ادامه از
👆🏼 🔍 بازتاب ویژگیهای «آخرین امپراتور رومی» و «پادشاه یونانیان» از متون مسیحی در ویژگیهای «مهدی» در متون اسلامی
✨ معرفی منابع
📌 معرفی مقالهای از ایلکا لینستِت با عنوان «آخرین امپراتور رومی، مهدی، و اورشلیم»
بخش ۲ از ۲
🔻 آنچه پیشتر نوشتم بخشی از مطالبی است که ایلکا لینستِت در فصلی از کتاب «فهم معنای روحانیِ اورشلیم در سه دین ابراهیمی» با عنوان «آخرین امپراتورِ رومی، مهدی، و اورشلیم» آورده است. او در این مقاله به بررسی نحوهی انتقال باور به منجی و ظهور او در آخرالزمانِ قریبالوقوع از مسیحیّت به اسلام در سدهی هفتم میلادی / یکم هجری میپردازد، و تأثیر باورها و متون یهودی و مسیحی بر باور مسلمانان دربارهی مهدی و ویژگیهای او را با نمونهکاوی نشان میدهد.
🔻 ایلکا لینستِت با توجه به تغییر بینادینی که در دهههای اخیر در رویکرد به اسلامپژوهی و شناخت تاریخ اسلامِ آغازین صورت گرفته است، بر متونی که پیش از ظهور اسلام یا در دوران اسلام آغازین و شکلگیری ادبیات روایی و کلامی اسلامی موجود بودهاند تمرکز میکند تا نسبت باورهای موعودگرایانه و منجیباورانهی مسلمانان را با باورهای مشابه در مسیحیّت و یهودیّت، بهویژه با متون مسیحیّت سُریانی، نشان بدهد. بسیاری از درونمایههایی که در روایتها و داستانهای مسیحی برای مقدمات و تمهیدات و نشانههای ظهور مجدد عیسی و
فرجام جهان موجود بوده است به باورهای مسلمانان دربارهی مهدی و ظهور قیامت نفوذ کرده است، اما اینبار در قالب شخصی به نام «مهدی».
🔻 روایات و متونی که ویژگیهای «مهدی» را برشمردهاند از چند جهت بازتاب دهندهی ویژگیهایی هستند که برای «پادشاه یونانیان» یا «آخرین امپراتور رومی» ذکر شده است. مهدی، همانند پادشاه یونانیان / آخرین امپراتور رومی:
- شخصی غیر از عیسی مسیح است؛
- به اورشلیم (بیت المقدس) میرود و در آنجا حکومت میکند؛
- حاکمی جنگجو و مبارز است؛
- با ضدمسیح / دجّال مبارزه میکند و او را شکست میدهد؛
- و یأجوج و مأجوج در آستانهی ظهور او شورش میکنند.
بهطور خلاصه، مهدی همان پادشاه یونانیان و آخرین امپراتور رومی است و تنها بعضی از ویژگیهایش به علت تضادهای دینی و کلامی مسلمانان با مسیحیان به نحوی تغییر کرده است که برتری مهدی / مسلمانان بر مسیح / مسیحیان را نشان بدهد.
🔻 نویسندهی این مقاله روند نفوذ باور به منجی و پایان قریبالوقوع جهان در اسلام را هم با ماشیاخِ یهودیان و روایتهای «آخرین امپراتور مسیحی / پادشاه یونانیان» در نزد مسیحیان مرتبط میداند؛ و هم تحولات سیاسی و نظامی سدهی هفتم میلادی / یکم هجری، از جمله جنگهای میان مسلمانان و امپراتوری بیزانس، را در آن مؤثر میداند. بیزانس مسیحی و اعراب مسلمان که درگیر نبردهای طولانی و گستردهای با یکدیگر بودهاند هر دو در انتظار بروز نشانههای آخرالزمان و ظهور پادشاهی جنگجو بودند که این نبردها را به نفع آنها به پایان ببرد و طرفِ مقابل را در جنگی فیصلهبخش از میان بردارد. اما منجی موعود و پادشاه جنگجو، برخلاف آنچه که ظهورش بسیار انتظارش کشیده میشده است، ظاهر نمیشود.
🔻 بخشی از آنچه که پس از این دوران حول نوشتارها و روایتهای مرتبط با منجیگرایی و موعودباوری در میان مسلمانان شکل میگیرد پاسخی است به انتظاری که برآورده نشده است و نیازمند راهبردهایی تازه برای تطوّر به قصد بقاء بوده است: باور به زادهشدن منجی در آستانهی آخرالزمان، یا زندگی منجی در غیبتی طولانی تا زمانی نامشخص و باور به ظهور او حتی اگر تنها یک روز از عمر جهان باقی مانده باشد.
📗 برای دسترسی به این مقاله بنگرید به:
Lindstedt, Ilkka. "The Last Roman Emperor, the Mahdi, and Jerusalem". in
Understanding the Spiritual Meaning of Jerusalem in Three Abrahamic Religions, ed. Antti Lotto. Leiden: Brill, 2019.
#اسلامپژوهی #اسلام #مسیحیت #یهودیت #موعودگرایی #فرجامشناسی #ماشیخ #مسیحا #مهدی #Islamic_Studies #Islam #Christianity #Judaism #Messianism #Escatology #Mashiach #Messiah #Mahdi🖋 زهیر میرکریمی
@anqanoteshttps://t.me/anqanest/33