با پژوهشگران گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در کشف دوبارۀ زیباییهای زبان و ادبیات فارسی همراه شوید.
سروش: cheshmcheragh
اینستاگرام: _cheshmocheragh_
فیسبوک: Persian Terminology
توییتر: persiantermino1
ایتا: cheshmocheragh2
شاید یکی از معضلات مترجمانی که در سالهای اخیر به ترجمه از زبانهای فرانسه و انگلیسی دست زدهاند، برگرداندن جملات مجهول این زبانها به فارسی بودهاست. طبیعتاً اولین انتخاب مترجم فارسیزبان استفاده از #ساخت_مجهول فارسی است. این کار تا آنجا پیش میرود که مترجم حتی فاعلهای باقیمانده در جملههای مجهول را نیز عیناً به فارسی ترجمه میکند؛ پدیدهای نهچندان معمول در فارسی. مثلاً مینویسند: کمدی الهی توسط دانته نوشته شد. زبان فارسی، علاوه بر ساخت مجهول، از ابزارها و امکانات دیگری نیز بهره میگیرد تا این مقصود را برآورده سازد. یکی از رایجترین شیوههای بیان مفهوم مجهول در فارسی، استفاده از آن دسته از ساختهای فعل مرکب است که در ساختمان معنایی خود به فاعلِ عمل توجهی نمیکنند؛ مثال: بهترین کتاب سال انتخاب شد. شیوهٔ دیگر، مقدم آوردنِ مفعول است نسبت به فاعل؛ مانند: بهترین کتاب سال را هیئت داورانبرگزید. و شیوهٔ دیگر، استفاده از شناسهٔ فعلی نامعین است؛ مانند: بهترین کتاب سال را برگزیدند.
خلاصهای از مقالهٔ «مجهول در فارسی؛ یادداشتی برای ویراستاران»، نوشتهٔ #حسین_سامعی، در: گفتارهایی در دستور و زبانشناسی، تهران: #کتاب_بهار، ۱۳۹۸، ص ۲۹–۳۲.
واژهٔ پرستار از ستاک حال و پسوندِ «ــ ار» ساخته شدهاست. پسوندِ «ــ ار»، در پیوند با ستاکهای فعلی، معنای فاعل (مانند خریدار، نمودار)، مفعول (جستار، نوشتار)، و فرایند (دیدار، کردار) دارد. اما جالب اینجاست که در همهٔ این نمونهها، بهجز پرستار، ستاک گذشته با پسوند ترکیب شدهاست. دکتر علیاشرف صادقی ساخت این واژه را استثنایی میداند و دکتر حسین سامعی اشاره کردهاست که احتمالاً دلیل این اتفاق، شباهت زیادِ ستاک حالِ «پرست» ازلحاظ شکل و ساخت آوایی به ستاکهای گذشته است. (مراجع: سلسلهمقالات شیوهها و امکانات واژهسازی در زبان فارسی معاصر، دکتر #علی_اشرف_صادقی؛ الگوهای ساخت واژه در زبان فارسی، #حسین_سامعی و ملیحه تفسیری) #واژهشناسی @cheshmocheragh