مدرسهٔ مطالعات دیالوگ‌ | باشگاه‌اندیشه

.
به اطلاع همراهان گرامی می‌رسانیم این نشست فقط به صورت برخط در گوگل‌میت برگزار می‌شود.

پیوند به نشست:
meet.google.com/roi-kuet-fri

#مطالعات_دیالوگ #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool
@bashgahandishe

.
📝دربارهٔ همایش
چیستی، امکان و موانع وفاق ملی در ایران امروز

👤محمدرضا لبیب
دبیر علمی باشگاه اندیشه

"وفاق" و "وفاق ملی" از مفاهیمی بودند که با روی کارآمدن دولت چهاردهم از تابستان ۱۴۰۳ در سپهر سیاسی - اجتماعی ایران طنین‌انداز شدند.

مدرسۀ مطالعات دیالوگ باشگاه اندیشه در نظر دارد بنا بر نسبتی که این مفهوم با مفاهیم گفت‌وگویی برقرار می‌سازد، به بررسی ابعاد مختلف مفهوم وفاق و چالش‌های آن در شرایط کنونی ایران، با حضور صاحب‌نظران برجسته در زمینه‌های فلسفه، علوم اجتماعی و سیاسی بپردازد. این همایش برای خود دو مسئولیت عمده قائل است:

- نخست آن‌که مواجهۀ مستقیمی با این مفهوم داشته باشد و به شکافتن این مفهوم در ادبیات پژوهش بپردازد تا بهتر بتوان چشم‌اندازی از ظرفیت‌ها، کاستی‌ها و امکان‌های نظری و عملی آن را سنجید؛

- و دوم این‌که شرایط تحقق وفاق ملی در ایران امروز را از حیثِ منابع و موانع آن با رویکردی انتقادی بررسی کند.

برخی از سؤالات کلیدی که در این همایش مورد بحث قرار خواهد گرفت عبارتند از:

- وفاق، از حیث مفهومی، چه هست و چه نیست؟

- آیا امکان ایجاد وفاق ملی در شرایط فعلی کشور وجود دارد؟

- بازیگران، یاریگران و راهزنان مفهوم و کنش وفاق ملی چه مفاهیم و افرادی هستند و می‌توانند باشند؟

- جامعۀ ایرانی طی ماه‌های اخیر چه نسبتی با این مفهوم برقرار کرده است؟

- آیا وفاق صرفاً نسبتی است که گروه‌های فعال در عرصه‌های سیاسی با یکدیگر برقرار می‌کنند؟

- سهم اقوام و هویت‌های کمتردیده‌شده در شکل‌گیری وفاق ملی چیست؟

ـ زنان چه سهمی در این وفاق دارند؟

- کدام روایت از وفاق ملی معتبر است؟

- چه موانع و چالش‌هایی بر سر راه وفاق ملی در ایران امروز قرار دارد؟

- چگونه می‌توان با استفاده از تجربیات تاریخی و بین‌المللی، به تقویت وفاق ملی پرداخت و از تجارب آن بهره‌برداری کرد؟

- وفاق با مفاهیمی همچون گفت‌وگو، عدالت، مدارا، انصاف، توافق و به‌رسمیت‌شناسیِ دیگری چه نسبتی برقرار می‌سازد؟

- طرح این مفهوم در عرصه عمومی ایران در نقد تا این لحظه چه میزان بر جلب نظر منتقدین حکمرانی مؤثر بوده است؟

#مطالعات_دیالوگ #همایش #امکان #موانع #وفاق_ملی #باشگاه_اندیشه

🌐 تلگرام | اینستاگرام | پخش زنده | سایت | مطالعات دیالوگ

.
🔰مدرسهٔ مطالعات دیالوگ باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

🔸همایش چیستی، امکان و موانعِ وفاق ملی در ایران امروز

🕰چهارشنبه ۳۰ آبان تا یکشنبه ۴ آذر ۱۴۰۳

🎙۵ روز | ۲۵ ارائه | حضوری | باشگاه اندیشه

👤با ارائهٔ (به ترتیب حروف الفبا):

حسن امیدوار، نفیسه آزاد، احمد بخارایی، احمد بستانی، علی‌محمد حاضری، جواد حیدری، هادی خانیکی، میلاد دخانچی، محمد رهبری، صادق زیباکلام، علی‌اشرف فتحی، مقصود فراستخواه، لیلا فلاحتی، سیدمهدی فیروزان، محمدحسین قدوسی، حامد قدیری، عباس کاظمی، امید کریم‌زاده، محمدمهدی مجاهدی، مهدی مطهرنیا، سعید معیدفر، سیدجواد میری، زهرا نژادبهرام، حسین هوشمند، محمدرضا لبیب

📍محل برگزاری: تهران، خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچهٔ نایبی، پلاک ۲۳، باشگاه اندیشه

🔸حضور برای عموم آزاد و رایگان است، اما به علت محدودیت فضا برای پذیرایی از حاضران، ثبت‌نام لازم است.

✔️برای ثبت‌نام اینجا پیام دهید:
@bashgahandisheschools

📝دربارهٔ همایش را اینجا بخوانید.

ℹ️پوستر و چکیدهٔ نشست‌ها متعاقباً ارسال خواهد شد.

#مطالعات_دیالوگ #همایش #وفاق_ملی #باشگاه_اندیشه

🌐 تلگرام | اینستاگرام | پخش زنده | سایت | مطالعات دیالوگ

.
مقالهٔ ترجمه ریشه‌ای و تفسیر ریشه‌ای: مقایسه دو آزمایش ذهنی

چکیده: ویلارد کواین در آزمایش ذهنی معروف ترجمه ریشه‌ای سعی دارد از برخی مواضع فلسفی خود در باب معنا و ارجاع دفاع کند. او در ترسیم شرایط اولیه این آزمایش مفروضاتی دارد و همین مفروضات مسیر استدلال‌های او را جهت‌دهی می‌کنند. برخی از این مفروضات در تفسیر ریشه‌ای دونالد دیویدسون مورد مناقشه قرار می‌گیرد. دیویدسون بستر اولیه بحث (استفاده از آزمایش ذهنی ترجمه/تفسیر ریشه‌ای) را از کواین وام می‌گیرد ولی برخی از مفروضات اولیه آن را مورد انتقاد قرار می‌دهد. از نگاه دیویدسون این مفروضات کار ترجمه/تفسیر ریشه‌ای را ناممکن می‌کنند. این رویکرد انتقادی دیویدسون منجر می‌شود بین ترجمه ریشه‌ای کواین و تفسیر ریشه‌ای دیویدسون سه تفاوت عمده ایجاد شود. این تفاوت‌ها فهرست‌وار عبارتند از (1) دیدگاه نزدیک‌باش کواین؛ که منجر به عصب شناختی شدن ترجمه و معنا می-شود، در برابر دیدگاه دورباش دیویدسون، (2) پذیرش یا عدم پذیرش رویکردهای گزاره‌ای و حالت‌های ذهنی، و (3) تفاوت در روایت‌های حمل به صحت. در اینجا این تفاوت‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم. 

@dialogeschool
@bashgahandishe

.
مدرسه مطالعات دیالوگ باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

ترجمهٔ ریشه‌ای، تفسیر ریشه‌ای
بحثی در رویکرد انتقادی دیویدسون به کواین در باب معنا و ارجاع

👤با ارائهٔ
دکتر حسین شقاقی
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

یکشنبه ۲۷ آبان ۱۴۰۳
ساعت ۱۸:۳۰

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان باشگاه اندیشه

حضور برای عموم آزاد و رایگان است
پخش زنده از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

📝مقاله‌ای که بحث بر پایهٔ آن ارائه می‌شود را اینجا مطالعه کنید.

#مطالعات_دیالوگ #دیویدسون #کواین #ارجاع #معنا #حسین_شقاقی #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool
@bashgahandishe

دیالکتیک فلسفه‌خوانی و فیلسوف‌پروری
از فلسفۀ سخت تا فلسفۀ پاپ
📝مهدی اخوان

مشخصۀ رشتۀ فلسفه که کمتر رشته آکادمیک دیگری با آن مشترک است اینکه در عین حال که آکادمیک‌ترین رشته علمی است، عمومی‌ترین (Popular) و دیرپاترین نقطۀ فکری انسان‌هاست. این وجه می‌تواند در آموزش و پژوهش فلسفی مطلوب و آرمانی مورد توجه قرار گیرد، بدین صورت که در نظام دانشگاهی به مسائل عینی و انضمامی توجه شود و در عرصه عمومی مهمترین و شایع ترین مسائل مورد نیاز و تعاطی مردم را محمل تأملات فلسفی قرار داد. این فرایند می‌تواند به نحوی دیالکتیکی پیش رود. بدین معنا که مطالعات آکادمیک گوشه‌چشمی به مسائل انضمامی داشته باشد تا وجه نظری آنچه در عرصۀ عمومی در جریان است تقویت شود و عرصه عمومی مطالبات فلسفی خود را به دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها تحمیل کند. در این دیالکتیک فلسفۀ خوانی معطوف به ”حل مسئله“ است. این رفت و برگشت مشخصۀ تفکر فلسفی را آفتابی می‌کند که فلسفه تنها در حصار دانشگاه نیست، بلکه در متن و ذهن آدمیانی که بیرون دانشگاه ”زندگی“می‌کنند مورد نیاز است. این نحوۀ مشغلۀ فلسفی می‌تواند مشکل ”شغل و کسب و کار فلسفی”را نیز تا حدی رفع و رجوع کند و نیز اتهام ”بی‌خاصیتی“فلسفه را بزداید. نمونه‌هایی از این نلاش اکنون هم در ترجمه آثار عمومی-انضمامی فلسفی در جریان است هم در آموزش فلسفه به کودکان و تفکر انتقادی و تحلیل‌های فلسفی از فیلم. محتوا و صورت این رویکرد به فسفه اهمیت دارد. مضامینی همچون ورزش و طنز و هوش مصنوعی و فرزندآوری، خانواده، ازدواج، مرگ، حریم خصوصی، ملال، سرگرمی، شانس، دودلی، کار، خوش‌بینی، گیاهخواری، حیوانات خانگی، مالکیت، ...موضوعات خوبی برای کشاندن عموم به حریم فلسفه و نیز ابزار توان‌سنجی اهالی فلسفه در بحث است. شکلِ عرضۀ فلسفه باید متناسب با وضع رسانه و فضای مجازی و کم‌مجالی مخاطبان باشد.

#مطالعات_دیالوگ #ضیافت_قهوه #روز_جهانی_فلسفه #طباطبایی #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool
@bashgahandishe

امکان گفت‌وگوی روزآمد با میراث حکمی خود؛بررسی موردی مواجهه با اندیشه علامه طباطبایی

📝محمدحسین قدوسی

چطور می‌توان به نوعی از حکمت‌ورزی در جهان معاصر اندیشید که بتواند میان آنچه نگرانی‌ها و اضطراب‌های بشر امروز است با مفاهیمی که از متن سنت حکمی ما می‌آید ارتباطی عمیق برقرار کرد ؟

ارتباطی وثیق و عمیق که مبتنی بر عقلانیت و از رهگذر دیالوگ با قله های خردورزی و اندیشه های اثر گذار ، راه خود را می پوید که هدف آن صرفا تطبیق و همنشینی محض آرا و افکار و ارائه مقاله و طی کردن بروکراسی های تولید فکر فلسفی نیست بلکه سعی بر تولد اندیشه ای کامل تر است . حکمتی معاصرانه که هدف آن "حفاظت از مرزها" نیست ، بلکه شکستن مرزها به قصد توسعه تفکر و ظرفیت فکری مد نظر است.
به طور موردی در این ارائه در این باره خواهیم گفت که چطور می توان به میراث فکری علامه محمدحسین طباطبایی به عنوان فیلسوف برجسته با این رویکرد نگاهی متفاوت داشت ؟

#مطالعات_دیالوگ #ضیافت_قهوه #روز_جهانی_فلسفه #طباطبایی #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool
@bashgahandishe

تجارب زیسته ایرانیان ؛ غایب بزرگ در فلسفه دانشگاهی

📝دکتر مالک شجاعی جشوقانی
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

سنت فلسفی طبق خوانش غالباً اروپامحور، از یونان باستان تا روزگار معاصر ناظر به مسائل و دغدغه‌های وجودی و انضمامی انسان و جامعه بوده است. در روایت مشهور از فلسفه قرون وسطی هم که این سنت متهم به مدرسه زدگی (فلسفه اسکولاستیک) شده ، تنش ها و جدال های برخاسته از فرهنگ مسیحی و رقبای فکری فرهنگی آن، مهر خود را بر مفاهیم و مقولات فلسفی زده است. ما ایرانیان در مواجهه با سنت فلسفی غرب (در مرحله اول مواجهه با فلسفه یونان در قرون اولیه اسلامی و در مرحله دوم از اواخر صفویه بدین سو، عمدتا با سنت فلسفه جدید اروپایی) چه تصویری از کار فلسفی و فلسفه‌ورزی داشته ایم ؟ چرا به فلسفه رو کرده ایم و در فلسفه چه می‌جسته‌ایم ؟ ترجمه و نقالی و مواجهه کتابخانه‌ای و پر کردن ذهن و زبان و جهان امان از اعلام و اصطلاحات فلسفی و شکوک منطقی و معرفت‌شناسانه با زیست جهان ما ایرانیان و تجارب زیسته ما چه کرده است؟ اگر بخواهیم از حسنات و آفات فلسفه برای زیست‌جهان ایرانی سخن بگوییم، با کدام مبنا و ناظر به کدام غایات و آمالی می‌توان سخن جاندار و ایده‌های ناظر بر اینجا و اکنون انسان و جامعه ایرانی معاصر را طرح کرد ؟


#مطالعات_دیالوگ #ضیافت_قهوه #روز_جهانی_فلسفه #طباطبایی #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool
@bashgahandishe

آزادی و قدرت
دکتر ابراهیم آزادگان
عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی شریف

ابتدا سعی می‌کنم تفکیکی بین مفهوم قدرت، سلطه و کنترل انجام دهم و بر اساس مباحث فلسفه کنش، نشان دهم که باور، تمایل و اراده معطوف به هدف، به عنوان سه عنصر اصلی تشکیل دهنده هر کنش انسانی، امور نورماتیو هستند و برای تغییر نیازمند دلیل. اگر قدرت نیرویی در جهت تغییر در یا تاثیر بر کنش آدمیان است، این نیرو در قلمرو دلایل زندگی می‌کند و تغییر و تاثیر آن در امور هنجاری خواهد بود. به محضی که این نیرو از قلمرو دلایل پایش را بیرون بگذارد انسانها را به مثابه سوژه تلقی نخواهد کرد و تبدیل به سلطه بر اشیا خواهد شد. خشونت خلق می‌شود و قدرت افول می‌کند. بر عکس هرچقدر در قلمرو دلایل نیروی لویاتان تقویت شود ، امکان سوژگی افزایش میابد و جامعه به آزادی و مآلا به عدالت نزدیکتر می‌شود.

#مطالعات_دیالوگ #ضیافت_قهوه #روز_جهانی_فلسفه #طباطبایی #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool
@bashgahandishe

.
مدرسه مطالعات دیالوگ باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

ضیافت قهوه و گفت‌وگو به مناسبت روز جهانی فلسفه
و سالگرد درگذشت فیلسوف معاصر علامه طباطبایی

درنگی در ماجرای فلسفه در ایران امروز؛
آنچه هست، آنچه باید، آنچه می‌شود

موضوعات و ارائه‌دهنده‌ها(به ترتیب الفبا):

آزادی و قدرت
دکتر ابراهیم آزادگان
عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی شریف


دیالکتیک فلسفه‌خوانی و فیلسوف‌پروری
از فلسفۀ سخت تا فلسفۀ پاپ
دکترمهدی اخوان
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی


امکان فلسفهٔ جهانی
دکتر رسول رسولی‌پور
عضو هئیت‌علمی دانشگاه خوارزمی

تجارب زیسته ایرانیان ؛ غایب بزرگ در فلسفه دانشگاهی
دکتر مالک شجاعی جشوقانی
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

امکان گفت‌وگوی روزآمد با میراث حکمی خود
محمدحسین قدوسی
پژوهشگر و محقق علوم دینی،مؤسس باشگاه اندیشه

زمان:
چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳
ساعت ۱۸

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳

حضور برای عموم آزاد و رایگان است
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

#مطالعات_دیالوگ #ضیافت_قهوه #روز_جهانی_فلسفه #طباطبایی #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool
@bashgahandishe

هم‌مسألگی: فصل مشترک وفاق و گفت‌وگو


بسیار خوش‌وقت ام که به‌مرور ایده‌ی هم‌مسألگی در نقد و نظر و ذهن و ضمیر مشفقان و اهل فکر و فرهنگ جای خود را باز کرده است.

از دوسال پیش، مفهوم گره‌گشای «هم‌مسألگی» را که حامل گوهر کثرت‌پذیری است، به عنوان محور ترازهای گوناگون گفت‌وگو و نیز معنا و مبنای وفاق صورت‌بندی و معرفی کرده‌ام.

اکنون که بالاخره فصل سخن گفتن و درانداختن وفاق فرا رسیده است، از گرامیان و بزرگوارانی که در بست‌وگشود و کاربست مفهوم افق‌گشای «هم‌مسألگی» می‌کوشند، بسیار سپاس‌گزار ام، مبادا وفاق هم مانند برادر بزرگ‌تر خود، یعنی «گفت‌وگو،» در چنبره‌ی سوء‌تفاهم‌های بازی‌گوشانه گرفتار آید و از معنای گره‌گشای خود تهی شود، و تمایز و امتیاز و مزیت خود را از دست بدهد، و به سوی معانی و مفاهیمی منصرف و منحرف شود که ظاهرا با وفاق‌ هم‌سایه یا هم‌خانواده، ولی یک‌سره با معنا و مبنا و نقش آن بیگانه اند.

در غیاب مفهوم هم‌مسألگی، «سیاست وفاق» (consociationalism) به‌آسانی می‌تواند گرفتار بدفهمی شده، ازجمله به معنای چانه‌زنی (negotiation) یا معامله (deal) یا توافق (agreement) یا اجماع (consensus) حمل شود.

پیوندهای زیر به برخی از مطالبی راه می‌برد که در خلال دو سال اخیر درباره‌ی هم‌مسألگی و وفاق بر محور گفت‌وگو و‌کثرت‌پذیری طرح کرده‌ام:

هم‌مسألگی: هم شرط لازم، هم موضوعی برای گفت‌وگو

اشتراک در مبانی شرط گفت‌وگو نیست

وفاق یعنی هم‌مسألگی

کثرت‌پذیری و سیاست وفاق ‌

محمدمهدی مجاهدی
۱۴ آبان‌ماه ۱۴۰۳

@mmojahedi

قدم اول گفت‌و‌گو «هم‌مسئلگی‌» است

⭕️ دکتر هادی خانیکی، استاد و پیشکسوت علوم ارتباطات برای نشست ویژه‌ی رفع فیلترینگ به مناسبت روزجهانی اینترنت در کافه رویداد کارزار:

🗣 « فهم مشترکی از مسائل مختلف که ملی هستند، نه بین جامعه و حکومت و نه حتی در داخل حکومت، وجود ندارد»

🗣 «وفاق را به انتخاب خوب و بد مسئولین تنزل نمی‌دهم، وفاق مسئله ایران است، ما در برابر منازعه و ستیز به سمت وفاق و همبستگی می‌رویم»
@karzarnet
@dialogeschool
@bashgahandishe

چگونه می‌توان «اجتماع» را همچون «فرد» موجودی زنده تلقی کرد؟ با کدام تمهیدات تئاتری می‌توانیم به اجتماعات زنده کمک کنیم تا قصه‌های خود را بیان کنند؟

«تئاتر برای زندگی» پاسخی به این پرسش‌ها و مرجعی اساسی است برای کسانی که می‌خواهند از نیروی تئاتر در راستای تغییرات مثبت اجتماعی بهره بگیرند. دیوید دایموند، از کنشگران نامی کانادا در حوزهٔ تئاتر کاربردی، از رهگذر تلفیق «نظریهٔ سیستم‌ها» و جنبش «تئاتر سرکوب‌شدگان»، شکلی از کنشگری هنری را در این کتاب عرضه می‌کند که به توانمندسازی مدنی شهروندان و توسعهٔ سیاسیِ اجتماعات می‌انجامد.

بخشی از نشست «تئاتر برای کودک؛ تئاتر برای زندگی»
چهارشنبه ۲۸ شهریور ۱۴۰۳

#مطالعات_اجرا #تئاتر_کاربردی #تئاتر_برای_زندگی #باشگاه_اندیشه

@ejraaschool
@bashgahandishe

کنفرانس
تفکر هاینریش رمباخ و فلسفه‌ شرق دور
دانشگاه توبینگن
۸-۱۰ اکتبر ۲۰۲۴


🌱 عباراتی از مقاله علی اصغر مصلح در این کنفرانس:

📝 تلاؤم/همسازی فلسفه هاینریش رومباخ با تجربه‌های سلوکی ذن بودیسم


♦️ فیلسوفان در ژرفترین اندیشه‌ورزیهای خود به سالکان در حال مراقبه شباهت دارند. آنها بیش از هر چیز با مفاهیم سروکار دارند، در حالی که مفاهیم نسبتی با معانی‌ی دارند که حکیم اهل مراقبه در احوال سلوکی خویش آنها را به طور ملموس‌تر تجربه می‌کند. 

♦️ تفکر هاینریش رمباخ، مانند تفکر هیدگر نسبتی بنیادی با تفکرات شرق دور به خصوص دائویسم و ذن بودیسم دارد. این نسبت را می‌توان در کلیتِ تفکر آنها و به خصوص نحوهٔ درک حقیقت، درکِ خویش، دیگری و جهان یافت

♦️ رمباخ با احتیاط راه انتقال از تفکرات رایج در فلسفه اروپایی به سوی شرق را گشوده‌است. این گونه الگوها، امروزه بیش از گذشته مورد نیاز ماست.

♦️ نحوه تلفیق و تألیف میان عناصر فلسفی غرب و دریافتهای فلسفی حکمی شرق در رمباخ، برای قرار گرفتن در مسیر گفتگوی فرهنگها نمونه و الگویی کم‌نظیر است. 

♦️ آیین ذن و فلسفه رمباخ در دو معنای رستگاری و آزادی به هم پیوند می‌خورند.

♦️ یکی از راه‌های نزدیکی به تجربه‌های رمباخ، کوشش برای درک تجربه‌های جاری در سنت‌هایی است که به منفیّت و به خصوص فراروی از حدود و تقسیمات و تعریفات دعوت می‌کنند. در بین این‌گونه آیین‌ها، ذن‌بودیسم مناسب‌ترین‌ است.

♦️ به نظر می‌رسد که رمباخ کوشش هیدگر برای گفتگوی میان شرق و غرب را یک گام به پیش برده‌است. رمباخ در پی پرسشی بنیادی و قابل طرح در فرهنگهای مختلف،‌ابتدا تاریخ هستی را به معنایی گسترده‌تر از هیدگر مطرح ساخت و سپس به موضوع نیستی پرداخت.  

♦️ رمباخ با نحوه درکی که از خویش و امکانات آن دارد، مبنای خاصی برای ادراک دارد و به روشی که آن را هرمتیکی توصیف می‌کند، جهان و مقولات آن را بررسی می‌کند. اساس روش هرمتیک دیدن مقولات و پدیدارها، همراه با محدودیتهایشان است.

♦️ هرمتیک بیان بنیادی بودن اصلِ “نفهمیدن“ است. انسان در رویارویی با طبیعت و جهان و “دیگری“، همواره باید متذکر محدودیت خود و ناتوانی برای درک و فهم باشد.

♦️ دعوت به روش هرمتیک، حاصل وقوف به بخشهای تاریک جهان است

♦️ روش هرمتیک در طرح نادانستن و نافهمیدن، چهره دیگری هم دارد. وقتی جوینده در نقطه‌ای به تاریکی یا سایه‌روشن رسید، جستجو تمام نمی‌شود. چنان‌که با تاریک شدن هوا لزوماً رهرو متوقف نمی‌شود. در تاریکی شب خبرهایی هست و رهرو با دقت و توجه بیشتری راه را ادامه می دهد. فقط دیدنِ در شب با دیدنِ در روز فرق دارد. 

♦️ انسان مدرن چون تمامی امکانات انسان در نسبت‌داری با واقعیت را در همان وجه فهمیدنی شدن آن دیده، خود و جهان را به سوی بحران سوق داده است. یعنی بحران اصلی، ناشی از اکتفا کردن به وجه اندیشیدنی-فهمیدنی جهان است. همین وجه غالب، در نسبت با “دیگری“ هم بروز کرده است. خشونت‌های دوران مدرن و اروپای استعمارگر ریشه در این تلقی دارد.

♦️ در میان متفکران مدرن تنها نیچه بود که راه توجه به نادانی و نافهمیدن را به شکلی خاص گشود.  وی جریانِ خواست قدرت در تمامی مقولات زندگی انسان مدرن را کشف کرده‌است. او در هر گونه کوشش برای اندیشیدنی کردن جهان، نحوی سلطه و اراده قدرت می دید.

♦️ یکی از نمونه‌های تلاؤم اندیشه رمباخ با تجربه‌های ادراکی(بگوییم ناادراکی) ذن بودیسم، شباهت روش هرمتیک با کوان است.

♦️ ما به طور معمول بر اساس نشانه‌ها چیزی را دنبال می‌کنیم. مانند کسی که با پی گرفتن جای پای رونده قبلی مقصود خود را می‌جوید. اما این جوینده با صِرفِ دنبال کردن جای پا به مقصود نمی‌رسد. در جایی از جای پا خبری نخواهد بود و به دریا می‌رسد.

♦️ کوان و هرمتیک مانند سیر در دریای لا(به تعبیر مولوی) است. در این قلمرو نه تنها نشانی نیست، بلکه باید همه نشان‌ها را نفی کرد و از آنها عبور کرد. در این مرتبه اگر هم سخنی بتوان گفت، از سنخ سلب و فراروی و اِسقاط است.

@jostarha_yadashtha
@dialogeschool
@bashgahandishe

کنفرانس
تفکر هاینریش رمباخ و فلسفه‌ شرق دور
دانشگاه توبینگن
۸-۱۰ اکتبر ۲۰۲۴

@jostarha_yadashtha
@dialogeschool
@bashgahandishe

در ستایش رنگی دیدن جهان

📝محمد فاضلی

▫️می‌خواهم چیزی بنویسم که بسیاری را می‌آزارد و خوشایند بسیاری نیست، و این بسیاری، از همه جناح‌ها و تفکرات سیاسی هستند، در داخل و خارج، از راست و چپ، ارزشی و سکولار؛ اما خب باید نوشت.

▫️سال‌هاست دنبال آدم‌ها و نگاه‌هایی می‌گردم که قادر باشند موضوعات مهم و متفاوتی را تحلیل کنند بدون آن‌که در یکدیگر مخلوط کنند، و گاه بی‌دلیل به هم ربط دهند. بگذارید خیلی ساده و با مثال روشن به‌روز بگویم چنین نگاهی، روی زمین واقعیت به چه معناست.

▫️می‌شود منتقد نظام جمهوری اسلامی (ج.ا) بود، و اقداماتش در نقض حقوق زنان، تخریب محیط‌زیست، توسعه نامتوازن منطقه‌ای، اعمال تبعیض در گزینش نیروی انسانی، نقض استقلال دانشگاه، و داشتن زندانی سیاسی را نقد کرد؛ و هم‌زمان با ایده جمهوری اسلامی درباره «سلطه‌گر بودن و خوی استعماری داشتن نظام بین‌المللی غرب‌محور» موافق بود؛ و در همان حال با برخی شیوه‌های جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با این نظام سلطه‌گر استعماری مخالف بود و آن‌ها را نقد کرد.

▫️می‌شود اشغال‌گر بودن اسرائیل در فلسطین، لبنان و سوریه را تأیید کرد، منتقد آن بود، و نقد آن‌را به مواضع ج.ا هم ربط نداد (این اشغال‌گری قبل از پیدایش ج.ا رخ داده است)، حق ملت‌های اشغال‌شده در تلاش برای احقاق حقوق‌شان را به رسمیت شناخت، و هم‌زمان راهبردهای ج.ا در این زمینه را نقد کرد؛ و با بخش‌هایی از راهبردها که تأمین‌کننده منافع ملی ایران است، همراهی کرد.

▫️می‌شود از درک کلیشه‌ای از شخصیتی نظیر سیدحسن نصراله بیرون آمد و او را به‌مثابه یک لبنانی که پس از تهاجم سال ۱۹۸۲ اسرائیل به لبنان و اشغال بخشی از کشورش توسط اسرائیل، به حزب‌الله پیوسته و با مبارزه به ۱۸ سال اشغال جنوب لبنان توسط اسرائیل پایان داده، احترام قائل شد؛ و هم‌زمان منتقد برخی سیاست‌های راهبردی ج.ا یا حزب‌الله لبنان در عرصه خاورمیانه بود.

▫️می‌شود از جنگ متنفر بود، سیاست‌های منجر به توسعه‌نیافتگی و فقر را نقد کرد، خواهان عقلانیت بیشتر بود، تجاوز را به رسمیت نشناخت و حقوق ملت‌ها برای دفاع از خودشان در برابر تجاوز را هم پذیرفت.

▫️می‌شود منتقد برخی یا حتی همه سیاست‌های ج.ا در مواجهه با اسرائیل بود، اما مسأله اسرائیل و خاورمیانه را که حداقل دو برابر کل سال‌های تأسیس ج.ا عمر دارد، صرفاً در رابطه ایران و اسرائیل خلاصه نکرد. مسأله فلسطین و اعراب-اسرائیل، قبل از تأسیس ج.ا هم وجود داشته و انقلاب ایران ابعادی به آن افزوده است. اما مسأله فراتر از نسبت ج.ا با اسرائیل است.

▫️می‌شود منتقد جدی ماجرای ۷ اکتبر و حمله حماس به اسرائیل بود و درباره این‌که دست‌آورد چنین عملی چیست، هزار نقد و چون و چرا داشت. من از روز اول چنین موضعی داشتم و هنوز هم نمی‌فهمم حاصل آن برای فلسطینیان، لبنان و ایران جز خسارت و زیان چه بوده است. اما هم‌زمان می‌شود منتقد شیوه مواجهه اسرائیل و جهان غرب با پاسخ اسرائیل به ۷ اکتبر بود و خشونت و وحشی‌گری را تطهیر نکرد.

▫️می‌شود منتقد سیاست داخلی و سیاست خارجی ج.ا بود، و آن‌را مسبب بسیاری از مسائل و مشکلات کشور دانست که سبب گرفتاری و فقر مردم شده است؛ و می‌شود هم‌زمان تأیید کرد که در دنیایی زندگی می‌کنیم که بدون قدرت نظامی و امنیتی، قدرتمندان کشورهای ضعیف را له می‌کنند؛ و باز می‌توان هم‌زمان منتقد ج.ا بود که چرا به اندازه کافی از سایر ابزارهای تأمین منافع ملی – از دیپلماسی گرفته تا جایابی در زنجیره‌های ارزش جهانی – استفاده نکرده است.

▫️چرا برخی فکر می‌کنند دنیای پیچیده اطراف ما، سیاه یا سفید، صفر یا یک، بدون وضعیت‌های بینابینی و ترکیبی از درستی و نادرستی است؟ دنیای ما ترکیبی است، تحلیل فازی بیشتر به درد آن می‌خورد تا تحلیل‌های سفید سیاه؛ نگاه رنگی را باید ستایش کرد.

▫️یاد روح‌الله رمضانی محقق بزرگ تاریخ سیاست خارجی ایران می‌افتم که معتقد بود اگر در جنگ جهانی اول، نفرت شدید مشروطه‌خواهان از روسیه و انگلیس نبود، و هر کسی که صحبت از همکاری با این دو قدرت برای تأمین منافع ایران می‌کرد، برچسب خیانت و وطن‌فروشی نمی‌خورد، ایران با اشغال ویران نمی‌شد و تخریب ناشی از جنگ بسیار کمتر بود. همین وضعیت در جنگ جهانی دوم هم به شیوه دیگری تکرار شد. کاش ایرانیان، جهان آن روزگار را هم جهان را رنگی می‌دیدند.

▫️اگر جهان را سفید و سیاه ببینیم و درگیر دیدگاه‌های دوقطبی شویم، واقعیت جهان را نخواهیم دید و خسران بیشتری را تجربه خواهیم کرد. جهان‌بینی سفید و سیاه، ما را می‌فرساید.

#بازنشر
منبع:خبرآنلاین
@bashgahandishe

.
الوین گلدمن، فیلسوف و دانشمند علوم شناختی، از مهم‌ترین معرفت‌شناسان معاصر بود. اعتقادِ او به مدخلیتِ یافته‌های علوم شناختی، روان‌شناسی، و جامعه‌شناسی در حوزه‌های مختلفِ فلسفی (ازجمله اخلاق، متافیزیک، و فلسفهٔ ذهن) از مهم‌ترین مشخصه‌های فلسفه‌ورزی اوست. به‌علاوه، او از پیش‌گامان معرفت‌شناسی اجتماعی بود، و به‌واسطهٔ آثاری که منتشر کرد و همچنین سردبیری مجلهٔ Episteme نقشِ مهمی در توسعهٔ این شاخه از معرفت‌شناسی معاصر داشت.

«جمهوری فلسفه و ادبیات» به‌بهانهٔ درگذشت او در ۸۵ سالگی (در ۴ اوت ۲۰۲۴) نشستی با عنوان «نگاهی به آرای الوین گلدمن» برگزار می‌کند. در این نشست محسن زمانی، امید کریم‌زاده، و امیر صائمی به معرفی و بررسی آرای او در سه حوزهٔ معرفت‌شناسی، ارتباط اخلاق و علوم شناختی، و معرفت‌شناسی اجتماعی می‌پردازند.

🔹 زمان: ۱۲ مهر ۱۴۰۳ (پنج‌شنبه)، ساعت ۱۷ الی ۱۹.

🔹 مکان: تهران،‌ خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچهٔ نایبی، پلاک ۲۳، سالن شبستان اندیشه.

🔹 حضور برای عموم علاقه‌مندان رایگان و آزاد است.
«جمهوری فلسفه و ادبیات»
.

.
چون تو من باشی و من تو بر دوام
هر دو تن باشیم یک تن و السلام

منطق‌الطیر، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، ص۲۳۹

#مطالعات_دیالوگ #ماوعطار #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool
@bashgahandishe