکی می‌رسد؛ آینده‌ای که از لنز کودکِ زخمی از جنگ، دیده می‌شود، جایی که بقا به غریزه و امید به رویایی خطرناک بدل شده است.

🔴 زنان فلسطین (۱۹۷۴) فیلمی درباره مبارزه است؛ مبارزه‌ی آرام زنانی که در چند جبهه‌ می‌جنگند. صعب قدرت و شکنندگی آن‌ها را ثبت می‌کند و توانایی‌شان را برای حمل انقلاب، در حالی که بار سنگین آوارگی و سکوت را بر شانه دارند.

.
📽 گزیده‌ای از سینمای عرب
🔸️ سینمای مستند لبنان
🔹️فیلمهایی از هینی سرور و جوسلین صعب

📺 نمایش چهار فیلم مستند:

لیلا و گرگها (۱۹۸۴) / Leila wa al ziap
نامه‌ای از بیروت (۱۹۷۹) / (A letter from Beirut)
کودکان جنگ (۱۹۷۶) / (War children)
زنان فلسطین (۱۹۷۴) / (Palestinian women)

با زیرنویس فارسی

🕢 جمعه ۱۸ آبان، ساعت ۱۶
🏤 تهران، خیابان قائم مقام فراهانی، نبش اعرابی ١، پلاک ٣٠، طبقه دومِ کافه پچ

بهای بلیط: ۱۸۰ هزار تومان
ظرفیت محدود

تهیه بلیط: : ۶۲۱۹۸۶۱۰۸۱۰۰۶۵۳۷
به نام طاهره اشراقی
ظرفیت محدود


#مدرسه_حاشیه

در طول قرن بیستم، کشورهای جهان سوّم با دو نوع ناسیونالیسم در فرایند دولت‌-ملّت‌سازی مواجه شدند: ناسیونالیسم آمرانه و ناسیونالیسم مردمی یا مدنی. ناسیونالیسم آمرانه، که از بالا به پایین و توسّط حکومت‌های متمرکز اعمال می‌شود، تلاش دارد با ابزارهای قدرت دولتی و تحمیل هویّت یکپارچه، ملّت را از دیدگاه دولت تعریف کند. در مقابل، ناسیونالیسم مردمی از جنبش‌های اجتماعی و خواهش‌های مردمی ریشه می‌گیرد و هویّتی ملّی را شکل می‌دهد که پذیرای تنوّع فرهنگی و مشارکت عمومی است.
این گفت‌وگو به بررسی و مقایسهٔ این دو مسیر متفاوت در برخی از کشورهای جهان سوّم می‌پردازد و بر تجربه‌ٔ ایران و برخی کشورهای آسیایی و آفریقایی تمرکز دارد. در این بحث، چگونگی شکل‌گیری ناسیونالیسم آمرانه و پیامدهای آن برای دولت و ملَّت با ناسیونالیسم مردمی مقایسه خواهد شد تا مخاطبان دریابند چرا برخی جوامع به‌سوی دمکراسی و وحدت پیش رفتند، درحالی‌که دیگران به‌سمت سرکوب و استبداد کشیده شدند.

🛎 پنجشنبه‌عصرهای حاشیه

ششمین برنامه از سلسله‌جلسات نژادپرستی

ناسیونالیسم در جهان سوم؛
مقایسه ناسیونالیسم آمرانه و ناسیونالیسم مردمی (مدنی)

با ارائه آریا سلگی

🗓 پنجشنبه ۱۷ آبان
🕕 ساعت ۱۸

👥️ حضور برای علاقمندان آزاد و رایگان است.

باشگاه کتابخوانی حاشیه
حلقه مطبوعات مشروطه
گرداننده: نیما علوی
حضوری، آنلاین، آفلاین
پنجشنبه‌ها ساعت ۱۵
شروع از ۱۷ آبان

برای ثبت‌نام به تلگرام شماره ۰۹۰۲۶۸۰۹۸۶۶ پیام دهید.