ادامه از
👆🏼🔍 تاریخِ یک انگاره: از باور به اصالت و وثاقت بایبل در زمانهی ظهور قرآن تا باور به تحریف بایبل در سدهی پنجم هجری
✨ معرفی منابع؛ روششناسی
📌 بازنشر گفتوگوی محمدعلی (مهرداد) طباطبایی با فاطمه مصلحزاده در مجموعهی دورنما
بخش ۲ از ۲
🔻 مطلب دیگری وجود دارد که
مهرداد طباطبایی در پایان سخنان خود به آن اشارهای گذرا میکنند و آن همانا «درستی باور به محرّفبودن بایبل» است. من آن مطلب را اینجا با بیان و نظر خودم اندکی بسط میدهم، البته بدون اینکه مسؤولیتی از جانب این نوشتهی من متوجه ایشان باشد، چون از نظر ایشان در این باره اطلاع کافی ندارم.
🔻 ما از یک سو میبینیم که باور به تحریف متنِ بایبل در زمانهی ظهور قرآن و در دو یا سه سدهی نخست هجری در میان مسلمانان وجود نداشته است؛ بلکه متون بایبلی (به تعبیر قرآن: تورات و انجیل) از نگاه قرآن و پیامبر اسلام و مسلمانان متونی اصیل و موثق بودهاند و حتی در متن قرآن به آنها ارجاع داده میشده است؛ و میبینیم که جامعهی یهودی و مسیحی زمانهی ظهور پیامبر اسلام برای مردمانِ عرب غیریهودی و غیرمسیحی از جملهی گروههای مرجع بودهاند. اما از سوی دیگر میدانیم که متون بایبلی که اکنون در دست ما هستند نه نوشتههای موسی یا عیسی یا دیگر پیامبران، بلکه متونیاند که سدهها بعد از موسی (به فرض وجود) یا دههها بعد از عیسی یا دیگر پیامبرانی که این متون به آنها منسوباند نگاشته شدهاند. و نیز میدانیم که متنِ بایبل عبری (که تورات بخشی از آن است) تقریباً در میانهی سدهی سوم پیش از میلاد تا سدهی یکم میلادی نهایی و رسمی شدهاند و پس از آن تغییر چشمگیری نداشتهاند، و متن عهد جدید (که انجیلها بخشی از آن هستند) در سدهی دوم و سوم میلادی نهایی شده است و نسخههایی خطی از آنها موجودند. دربارهی تاریخگذاری متون بایبلی و اینکه هر کدام در چه دورههایی نگاشته شدهاند
پیش از این در عنقاء نوشتهام.
🔻 به بیان دیگر، قرآن و پیامبر اسلام (و حتی مسلمانان تا سدههای چهارم و پنجم هجری) به اصالت و وثاقت این متون بایبلی باور داشتهاند؛ قرآن تورات را «کتاب موسی» میخواند و میگوید که «به عیسی انجیل را دادیم»؛ اما آن متون در واقعیتِ تاریخی نگاشتههایی بسیار متأخرتر از آن چیزی هستند که ادعا میشوند. با این مقدمات و شواهد، نسبت ما با واقعنمایی عبارات قرآنی و علم پدیدآورندهی قرآن و میزان اطلاع ایشان از واقعیتهای تاریخی چه خواهد بود؟ آیا همچنان میتوان تصور کرد که پدیدآورندهی قرآن دانشی فراتر از فرهنگ و باورهای مردمان زمانهی خود داشته است؟ یا اینکه میتوان در چنین پیشفرضهای الاهیاتی بازاندیشی و بازنگری کرد؟
🔻 بازگردیم به گفتوگوی
مهرداد طباطبایی و فاطمه مصلحزاده. همهی این گفتوگو ناظر به انگارهی تحریف بایبل در میان مسلمانان نیست، بلکه
مهرداد در ابتدای سخنانش به درستی رویکردهای الاهیاتی و رویکردهای تاریخی-انتقادی را از هم تفکیک میکند: تفکیک در پیشفرضها، در روشها و رهیافتها، و در اهداف و پیامدها. همچنین در پایان گفتوگو چند دقیقه به معرفی منابعی برای آشنایی بیشتر مخاطبان با «تاریخ انگاره» میپردازند.
🔻 دیدن،
شنیدن، یا
خواندن متنِ این گفتوگو را به علاقهمندان به روششناسی مطالعات تاریخی، تاریخ انگارهها، و اسلامپژوهی و قرآنپژوهی پیشنهاد میکنم.
#قرآن #بایبل #تحریف #تاریخ_انگاره #مهرداد_طباطبایی #فاطمه_مصلحزاده #دورنما #Quran #Bible #Falsification #History_of_Idea #Doornamaa🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes