ادامه از👆
🔍 قرآن و زیرمتنهایش: ارتباط قرآن با متون بایبلی و پسابایبلی
✨ معرفی کتاب
📌 معرفی کتاب «قرآن و بایبِل: متن و تفسیر» نوشتهی گابرییِل سعید رِینولدز در سال ۲۰۱۸ میلادی
📜 فرستهی ۴ از ۴: رهیافت و روش پژوهش
🔻رینولدز در این کتاب رهیافت تفسیری ویژهای را اتخاذ کرده است که فینفسه ارزش بررسی و نگارشِ جُستاری جداگانه دارد. دوریجستن از رهیافتهای تفسیری غالب در میان مسلمانان در سدههای میانه نقطهی عزیمتِ روششناختی او در این کتاب است. رهیافت و روشهای غالب در تفاسیر مسلمانان این بوده است که آیات قرآن را در پرتوی رهیافتی به ظاهر تاریخی و بهترتیبی که به «ترتیب نزول» موسوم است تبیین و تفسیر میکردهاند. استفاده از روشهایی همچون توجه به ترتیب نزول، شأن و أسباب نزول، تفکیک سورهها به مکّی و مدنی، تمسک به روایات و نقلهای نبوی و غیرنبوی، و سیره و سنّتِ پیامبر اسلام در میان آثار تفسیری مسلمانان بسیار پرتعداد است. در این رهیافت، بعضی مفسران تا آنجا پیشرفتهاند که ادعا میکنند میتوان بخشهای گوناگون قرآن را با برهههای گوناگون زندگی پیامبر متناظر کرد و آنگاه آیات آن بخش را در پرتوی حوادث تاریخی آن برهه تبیین و تفسیر کرد. اما رینولدز خوانشِ قرآن «به ترتیب زمانی» را معتبر نمیداند. او دلایل خود در مخالفت با اعتبار چنین رهیافت و روشهای تفسیری را در مقالهای جداگانه پیش از انتشار این کتاب منتشر کرده است.
🔻 رینولدز دو دلیل اصلی برای مخالفت با چنین رهیافتی ذکر میکند. دلیل یکم این است که گفتوگوی قرآن با یهودیان و مسیحیان در سورههایی که به سورههای مکّی شهرت دارند نیز به فراوانی دیده میشود، در حالی که اغلب ساکنان مکّه مشرکان و چندخداپرستان بودهاند. البته این دلیلی چندان محکم نمینُماید و میتوان دلایلی برای تبیین حضور پررنگ گفتوگوهای بینامتنی قرآن و بایبل در سورههای مشهور به سورههای مکّی نیز ارائه کرد.
🔻 دلیل دوم، باور رینولدز به این مطلب است که روایتهای «أسباب النزول» خود نقلهایی مجعول و برساختهاند که به قصد ایجادِ زمینه و بافتاری برای آیات قرآن و توجیه و تبیین و تفسیر آیات در زمانهایی متأخر در دوران اسلامی تولید شدهاند. به بیان دیگر، روایتهای أسباب النزول و شأن نزول رشتههایی هستند که بعدها به قصد ایجاد تناظر میان آیات قرآن با برهههای تاریخی در زندگی پیامبر به هم بافته شدهاند.
🔻 رینولدز برای شناخت زمینه و بافتاری که متن قرآن در آن ظاهر شده است به زیرمتنهای قرآن و متونی که واقعا میتوان آنها را پیشااسلامی و پیشاقرآنی دانست، یعنی متون بایبلی، بعضی از متون پسابایبلی، بعضی از متون بیناعهدِینی، و بعضی از متون مشکوک و منحول که پیشاقرآنی نیز باشند، رجوع میکند.
🔻با این حال، قرآن در نگاه رینولدز متنی اصیل و بدیع است، زیرا برخلاف باور عام که اصالت و بداعت قرآن را در عدم ارتباط آن با متون پیشاقرآنی (از جمله متون بایبلی و پسابایبلی) میداند، رینولدز اصالت و بداعت قرآن را در ارتباط و گفتوگوی آن با زیرمتنهای خود میبیند.
📗 برای ارجاع به این کتاب میتوانید از عبارت زیر استفاده کنید:
Reynolds, Gabriel Said.
The Qur’an and the Bible: Text and Commentary. New Haven: Yale University Press, 2018.
#قرآن #قرآنپژوهی #بایبل #قرآن_و_بایبل #متون_بایبلی #زیرمتن_قرآنی#Quran #Quranic_Studies #bible#Quran_and_Bible #hypotext🖋زهیر میرکریمی
@anqanotes