با پژوهشگران گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در کشف دوبارۀ زیباییهای زبان و ادبیات فارسی همراه شوید.
سروش: cheshmcheragh
اینستاگرام: _cheshmocheragh_
فیسبوک: Persian Terminology
توییتر: persiantermino1
ایتا: cheshmocheragh2
یافتن معادلهای فارسی برای واژههای تخصصی یکی از اهداف فرهنگستان و بهطور خاص گروه واژهگزینی در راستای هرچه علمیتر کردن زبان فارسی است. «هزارواژه»ها نامی عمومی است که فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای فرهنگهای موضوعی و تخصصی برگزیدهاست و در گروه واژهگزینی فرهنگستان برای واژههای حوزههای مختلف علمی تدوین میشود. تحقق این امر بهلطف ممارست طولانی در کار واژهگزینی صورت پذیرفتهاست و این گروه تاکنون موفق شدهاست دههاهزار معادل فارسی در برابر لغات و اصطلاحات بیگانه بیابد یا بسازد. هزارواژههای «باستانشناسی»، «علوم زمین»، «قطعات و اجزای خودرو» و «روانشناسی» از جملهٔ این فرهنگها هستند که دربردارندۀ واژههایی در حوزههای علمی ذکرشده است. در هزارواژهها مدخلها بهترتیب الفبای فارسی مرتب شدهاند و در برابر هر مدخل، که معادل فارسی مصوب فرهنگستان است، معادل انگلیسی آن آمده؛ سپس تعریف کوتاهی برای آن ارائه شدهاست که هدف از آن صرفاً درک بهتر مفهوم معادل فارسی منتخب است. در برابر برخی واژهها که لفظ بیگانۀ آن همچنان کاربرد دارد، علاوه بر معادل فارسی، لفظ بیگانه نیز آمدهاست. ازآنجاکه برخی هزارواژهها شامل واژههای تخصصی گروهی از رشتههای مختلف هر حوزۀ علمی است، برای تفکیک رشتهها و سهولت استفادۀ کاربر، در مقابل هر مدخل، رشتۀ کاربردیِ آن مشخص شدهاست. در انتهای کتاب، فهرست واژهها بهترتیب الفبای لاتین و نیز فهرستی براساس گروه یا شاخه بهترتیب الفبای لاتین آمدهاست. این کتابها برای علاقهمندان به این رشتهها در تمام مقاطع و نیز مترجمان و پژوهشگران مفید خواهد بود.
#ابن_سینا، با نهایت دقت، شیوهٔ تولید را تعیین نموده، که صددرصد با بررسیهای علمی امروز مطابقت دارد. امروز برای تعیین دقیق محل ادای واجها از دستگاه فیلمبرداری اشعهٔ ایکس استفاده میشود و روی زبان را با باریوم آغشته میکنند که حرکات آن بهوضوح مشاهده شود. ابنسینا از آب استفاده میکرده و، با تغییر محل آب و استفاده از حس لامسه، محل اجرای صامت را یقین مینمودهاست. او مینویسد: اگر کسی آبی را در دهان بگیرد و بکوشد که آن را به نای گلو نزدیک کند و سپس هوا را در آن برانَد، صوتِ «عین» شنیده میشود... . درمورد ایجاد صامت «ک» گوید: کاف از همانجا که «غین» پدید میآید و به همان سبب حادث میشود؛ جزآنکه حبس در آن تام است. نسبت «قاف» به «خاء» همچون نسبت «کاف» است به «غین». ابنسینا انسدادی بودنِ «کاف» را با دقت شرح داده و تناسبی را که ایجاد کرده کاملاً صحیح است؛ «خ» و «غ» سایشی هستند، درحالیکه «ک» و «ق» انسدادیاند.
برگرفته از: ساسان سپنتا، مقالهٔ «ابنسینا و ابتکارات #زبان_شناسی»، در مجلهٔ آینده، سال پنجم، بهار ۱۳۵۸، ش ۱–۳، ص ۲۰.