Neverland🫀

Men: Bahodir O'rolov, o'qimochi boʻlgan kitobim "Jannatdagi soyalar" (Erix Mariya Remark). 542 bet.

1-sinfimdan to maktabni bitirgunimcha, ustozlarim: silar shukur qilinglar mana Afg’onistonda 30 yildan beri urush bo’lmoqda ularda o’qish uchun sharoit yo’q deyishardi.

Men esa hech o’ylab ko’rmagan ekanman. O’zi qanday urush bo’lyapti, kimga qarshi kim urishyapti, bu savollarni hech o’ylab ko’rmagan ekanman. Ular terrorchi emas vatanini himoya qilayotgan vatanparvarligini bilmagan ekanman.

Afg’onistonga qarshi g’arb propagandasi juda kuchli ishlagan ekan.

Tolibon yoki Afg’oniston yolg’onlari.

Tolibon haqida gapirishdan oldin maʼlumot haqida qisqacha to‘xtalaylik. Bir narsa haqida maʼlumot olar ekanmiz uning manbasiga eʼtibor berishimiz zarur. Sababi hamma o‘z pozitsiyasi va qarashidan kelib chiqib yondashadi va shunga qarab ish tutadi. Nasroniy tarixchilar tarixga o‘z dinlaridan pozitsiyalaridan kelib chiqib Karl Martelni qahramon deyishadi, qarshi pozitsiyadagi insonlar esa uni dushman sifatida bilishadi.


Yaʼni aytmoqchi bo‘lganim hamma o‘z pozitsiyasiga yon bosishi bu insoniy, tabiiy holatdir.

Endi mavzuga kirsak. Afg‘oniston shunchalik yomon ahvoldami? Tolibon xalqni qiynayaptimi? Afg‘onistonga va Tolibon hukumatiga negativimiz qayerdan kelib qoldi o‘zi? Hozir shu haqida kengroq gaplashamiz.


2021 yil 15 avgust kunidan boshlangan Tolibon Afg‘onistonida qanday islohotlar bo‘layotganini ko‘rib bormoqdamiz. Nasha va giyohvand moddalar ishlab chiqarish keskin pasaytirildi. Nashavandlar esa giyohvandlikka qarshi davolanish amaliyotlariga joylandi. Yo‘llar, kanallar, maktablar, zavodlar orqa-ma orqa ochilmoqda va hatto o‘zlarini mashinalarini va ko‘plab texnologiyalarini ishlab chiqarishmoqda.

Bir narsani tushunib olishimiz kerak. Bu davlat islomiy sharʼiy davlat. Ularning qonuniyatlarining asosi shariatdir. Yaʼni ular o‘zlari uchun bu yo‘lni, tizimni tanlashgan. Baʼzi narsalar taqiqda baʼzi narsalarga esa ruxsat berilgan. Poraxo‘r davlat boyliklarini yeb yotgan sobiq hukumat ketganidan beri endi 3 yildan oshdi. Yillar davomida faqat qog‘ozlarda qilingan ishlar bu davrga kelib amalda qilina boshladi. Qisqasi davlatni rivojlantirish uchun qo‘lidan kelgan barcha ishni qilishmoqda.

Bir feminist qizni kanalida o‘qidim. Tolibon qizlarni ko‘chada bir biri bilan gaplashishini taqiqlabdi deb juda ham tasirli post yozibdi. Bu xabarni tekshirish uchun rasmiy saytlardan buni asosi qayerda ekan deb qidirib chiqdim. Axiri g‘arb manbalariga taqaldi. Gaʼrb manbalaridagi xabarlarni o‘qir ekanman umuman asos keltirilmagan holda ayblovlar juda ko‘p. Gapni “xabarlarda keltirilishicha” deb boshlashadi lekin qaysi xabar ularga kim maʼlumot bergan aniqlashtirishmagan. O‘zlarini manfaatlari yo‘lida to‘qilgandek go‘yo…

Tolibonlar ayollar taʼlimiga qarshi deyishadi. Yo‘q unday emas. Ular ayollar va erkaklar bir bo‘lgan taʼlimga qarshi. Ayollarni emas aralash taʼlimga taqiq qo‘yishdi. BMT bosim o‘tkazdi ayollarni taʼlimidagi taqiqni olib tashlashingiz kerak deb. Maqsad ayollarni taʼlimimi yoki g‘arb ideologiyasi? Ayollarga alohida madrasalar kollej universitetlar sekin sekin ochilmoqda va reja qilinmoqda.

Siz aytgan narsaga to‘g‘ri kelmadi degani noto‘g‘ri degani emas. Tolibonlar ham ayollarni erkaklar bilan birga o‘qishlarini noto‘g‘ri deb o‘z qoidalari asoslariga suyanib aytishmoqda. Ular bu ishlarini o‘zlari uchun to‘g‘ri deb bilishadi. Nega amazon o‘rmonlaridagi yarim yalang‘och yoki umuman kiyimsiz yurib yashaydigan odamlarning emas toliblarning kiyimlari muhokama qilinadi. Inson huquqlari himoyachilari LGBT kabi noinsoniy g‘oyalarni o‘zlarining qandaydir asoslariga ko‘ra qabul qilishadiyu nega toliblarning o‘zlarini asoslariga ko‘ra erkak ayol bir joyda taʼlim olmasligi bo‘yicha qarorlarini tanqid qilishadi. Toliblarda ham amazonkadagilar kabi o‘zlarining madaniyati urf odati dini bor. Amazonkadagi insonlarning ishlariga hech kim aralashmagani kabi tolblarning ishiga aralashmaslik tolerantlik hisoblanadi…

Ayollar taʼlimidagi muammolar hal bo‘ladi deb umid qilamiz. Ayollar ta’limidagi muammolar ular ta’limga qarshiligidan emas, balki siyosiy moddiy holat taqozosidir.

Afg’oniston haqida ishonchli ma’lumot olish uchun rasmiy saytlardan foydalaninglar.
Global bloger Joe Hattabning 2 qisimli videosi orqali tolibonlarning ishlari kelib chiqishi haqida yanada chuqurroq ma’lumot olasiz

- Kelilar bugun Afg'oniston va Tolibon haqida maktab darsliklari va yangiliklar orqali bizga singdirilgan yolg'onlardan halos bo'lib, ular haqida asl haqiqatni bilishga harakat qilamiz

Telbalar har doim o'z maqsadlariga sog'lomlardan ko'ra yaxshiroq erishadi. Ular uchun axloqiy toʻsiqlar, uyat, adolat va hatto qo'rquv begonadir. Aslida hammamiz-telbamiz, qolibga solingan, prinsiplarga qarshi borolmaydigan qobiqdagi- telbalar

©️Lev Tolstoy

Bryussel muzeyida oʻtgan oʻsha vaqt ichida bir haqiqatni tushunib yetdim: narsalarga uzoq vaqt davomida termilsangiz, ular gapira boshlaydi. Ammo tezda gapirishni boshlaganlari haqiqiy hisoblanmaydi.

©️Erix Mariya Remark. (Jannatdagi soyalar)

Adolf Gitler. 1945-yil 30-aprelda o'z uyining yerto'lasidan o'q ovozi eshitildi. Dunyoni zabt etishga chog'lanib, oxir oqibat o'z uyida o'z joniga qasd qilgan.

Maykl Jekson. Dunyo bo'yicha 3.5 millard muxlisga ega bo'lgan, o'z davrida dunyoning eng katta qasrida yashagan inson. Shu qadar katta shon-shuhrat, boylik va atrofida millionlab unga mushtoq odamlar bo'lishiga qaramay... O'z avtobiografiyasida "men bu dunyoda yolg'izlik va baxtsizlik hissi bilan yashadim" degan edi.

Abu Laxab. Musulmonlar va Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning eng katta dushmani edi. Payg'ambarimiz Sollallohu alayhi vasallam Makkaliklarni Islomga ochiq oshkora chaqirgan vaqtda "bizni shu gapni aytish uchun yig'dingmi ? " deb yerdan tosh olib otgan ham, Rasulullohni xaqorat qilgan ham, eshiklari oldiga axlat to'kib ketgan ham, muborak uylarini toshbo'ron qilgan ham u edi. Natijada o'limidan so'ng ham 3 kungacha o'z uyida yovvoyi itlardek sasib yotgan jasadiga o'z og'illari ham tegishni xohlamagan.

Lenin. Ateist va materialist bo'lgan, butun borliq sohibi Allohni rad qilgan, hatto bu tushunchasini "rasmiy ideologiya"ga aylantirgan, vakolati tufayli o'zi ham naq Fir'avnga aylangan inson edi. Umrining so'nggi vaqtlarida uni tark etmayotgan tinimsiz kasalliklar tufayli o'z uyida dod-voy, baqiriqlar ila o'limini kutib yotardi. Va 1924-yil 24-yanvarda o'sha davr "Le Figaro" jurnali tarifi bilan "Yirtqichlarcha o'ldi".

Va o'zini "Iloh" deb atagan insonlar haqida so'nggi ma'lumotlar : "Stalin yer bilan bitta, Marks masxarada, Chaushesku dorga osilgan".

Bularning hammasini birlashtirib turgan umumiy jihat Haqni anglamaslik... Allohni tanimagan insonga bu dunyoda ham, oxiratda ham halovat yo'qdir.

Bularning hammasi, oʻsha vaqtlardagi 8 yoki 9 yosh bolaning koʻziga ko'ringan voqea-hodisalar va kichik bir qishloqning, kichik hovlisida boʻlgan holatlar edi.

Toʻgʻrisini aytsam, mana shunday ishlarni ko'rganimdan keyin, kattaroq joyda ishlashdan, qandaydir mansab egasi bo'lishdan qo'rqish hissi paydo boʻlgan, aniqrogʻi mana shunday ishlarda ishlasam, yoki mansabdor boʻlsam, menda ham shunday kibr, manmanlik, o'zligini yo'qotish, bag'ritosh bo'lib qolish hislari uyg'onishidan qo'rqaman. Bu bilan ishlashdan qochib, katta katta joylarda ishlamiman, oddiy ishchi boʻlib ishlayveraman demoqchi emasman, ertangi kunda mana shunday hislatlar egasi boʻlib qolmasligim uchun oʻzimni hozirdan tarbiyalab borishim kerak, aks holda men ham "yomon amakilar"dan biriga aylanaman.

Oʻzim qishloqda tugʻilganman va qishloqlarda koʻpchilik qarindoshlar bir biriga yaqin joyda yashashadi, har bitta qarindoshimizning uylari bir biriga piyoda yetib borsa boʻladigan masofada. Biron bir tadbir boʻlsa hamma bitta hovliga yigʻiladi. Qishloqda toʻy-maraka, yig'ilish, tadbirlar koʻp boʻladi va albatta qarindoshlar ham tez-tez yigʻilib turishadi. Bunday tadbirlarni qishloq sharoitida o'tkazish oson emas, gaz tanqisligi boʻlgani uchun o'choqqa ovqat, tandirga non yopish kerak, suv tez-tez oʻchib turgani uchun tadbir boʻladigan kundan bir kun oldin, zaxira sifatida katta katta idishlarga suv to'ldirib qo'yiladi, agar bizning hovlimizda suv to'xtagan boʻlsa, boshqa bir mahalladan yoki koʻchaning boshidagi qo'shnimizning uyidan suv tashib kelishga toʻgʻri keladi. Toʻylarda yoki yigʻilishlarda koʻp inson kelgani uchun kattaroq qozonga ovqat tayyorlash kerak, buning uchun esa albatta kattaroq qozon va kattaroq oʻchoq kerak boʻladi va buning uchun kerak boʻladigan asosiy narsa koʻp miqdordagi yog'och o'tin. Katta hajmdagi qozon va oʻchoqlar har bitta uyda boʻlmagani uchun, uni ham boshqa bir qo'shnining uyidan olib kelishga toʻgʻri keladi. Hullas qishloqda ish koʻp, lekin shu bilan birga toʻy boʻlishidan bir kun oldin ko'pchilik qarindoshlar hashar qilishga ya'ni mana shunday ishlarga yordamlashish uchun kelishadi. Albatta qishloq odamlarida shahardagilarga qaraganda oqibat kuchliroq.

Lekin bir narsa menga umuman yoqmasdi. Yaʼni qarindoshlar oʻrtasida bir turkumdagi insonlar bo'lardi, ular oilasi bilan alohida koʻchib chiqishgan, qishloqdagi hamma qarindoshlarga qaraganda uzoqroqda yashashadi, o'zining shaxsiy biznesi bor, boshqalarga qaraganda qimmatroq mashinalari, kattaroq, chiroyliroq uy joylari bor, o'ziga toʻq (boy) qarindoshlar. Ular qaysi davraga bormasin albatta eng yuqoridagi joyni egallashadi, hamma ularga hurmat ko'rsatishadi, yoshi ancha kichik bo'lgan taqdirda ham, hamma ular bilan maslahatlashib ish koʻradi, ularga yoqishga harakat qiladi, ular bilan koʻproq, yaxshi munosabatda boʻlishni xohlashadi, garchi soxta boʻlsa ham, lekin nega?

Kichkinaligimda shu insonlar menga sovgʻalar olib kelishsa ham, menga "marojni" uchun pul berishsa ham ularni yoqtirmasdim, ko'zimga yaxshi ko'rinmasdi.

Ular kelganida har doim, boshqa qarindoshlar kelganda qo'yilmagan narsalar dasturxonda paydo boʻp qolardi, ulardan yoshi ancha katta insonlar obdasta bilan ularning qoʻliga suv quyishardi. Uyimizda katta tadbir boʻlsa, koʻchaga chiqib ko'pchilik boshqa qarindoshlarimizning mashinasidan koʻra, aynan ularning mashinasidan xabar olib kelishim kerak edi, joyida turibdimi, koʻchada men qatori bolalar teginmayapdimi?!

Ular hech qachon hashar uchun yoki mehnat qilish uchun, suv tashib, o'tin yorish uchun kelishmasdi, garchi ulardan katta insonlar kelib yordamlashganda ham. Bunga javoban ular, kelganidan keyin ham hamma qatori yurmasdi, ancha hurmattalab bo'lishardi, ba'zida menga bergan buyruqlari jig'imga tegardi. Kattalar ham ulardan ishi yurishmagani uchun maslahat so'rashsa, qo'lida sigaret ushlagan holda, "sizga kim qoʻyibdi uyoqda ishlashni, qo'lizdan kegan ishni qiling, eplolmisiz baribir, ana qorovullikga ish gaplashib beraman, ishlab yuraverasiz, sizga yetadi" degan gaplar bilan, boshqa insonlarni yerga urishdan boshqasiga o'tmasdi. Yoki kimdir ulardan yordam so'ramoqchi bo'lishsa, "uzura meni ishlarim bor edi, siz bilan keyin gaplashamiz" deb indamay ketvorishdan boshqasini bilmasdi.

Hatto janozalarda ham, huddi artistlar toʻyga kelib oʻzining ishini bitirib chiqib ketgani kabi, el-xalq gapirmasligi uchun, atrofdagilar koʻzi uchun biroz muddatga kelib, keyin yana oʻz ishiga qaytib ketgani, hech nima sodir boʻlmagandek, shunchaki oʻz ishlarida davom etganlarining ham guvohi bo'ldim.

Uni nima keragi bor, agar shunday qiz tugʻib bermasa 😁