فلسفه و هنر

«کاش میشد درست همانگونه که سزان نقاشی میکرد، #اندیشید»

#مارتین_هایدگر


▪️آشنایی مارتین هایدگر با پل سزان به گفته جولین یانگ میتواند از طریق ریلکه و نامه های وی به سزان صورت گرفته باشد. همچنین هایدگر چندین اثر سزان را در گالری هنر بازل دیده بود‌ از جمله نقاشی معروف "کوهُ سنت_ویکتور".

هایدگر احساس نزدیکی و علاقه زیادی نسبت به سزان از خود نشان میداد. وی حتی منطقه ای که سزان در آنجا زندگی میکرد یعنی " اکس-آن-پروانس" را مورد بازدید قرار میداد و آن را خانه دوم خود تلقی میکرد.
او این منطقه را به یک کتابخانه فلسفه ترجیح میداد. هایدگر رابطه میان #فلسفه و #نقاشی را نه تنها متضاد نمیدانست بلکه آرزو میکرد میتوانست چنان بیاندیشد که سزان نقاشی میکرد!
هایدگر در این خصوص جمله قابل توجهی میگوید:
«کاش میشد درست همانگونه که سزان #نقاشی میکرد، #اندیشید.»

این جمله برخلاف نظر اغلب فلاسفه است،حتی فلاسفه ای که مورد علاقهٔ هایدگر بودند.
وی در مورد طریق و روش سزان مینویسد:«طریقیست که روش خود من در مقام یک متفکر، از ابتدا تا انتها به نحو خاص خود مطابق آن است.
به نقل از #یانگ این جملهٔ هایدگر ارزش زیادی دارد زیرا نقاشی سزان را با فلسفه خود، صرفا از نقطه نظر نتایج یعنی کشف حقیقت، یکسان نمیداند بلکه حتی در روش نیز این شباهت را تا حد انعکاسگری تلقی میکند. هایدگر به سیاق خویش به خوانش اثری از او یعنی « #والیه_باغبان» میپردازد:

"سزان"
صفای مملو از اندیشه،
سکون ضروری شکل نگهبان پیر، والیه که امر ناپیدا را در شمین دولوو، نگهداری میکند.
نقاش در این اثر مربوط به دوره متأخر دوگانگی آنچه حاضر است و حضور را در آن واحد تحقق بخشیده و رفع کرده است.
آن را به وحدتی رازآمیز بدل کرده است.
آیا در اینجا طریقی آشکار است که به اتحاد شعر و تفکر می انجامد؟

صحبت رازگونه از #تحقق و #رفع دوگانگی میان #حضور و #آنچه_حاضرست به نظر من قلب شعر اینجاست. زیرا نگهبان به دلیل اینکه این دوگانگی را تحقق بخشیده و رفع نموده به صفا و آرامش رسیده به دلیل اینکه این دوگانگی را رفع کرده، وحدت شعر و تفکر را در خود تجسم بخشیده آنگونه که من بازآفرینی خیالی هایدگر از این نقاشی میخوانم: نگهبان شاعر_متفکر و به تعبیری خودِ هایدگر است!
نگهبانان امر ناپیدا در کلبه ای در توتنائوبرگ...

«بنظر من آن چیزی که هایدگر از ما میخواهد در سزان تجربه کنیم:
زایش علم معنادارِ اشیاء از دل یک زمینهٔ بی معنا و رازآمیز اما ساختارمند به زبان #نیچه، زایش امر #آپولونی از دل امر #دیونیزوسی...»



آراء هایدگر بر نقاشی کوهُ سنت-ویکتور Mont Sainte-Victoire را میتوانید در صفحهٔ ۲۴۰ این کتاب بخوانید.


📕 فلسفه هنر هایدگر
✍جولیان یانگ
@art_philosophyy