با پژوهشگران گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در کشف دوبارۀ زیباییهای زبان و ادبیات فارسی همراه شوید.
سروش: cheshmcheragh
اینستاگرام: _cheshmocheragh_
فیسبوک: Persian Terminology
توییتر: persiantermino1
ایتا: cheshmocheragh2
#گفتارینویسی، که برخی آن را محاورهگرایی مینامند، به امکان استفاده از سه ویژگی زبان گفتار در نثر اطلاق میشود؛ این سه ویژگی عبارتاند از ویژگیهای صرفی-نحوی، واژگانی، و تلفظی. اما #شکستهنویسی فقط به استفاده از ویژگی تلفظ گفتاری در نثر اطلاق میشود. به عبارت دیگر، شکستهنویسی تنها یکی از انواع گفتارینویسی است. گفتارینویسی در داستانها و شعرها از زمرهٔ صنایع ادبی محسوب میشود.
ولادیمیر ایلیچ #لنین، بنیانگذار حکومت شوروی، برخلاف نوابغ دیگر، رویهمرفته آدم بامزهای بود؛ گرچه از لحاظ داشتن عادتهای ناپسند مثل همانها بود. یکیش اینکه هر وقت فرصت پیدا میکرد، سر آدم را گاز میگرفت! حتی این عمل را به دیگران توصیه میکرد. یعنی یک روز که سرگرم درددل با گورکی بود، گفت: «آدم نباید هیچکس را نوازش کند... تو بایست سر آنان را بدون هیچ ترحمی گاز بگیری.» (ص۱۹۹). ... زیاد هم نمیشود لنین را بهخاطر اعمال ناجورش محکوم کرد، چون او «مردی است که... اخلاقش گیج شدهاست.» (ص۲۵۴)... . در نویسندگی که کارش حرف نداشت. حتی در جای زمهریری مثل سیبری، که تبعیدگاهش بود، کتاب بزرگ «رشد سرمایهداری در روسیه» را نوشت. امروز مسلم شدهاست که این اثر «کتابی بود که آغاز و پایانش رشد میکرد»! (ص۹۵)؛ یعنی اوایل که آن را با چند کتاب دیگر در موزهٔ آثار لنین روی طاقچه گذاشتند، متوجه شدند که انگار هی عرصه به بقیهٔ کتابها تنگ میشود و از این طرف و آن طرف تلپتلپ میافتند کف طاقچه.
#ناصر_نیرمحمدی. سیاحتی در دنیای ترجمهها. مجموعهٔ مقالهها و نقدها. گردآوردهٔ #احمد_خندان. تهران: #کتاب_بهار، ۱۳۹۹، ص ۳۳–۳۷ (دربارهٔ ترجمهٔ کتاب مرگ و زندگی لنین)
شاید یکی از معضلات مترجمانی که در سالهای اخیر به ترجمه از زبانهای فرانسه و انگلیسی دست زدهاند، برگرداندن جملات مجهول این زبانها به فارسی بودهاست. طبیعتاً اولین انتخاب مترجم فارسیزبان استفاده از #ساخت_مجهول فارسی است. این کار تا آنجا پیش میرود که مترجم حتی فاعلهای باقیمانده در جملههای مجهول را نیز عیناً به فارسی ترجمه میکند؛ پدیدهای نهچندان معمول در فارسی. مثلاً مینویسند: کمدی الهی توسط دانته نوشته شد. زبان فارسی، علاوه بر ساخت مجهول، از ابزارها و امکانات دیگری نیز بهره میگیرد تا این مقصود را برآورده سازد. یکی از رایجترین شیوههای بیان مفهوم مجهول در فارسی، استفاده از آن دسته از ساختهای فعل مرکب است که در ساختمان معنایی خود به فاعلِ عمل توجهی نمیکنند؛ مثال: بهترین کتاب سال انتخاب شد. شیوهٔ دیگر، مقدم آوردنِ مفعول است نسبت به فاعل؛ مانند: بهترین کتاب سال را هیئت داورانبرگزید. و شیوهٔ دیگر، استفاده از شناسهٔ فعلی نامعین است؛ مانند: بهترین کتاب سال را برگزیدند.
خلاصهای از مقالهٔ «مجهول در فارسی؛ یادداشتی برای ویراستاران»، نوشتهٔ #حسین_سامعی، در: گفتارهایی در دستور و زبانشناسی، تهران: #کتاب_بهار، ۱۳۹۸، ص ۲۹–۳۲.